• Kalit so’zlar
  • Keywords
  • Ahamiyati, maqsad va vazifalari




    Download 234.91 Kb.
    Pdf ko'rish
    bet1/2
    Sana25.04.2022
    Hajmi234.91 Kb.
    #20257
      1   2
    Bog'liq
    boshlang-ich-sinflarda-matematika-fanini-o-qitishning-ahamiyati-maqsad-va-vazifalari
    References, Ruxsora


    BOSHLANG’ICH SINFLARDA MATEMATIKA FANINI O’QITISHNING 
    AHAMIYATI, MAQSAD VA VAZIFALARI 
     
    Shahlola Choriyevna Mirzoyeva 
    Buxoro viloyati, Romitan tumani, 22-maktab 
     
    Annotatsiya: Bugungi kunda o‘quvchilarda hisob-kitob ko’nikmalarini 
    shakllantirish, ularni kundalik faoliyatda qo‘llash, fanlarni o‘rganish va ta’lim olishni 
    davom ettirish uchun zarur bo‘lgan matematik bilim va ko‘nikmalar tizimini 
    shakllantirish va rivojlantirish boshlang’ich ta’limdagi matematika fani 
    o’qituvchilarining asosiy vazifalardan biridir. Shu bois, ushbu maqola boshlang’ich 
    sinf o’quvchilariga matematika fanini o’qitishning ahamiyati, maqsad va vazifalariga 
    bag’ishlangan.
    Kalit so’zlar: intellekt, tartib-intizom, fanlar integratsiyasi, umumiy 
    kompetensiya, kognitiv kompetensiya.
     
    IMPORTANCE, GOALS AND OBJECTIVES OF TEACHING 
    MATHEMATICS IN PRIMARY SCHOOLS 
     
    Shakhlola Chorievna Mirzoyeva 
    School №22, Romitan district, Bukhara region 
     
    Abstract: Begin today to form and develop a system of mathematical 
    knowledge and skills necessary for the formation of calculation skills in students
    their application in daily activities, the study of sciences and the continuation of 
    education is one of the main tasks of mathematics teachers in internal education. 
    Therefore, this article is devoted to the importance, goals and objectives of teaching 
    mathematics to primary school students. 
    Keywords: intelligence, discipline, integration of sciences, general competence, 
    cognitive competence. 
     
    Arifmetik material kursning asosiy mazmunini tashkil etadi. Boshlang‘ich 
    kursning asosiy o‘zagi natural sonlar va asosiy miqdorlar arifmetikasidan iborat. 
    Bundan tashqari, bu kursda geometriya va algebraning asosiy tushunchalari 
    birlashadi. 
    Boshlang‘ich sinf matematika kursi maktab matematika kursining organik qismi 
    bo‘lib hisoblanadi. V–XI sinflarda o‘qitiladigan matematikaning eng asosiy va 
    o‘quvchilar yoshiga mos bo‘lgan elementar tushunchalari beriladi. Yuqori sinflarda 
    shu tushunchalar kengaytirilgan, chuqurlashtirilgan va boyitilgan holda o‘qitiladi. 
    "Science and Education" Scientific Journal
    February 2021 / Volume 2 Issue 2
    www.openscience.uz
    347


    Demak, boshlang‘ich sinf matematikasining mazmuni yuqori sinf matematikasining 
    mazmunini ham belgilab beradi. Boshlang‘ich matematikaning tuzilishi o‘ziga xos 
    xususiyatlarga ega: 
    1. Arifmetik material kursning asosiy mazmunini tashkil qiladi. U natural sonlar 
    arifmetikasi, asosiy miqdorlar, algebra va geometriya elementlarining propedivtik 
    kurslari asosiy bo‘lim shaklida o‘qitilmasdan arifmetik material bilan qo‘shib 
    o‘qitiladi. 
    2. Boshlang‘ich sinf materiali konsentrik tuzilgan. Masalan, oldin I-o‘nlikni 
    raqamlash o‘qitilsa, keyin 100 ichida raqamlash va arifmetik amallar bajarish 
    o‘qitiladi. Undan keyin 1000 ichida arifmetik amallar bajarish, keyin ko‘p xonali 
    sonlar ichida. 
    Bularni o‘qitish bilan birga raqamlash, miqdorlar, kasrlar, algebraik va 
    geometrik materiallar qo‘shib o‘qitiladi. 
    3. Nazariya va amaliyot masalalari o‘zaro organik bog‘langan xarakterga ega. 
    4. Matematik tushuncha, xossa, qonuniy bog‘lanishlarni ochish kursda o‘zaro 
    bog‘langan.
    5. Har bir tushuncha rivojlantirilgan holda tushuntiriladi. 
    Masalan, arifmetik amallarni o‘qitishdan oldin uning aniq mohiyati ochiladi
    keyin amalning xossalari, keyin komponentlar orasidagi bog‘lanish, keyin amal 
    natijasi, oxirida amallar orasidagi bog‘lanish beriladi. 
    6. Asosiy tushunchalar va natijaviy tushunchalar o‘zaro bog‘lanishda berilgan. 
    Masalan, qo‘shish asosida ko‘paytirish keltirib chiqarilgan. 
    Boshlang‘ich matematika kursi o‘z tuzilishi bo‘yicha o‘z ichiga olgan, arifmetik, 
    algebraik va geometrik materialdan iborat qismlarni . 
    Boshlang‘ich matematika kursida arifmetik materialning konsentrik joylashuvi 
    saqlanadi. 
    Ammo, amaldagi dasturda konsentrlar soni kamaytirilgan: o‘nlik, yuzlik, 
    minglik, ko‘p xonali sonlar. Shuni ham aytish kerak, material shunday katta 
    guruhlashganki, unda o‘zaro bog‘langan tushunchalar, amallar, masalalarni qarash 
    vaqt jihatdan yaqinlashtirilgan. 
    Arifmetik amallarning xossalari va mos hisoblash usullarini o‘rganish bilan bir 
    vaqtda arifmetik amallar natijalari bilan komponentalari orasidagi bog‘lanishlar ochib 
    beriladi. (Masalan, agar yig‘indidan qo‘shiluvchilardan biri ayrilsa, ikkinchi 
    qo‘shiluvchi hosil bo‘ladi.) Komponentlaridan birining o‘zgarishi bilan arifmetik 
    amallar natijalarining o‘zgarishi kuzatiladi. 
    Algebra elementlarini kiritish, chuqur, tushunilgan va umumlashgan 
    o‘zlashtirish maqsadlariga javob beradi: tenglik, tengsizlik, tenglama, o‘zgaruvchi 
    tushunchalari konkret asosda ochib beriladi.
    "Science and Education" Scientific Journal
    February 2021 / Volume 2 Issue 2
    www.openscience.uz
    348


    1-sinfdan boshlab sonli tengliklar va tengsizliklar (4=4, 6=1+5, 2<3, 6+1>5, 8-
    3< 8-2 va hokazo) qaraladi. 
    Ularni o‘rganish arifmetik materialni o‘rganish bilan bog‘lanadi va uni 
    chuqurroq ochib berishga yordam beradi. 
    2-sinfdan boshlab (x+6)-3=2 va h.k ko‘rinishdagi tenglamalar qaraladi. 
    Тenglamalarni yechish, oldin tanlash metodi bilan, so‘ngra amallarning natijalari 
    bilan komponentlari orasidagi bog‘lanishlarni bilganlik asosida bajariladi. 
    O‘zgaruvchi bilan amaliy tekshirish o‘quvchilarning funksional tasavvurlarini 
    egallashlariga imkon beradi. 
    Geometrik material bolalarning eng sodda geometrik figuralar bilan tanishtirish, 
    ularning fazoviy tasavvurlarini rivojlantirish, shuningdek, arifmetik qonuniyatlarni, 
    bog‘lanishlarni ko‘rsatmali maqsadlariga xizmat qiladi. (Masalan, to‘g‘ri 
    to‘rtburchakning teng kvadratlarga bo‘lingan ko‘rsatmali obrazidan ko‘paytirishning 
    o‘rin almashtirish xossasini bog‘lanishi ochib foydalaniladi...). 
    1-sinfdan boshlab to‘g‘ri va egri chiziqlar, kesmalar, ko‘pburchaklar va ularning 
    elementlari, to‘g‘ri burchak va hokozo kiritilgan. 
    O‘quvchilar geometrik figuralarni tasavvur qila olishni, ularni nomlari, katakli 
    qog‘ozga sodda yasashlarni o‘rganib olishlari kerak. Bundan tashqari, ular kesma va 
    siniq chiziq uzunligini, ko‘pburchak perimetrini, to‘g‘ri to‘rtburchak, kvadrat va 
    umuman har qanday figuraning yuzini (paletka yordamida) topish malakasini egallab 
    olishlari kerak. 

    Download 234.91 Kb.
      1   2




    Download 234.91 Kb.
    Pdf ko'rish