|
Astrofizik instrumentlar
|
| bet | 1/10 | | Sana | 07.12.2022 | | Hajmi | 8.4 Mb. | | #33627 |
Bog'liq 11-Astrofizik instrumentlar. Teleskoplar hisobotlar, dilshod, 336 Reja: - Quyosh soatlari;
- Fotoplastinkalar;
- Fotokatodlar;
- Fotoelektron ko‘paytirgichlar;
- Fotometrlar;
- CCD kamera;
- Optik teleskoplar;
- Radioteleskoplar;
- Teleskoplarning o‘rnatilishi.
Gnomon - eng qadimgi astronomik asbob bo'lib, quyoshning burchak balandligini uning soyasining eng kichik uzunligi bo'yicha (peshin vaqtida) aniqlash imkonini beruvchi vertikal ob'ekt.
Анаксимандр Милетский
Quyosh soati - soyaning uzunligini gnomondan va uning siferblat bo'ylab harakatlanishini o'zgartirish orqali vaqtni aniqlash qurilmasi.
Birinchi Quyosh soatlari miloddan olidingi 1306-1290 yillar qadim Misrga borib taqaladi.
Qadimiy xitoy Quyosh soati
Iskandariyadagi Quyosh soati.
Yozgi Quyosh turish nuqtasida Quyosh nuri kosaning eng pastki nuqtalarini yoritishini kuzatishda ishlatilgan.
Quyosh soati turlari
Ekvatorial
Gorizontal
Vertikal
Sekstant— oʻlchov oʻtkaziladigan hududning geografik koordinatalarini aniqlash maqsadida Quyosh va boshqa kosmik jismlarning gorizontdan balandligini oʻlchash uchun ishlatiladigan navigatsiya oʻlchash asbobi.
Fotoplastinkalar Fotagrafiya astronomik kuzatuvlarda ko‘pdan beri keng tarqalgan usullaridan biri bo‘lib kelmoqda. Astronomik fotografiyada tasmalar o‘rniga shishali plastinkalar ishlatilgan, chunki ular o‘zining shaklini yaxshiroq saqlar edi. Tasma yoki plastinka yuzasidagi sezgir qatlam odatda qumush bromidi AgBr kabi qumush galogenididan qilingan bo‘ladi. Plastinaning kvant effektivligi 0.1 % ni tashkil etadi. Plastinkadagi ravshanlikni o‘lchash aniqligi odatda taxminan 5% ga buziladi. Fotokatodlar Fotokatodlar fotoplastinalarga qaraganda ancha samaraliroq detektorlar hisoblanadi. Ular fotoelektrik effektga asoslangan. Yorug‘lik kvanti, yohud foton, fotokatod bilan to‘qnashadi va elektronni urib chiqradi. Shunda elektron musbat elektrod, yohud anodga borib qo‘shiladi va o‘lchanayotgan elektr tokining oshishiga olib keladi. Fotokatodning kvant effektivli fotografik plastinkanikidan tahminan 10-20 barobar yaxshiroqdir; optimal holda effektivlikni 30% etkazish mumkin.
|
| |
