|
1. 10 rasm. Nyuton halqalarini kuzatish
|
| bet | 1/3 | | Sana | 07.11.2023 | | Hajmi | 1.21 Mb. | | #95180 |
Bog'liq Новый документ в формате RTF 1,Tibbiy va biologik fizika (Remizov A.N.) - 2005 у. (1), I bob. Sotsial psixologik g’oyalarning shakllanish tarixi, Документ Microsoft Word, 1352574181 35887, 1355657573 41186, 1444148413 61812, 1484125970 67416, 1662925579, Barcha testlar DTIY, MUSTAQIL ISH YUZI11, ТЕСТ. намуна, 1-kurs Noorganik kimyo(farma uz) Boltayeva, 1-kurs Tibbiy biologiya(davolash stom uz) Shukurova Sh (2), 2-kurs Biologik kimyo(davolash uz) Amonova H, 1111
Laboratoriya sharoitida interferensiya hodisasini birinchi marta kuzatishga Nyuton muvoffaq bo‘ldi. Bu tajribaning mohiyati quyidagidan iborat: Linza bilan o‘zaro tegib turgan shisha plastinkadan yorug‘likning qaytishi natijasida konsentrik halqalar vujudga keladi. Bu halqalar fanda Nyuton halqalari deb nom olgan (1.10-rasm). Birinchi nur linzadan o‘tib, shisha plastinkadan qaytib (havo qatlamining ichki va tashqi chegarasidan) linzaning chegarasidan qaytgan ikkinchi nur bilan qo‘shilib interferension manzarani hosil qiladi.
|
1.10 - rasm. Nyuton halqalarini kuzatish.
|
|
1.11 -rasm. Nyuton halqalarining yashil va qizil nurlarda hosil bo‘lishi.
|
Nyuton interferension halqalarni hosil bo‘lishini korpuskulyar nazariya nuqtai nazaridan tushuntira olmadi, lekin Nyuton yorug‘likda qandaydir davriylik borligini tushunardi. Tarixda birinchi marta interferensiya hodisasi Yung tajribasida (1802 yil) to‘lqin nuqtai nazaridan kelib chiqib tushuntirildi. 1.11 -rasmda Yung tajribasini chizmasi keltirilgan. Yorug‘lik dastasi S tirqishdan o‘tib S1 va S2 tirqishlarga tushadi, S1 va S2 tirqishlardan o‘tgan yorug‘lik dastalari Э ekranda interferension maksimum va minimumdan iborat interferension manzarani hosil qiladi[8].
|
1.12 -rasm. Yung tajribasining chizmasi.
|
Ikkita bir-biriga bog‘liq bo‘lmagan manbalardan chiqgan yorug‘lik dastalari qo‘shilgani bilan turg‘un interferension manzara hosil bo‘lmasligini Yung birinchi bo‘lib tushundi. Shuning uchun ham uning tajribasida S1 va S2 tirqishlarni Gyuygens prinsipidagidek ikkilamchi to‘lqin manbai deb hisoblash mumkin. S1 va S2 manbalardan chiqgan yorug‘lik Р nuqtaga yetguncha va masofalarni bosib o‘tadi va natijada yo‘llar farqi bo‘lgani uchun ular Р nuqtaga har xil fazada yetib keladi. Yorug‘ va qorong‘i interferension halqalarning hosil bo‘lishi o‘zgarmas fazalar farqida, kuzatish nuqtasida superpozitsiya prinsipiga asosan amalga oshadi. Fazalar farqi o‘zgarmas yoki bir xil bo‘lgan to‘lqinlar kogerent to‘lqinlar deyiladi. Kogerent to‘lqinlar bir manbadan olinadi. radius-vektor yo‘nalishida tarqaluvchi
|
| |
