Rahmanova z




Download 11.53 Mb.
bet5/87
Sana24.03.2017
Hajmi11.53 Mb.
#1728
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   87
MBI-1 rusumli mikroskop uch qismdan: mexanik, optik va yorituvchi qismlardan iborat. Mexanik qismga shtativ (tutgich), taqasimon oyoq, tubus, revolver, buyum stolchasi, makrometrik vint yoki kremalyera, mikrometrik vint, kondensor vinti, buyum stolchasini yon tomon vintlari, stolcha ustidagi qisqichlar (klemmalar) kabilar mansubdir. Optik qismga okulyar va obyektivlar;yorituvchi qismga kondensor, diafragma va ko’zgu kiradi.

Ushbu qism va qismchalarning har biri ma’lum jarayonni bajarishga moslashtirilgan. Masalan, mikroskopning mexanik qismiga kiruvchi taqasimon oyoq uni stol ustida turg’un turishini ta’minlaydi. Shtativ esa mikroskopni bir joydan ikkinchi joyga o’tkazish uchun tutish joyi bo’lib xizmat qiladi. Shtativdan bir qancha qism va qismchalarni biriktirib quyish uchun ham foydalaniladi. Jumladan, shtativni yuqori tomonida naysimon tubus biriktirilgan bo’lib, uning yuqoridagi ochiq joyiga okulyar joylashtiriladi. Tubusning pastki shtativ bilan birlashgan joyiga revolver o’rnatilgan bo’lib, uning 2-3, ba’zan 4 ta doira shaklidagi rezbali teshiklari (joylar)ga har xil kattalashtirish quchiga ega bo’lgan obyektivlar o’rnatiladi. Shtativga o’rnatilgan ikki tomonlama (chap va o’ng) makrometrik vintning vazifasi shtativni tubus va obyektiv bilan birga yuqoriga kutarish yoki pastga tushirish vazifasini bajaradi. Bunday harakat amalga oshirilganda buyum stolchasi ustiga qo’yilgan buyum bilan obyektiv linzalari orasidagi (fokus oralig’i) masofa keskin o’zgarishi hamda buyumning aksi ko’ringuncha harakatga keltirish lozim bo’ladi. Mikrometrik (kichik) vint (u ham ikki tomonlama vintli) yordamida buyum bilan obyektiv linzasi oralig’idagi masofa ko’z ilg’amaydigan holatda o’zgartirilishi mumkin. Shunga binoan buyumni katta obyektivlar (40x, 90x) yordamida ma’lum organizmni ichki qismi yoki organoidlarini, shuningdek, ko’p hujayrali hayvonni ichki organ va to’qimalaridagi ma’lum mayda qismini aniqroq ko’rish uchun foydalanish maqsadga muvofiq bo’ladi. Shtativga o’rnatilgan kondensor vintidan esa buyum stolchasi ostidagi kondensorni yuqoriga yoki pastga harakatlantirish va yorug’lik o’tish miqdorini o’zgartirish uchun foydalaniladi. Shtativga buyum stolchasi ham o’rnatilgan. Uning o’rtasida doira shaklida teshik bo’lib, undan ko’zgu, diafragma va kondensordan o’tadigan yorug’lik buyum stolchasi ustiga qo’yilgan obektga o’tkazadi.

Buyum stolchasi ustidagi qisqichlar (klemmalar) buyum oynasini mahkam bosib turish vazifasini o’tasa, stolchaning ikki yon tomonidagi vintlar esa buyumni predmet oynasi bilan birga gorizontal tekislikda yon tomonlarga va oldinga yoki orqaga siljitishda foydalaniladi. Nihoyat tubusning shtativ bilan birlashgan joyida yana bitta vint bo’lib, u tubusni doimo bir holatda turishini ta’minlaydi.



Download 11.53 Mb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   87




Download 11.53 Mb.