|
Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ҳузуридагиолий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини қайта тайёрлаш вауларнинг малакасини оширишни ташкил этиш
|
bet | 12/29 | Sana | 12.05.2023 | Hajmi | 2.57 Mb. | | #59009 |
Bog'liq 3.2.ЭЭ toga, qadimgi dunyo tarixi 6 uzb, 797 23.09.2019 (1), 8 жадвал, ttr2.4. Kichik gidroelektr stansiyalar
Suv energiyasini elektr energiyasiga aylantiruvchi kichik gidroelektr stan-siyalarning (KGES) ishlashini o‘rganuvchi fan gidravlika deb yuritiladi. U ikki qismdan – suyuqliklar muvozanatini o‘rganuvchi gidrostatika va suyukliklar harakatini o‘rganuvchi gidrodinamikadan tashkil topgan. Ixtiyoriy yuza bo‘ylab oquvchi suvning quvvati uning sarfi, yuqori va quyi beflardagi suv sathlari bilan belgilanadi. Yuqori va quyi beflar sathlari orasidagi farq napor deb ataladi. Oqib tushuvchi suvning quvvatini (kVt) uning sarfi (m3/s) va napori (m) orqali ifodalash mumkin:
KGESlarda gidrotexnik inshootlar, turbinalar va generatorlarda yuz be-ruvchi isroflar bilan bog‘lik ravishda suv oqimi quvvatining faqat bir qismi-dan foydalanish mumkin. Shunday qilib, KGESning taxminiy quvvati quyidagicha hisoblanishi mumkin:
bu yerda, - suv sarfi, - napor, - KGESning FIK.
Tekis joylardagi daryolarda napor tug‘on yordamida, tog‘li joylarda esa maxsus aylanib oquvchi – derevatsion kanallar yordamida hisol qilinadi (1.6-rasm).
G idravlik turbinalarda suvning energiyasi turbina vali aylanishining mexanik energiyasiga o‘zgartiriladi. Agar bunda suvning dinamik bosimidan foydalanilsa, turbina aktiv, statik bosimidan foydalanilsa – reaktiv deb yuri-tiladi.
8-rasm. GESlarda suv bosimini (naporni) hosil qilish sxemasi
Nazorat savollari:
1. Kichik, mini va mikro GESlarni aytib bering.
2. Shamol energiyasi bilan foydalanish sxemalarini chizing.
3. Shamol elektr stansiyalarning konstruksiyalari qanday?.
4. Yoqig‘i elementlarini sanab bering.
5. Bioyoqigilgi va uning turlari nimalar kiradi?
Asosiy adabiyotlar
1.Сытдиков Р.А. и др. Альтернативная энергетика Узбекистана. –Т.: Фан ва технология. 2016. -224 c.
2. Юнусов Т.Ю. Источники энергии – современност и будушее. –Ташкент: Фан ва теҳнологийлар. 2012.
3. Стен Гиблиско. Альтернативная энергетика без таин. (пер. с англ. А.В. Соловьёва). –М.: Эксмо, 2010. – 368 с.
4. Германович В.Дурилин А. Альтернативные источники энергии и энергосбережение. Практические конструкции по использованию энергии ветра, солнца, води, земли, биомассы. — СПб.: Наука и Техника, 2014. - 320 с.
5. В.Г.Лабейш. Нетрадиционние и возобновляемие источники энергии: Учеб. пособие. - СПб.: СЗТУ, 2003.-79 с.
6. Олешкевич, М.М. Нетрадиционние источники энергии: учебно-методическое пособие для студентов высщих учебных заведений в 2 частях /М.М. Олешкевич (Част 2). – Минск: БНТУ, 2007. – 45 с.
7. Нетрадиционние и возобновляемие источники энергии: пособие для проведения лабораторного практикума /сост. Хахалева Л.В. – Уляновск: Изд-во УлГТУ, 2007. – 21 с.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ҳузуридагиолий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини қайта тайёрлаш вауларнинг малакасини оширишни ташкил этиш
|