«ekologiya» fanidan test savollari. (Mukhriddin Salokhidinov)
«ekologiya» fanidan test savollari. (Mukhriddin Salokhidinov)
1. o’zbekiston respublikasi tabiatni muhofaza qilish haqidagi qonuni qachon qabul qilingan?
a)10 dekabr 1991 yil;
b) 8 dekabr 1994 yil;
c) 9 noyabr 1993 yil;
d) * 9 dekabr 1992 yil.
2. xalqaro atrof muhitni muhofaza qilish kuni qachon nishonlanadi?
a)5 may;
b)* 5 iyun;
c)10 iyun;
d)15 iyul
3. xalqaro «ozon qatlamini himoya qilish» kuni qachon nishonlanadi?
a)* 16 sentyabr;
b)1 oktyabr;
c)13 oktyabr;
d)5 sentyabr.
4 q yunep qachon tashkil qilingan?
a)1979 yil;
b)1970 yil;
c)1984 yil;
d)* 1972 yil.
5. atrof muxitga tushayotgan chiqindilar qaysi turlarga bo’linadi?
a)gaz, chang, qattiq chiqindilar va suyukliklar;
b)* ashyoviy va energetik;
c)oqova suvlar, radioaktiv chiqindilar, gazlar, changlar;
d)shovqin, yorug’lik, elektromagnit, gazlar, suyuq chiqindilar;
6. quyidagi chiqindilarning qaysi birlari ashyoviy chiqindilar turiga kiradi?
a)yorug’lik, qattiq chiqindilar, chang
b)issiqlik, yorug’lik, radioaktiv, shovqin, elektromagnit
c)* chang-gaz, oqova suvlar, qattiq chiqindilar
d)gaz, issiqlik, yorug’lik, oqova suvlar
7. quyidagi chiqindilarni qaysi birlari energetik chiqindilar turiga kiradi?
a)yorug’lik, qattiq chiqindilar, chang, shovqin
b)* issiqlik, yorug’lik, radioaktiv, shovqin, elektromagnit
c)chang-gaz, oqova suvlar, qattiq chiqindilar, elektromagnit
d)chang-gaz, issiqlik, yorug’lik, elektromagnit
8. botqoqlarni quritish, erlarni o’zlashtirish, o’rmonlarni kesish qaysi tur antropogen o’zgarishlarga kiradi?
a)* asosiy
b)ikkilamchi
c)qo’shimcha
d)birlamchi
9. havo tarkibidagi o2 ni kamayishi va namligini o’zgarishi, o3 o’pqonini hosil bo’lishi, erlarning sho’rlanishi qaysi tur antropogen o’zgarishlarga kiradi?
a)maqsadga muvofiq
b)birlamchi
c)asosiy
d)* ikkilamchi
10. atmosferada biosferaning chegarasi qanday?
a)* 25 – 30 km
b)10 – 15 km
c)30 – 50 km
d)3 – 4 km
11. gidrosferada biosferaning chegarasi qanday?
a)3 – 4 km
b)20 – 30 km
c)* 10 – 11 km
d)15 – 20 km
12. litosferada biosferaning chegarasi qanday?
a)10 – 12 km gacha
b)3 – 4 km gacha
c)* 7 – 10 km gacha
d)5 – 10 km gacha
13. yerning evolyusiya etaplari necha yil davom etgan?
a)8 mlrd. yil
b)3.5 mlrd. yil
c)4.5 mlrd. yil
d)* 6,5 mlrd. yil
14. tirik moddaga nima kiradi?
a)* barcha tirik organizmlar yig’indisi
b)miqroorganizmlar
c)o’simlik va xayvonot dunyosi
d)bakteriya, griboklar
15. avtotrof organizmlar qaysi organizmlar sinfiga taalluqlidir?
a)iste’molchilar
b)konsumentlar
c)* produsentlar
d)redusentlar
16. qaysi iflosliklar atmosferada «parnik effekti»ni hosil qiladi?
a)azot oksidlari
b)freonlar
c)so2
d)* co2
17. qaysi iflosliklar iqlimni sovushiga olib keladi?
a) avtomobillardan chiqayotgan gazlar
b)* so2
c)co2
d)freonlar
18. qaysi chiqindilar atmosferada kislotali yomg’irlarni hosil qiladi?
a)* so2, nox
b)so2, co
c)freon
d)ch4, c2h2
19. atmosferaga tushayotgan chiqindilarning qaysi birlari ko’proq «ozon o’pqoni» ni hosil bo’lishiga ta’sir etadi?
a)* cfxclx
b)ch4
c)co2
d)so2
20. chiqindisiz texnologik jarayonlari xosil qilishning asosiy tamoyillari nimalardan iborat?
a)mahalliy oqova suvlarni tozalash, havoni gazlardan tozalash, qattiq chiqindilarni ishlatish;
b)chiqindilarni utilizasiyalash, bir joyda turli korxonalarni birlashtirish, ishlab chiqarishni c)ekologizasiyalash;
d)suvni aylanma xarakatini tashkil qilish, bir joyda turli korxonalarni birlashtirish, bir korxona chiqindisini ikkinchi korxonada ishlatish;
* mahalliy oqova suvlarni tozalash, bir korxona chiqindisini ikkinchisida foydalanish, bir joyda turli; korxonalarni birlashtirish, ishlab chiqarishni ekologizasiyalash.
21. quyidagi resurslardan qaysi birlari qayta tiklanadigan resurslarga kiradi?
a)* o’simlik va xayvonot, yer osti va ustki suvlari
b)o’simlik va xayvonot, iqlimiy
c)kosmiq, kuyosh radiasiyasi, atmosfera havosi
d)foydali qazilmalar
22. quyidagi resurslardan qaysi birlari qayta tiklanmaydigan resurslarga kiradi?
a)o’simlik va xayvonot, yer osti va ustki suvlari
b)o’simlik va xayvonot, iqlimiy
c)kosmiq, kuyosh radiasiyasi, atmosfera havosi
d)* foydali qazilmalar
23. quyidagi resurslardan qaysi birlari tugallanadigan resurslarga kiradi?
a)tuproq, atmosfera havosi, suv resurslari
b)* tuproq, o’simlik va xayvonot, yer osti boyliklari
c)iklimiy, tuproq, yer osti boyliklari
d)iklimiy, kosmiq, suv resurslari
24. quyidagi resurslardan qaysi birlari tugallanmaydigan resurslarga kiradi?
a)tuproq, atmosfera havosi, suv resurslari
b)tuproq, o’simlik va xayvonot, yer osti boyliklari
c)shamol energiyasi, quyosh radiasiyasi, yer osti boyliklari
d)* iqlimiy, kosmiq, suv resurslari
25. tabiatdagi o’zgarishlarni tirik organizmlar sog’ligiga ta’sirini qaysi monitoring turi o’rganadi?
a)biosfer
b)ekologik
c)kosmiq
d)* sanitar-zaharlilik
26. tabiatdagi global-fon o’zgarishlarni qaysi monitoring turi aniqlaydi?
a)* biosfera
b)ekologik
c)kosmiq
d)sanitar-zaharlilik
27. yer osti boyliklari zahiralarini qaysi monitoring turi aniqlaydi?
a)biosfera
b)* ekologik
c)kosmiq
d)sanitar-zaxarlilik
28. atmosfera balandligi bo’yicha qanday qatlamlarga bo’linadi?
a)mezosfera, stratosfera, troposfera, termosfera, ekzosfera
b)stratosfera, troposfera, mezosfera, ekzosfera, termosfera
c)troposfera, mezosfera, stratosfera, ekzosfera, termosfera
d)* troposfera, stratosfera, mezosfera, termosfera, ekzosfera
29. atmosfera havosi tarkibida so2 qancha bo’lishi kerak?
a)0.5%
b)2%
c)* 0.03%
d)0.01%
30. atmosfera havosi tarkibida qancha azot bor?
a)86 %
b)70 %
c)* 78 %
d)68 %
31. atmosfera havosi tarkibida qancha kislorod bor?
a)48 %
b)* 21 %
c)15 %
d)12 %
32. atmosfera havosi tarkibida qancha inert gazlar bor?
a)8 %
b)10 %
c)* 1 %
d)0,5 %
33. ozon qatlamining qalinligi qanday?
a)* 3 mm
b)5 mm
c)1 mm
d)0.3 mm
34. atmosfera havosining asosiy massasi qaysi qatlamda joylashgan?
a)mezosferada
b)ekzosferada
c)stratosferada
d)* troposferada
35. atropogen manbalardan atmosferaga oltingugurt qanday ko’rinishda tushadi?
a)h2 so4
b)* so2
c)meso4
d)n2s
36. atmosferada oltingugurt birikmalari qanday ketma-ketlikda kimyoviy birikmalarga aylanadi?
a)* so2 so3 h2 so4 meso4
b)so2 meso4 h2 so4 so3
c)h2 so4 meso4 so2 so3
d)so2 h2 s h2 so4 meso4
37. atmosfera havosida qanday ketma-ketlikda iflos moddalar tarqaladi?
a)yaqin, uzoq, lokal
b)mezomasshtab, uzoq
c)* lokal, mezomasshtab, uzoq
d)lokal, yakin, mezomasshtab
38. shahar xududida 100 km gacha bo’lgan masofada tarqalishning qanday turi kuzatiladi?
a)yaqin
b)lokal
c)uzoq
d)* mezomasshtab
39. zarrachalarning o’lchami 500 mkm bo’lgan changlarni qaysi usul bilan tozalanadi?
a)elektrostatik
b)* gravitasion
c)inersion
d)markazdan qochma kuch asosida
40. zarrachalarning o’lchami 5 mkm bo’lgan mayda zarrachalarni tozalash uchun qaysi jihoz samaraliroq?
a)inersion kamera
b)gravitasion kamera
c)* siklon
d)tarnovli
41. xo’llash usuli bilan changdan tozalash uchun qaysi jihoz qo’llaniladi?
a)siklonlar
b)filtrlar
c)* yuvuvchi minora
d)adsorberlar
42. metall changlarini tozalash uchun qanday usul qo’llaniladi?
a)xo’llash
b)* elektrostatik
c)filtr
d)markazdan qochma kuch asosida
43. quyidagi usullardan qaysi birlari atmosferani zaharli gazlardan tozalash uchun qo’llaniladi?
a)flotasiya, adsorbsiya, koagulyasiya, absorbsiya
b)filtrasiya, katalitik, termiq usullar
c)* absorbsiya, adsorbsiya, termiq, katalitik usullar
d)absorbsiya, filrlash, adsorbsiya, katalitik usullar
44. qanday jihozlarda gazlarni suyuqlikda yutish yo’li bilan tozalanadi?
a)adsorber
b)* absorber
c)filtrlar
d)flotator
45. avtotransportlardan chiqayotgan gazlar qaysi biri kanserogen moddadir?
a)is gazi
b)azot oksidlari
c)aldegidlar
d)* 3,4-benzapiren
46. issiq holatdagi chiqindi gazlar uchun chmch qaysi formula orqali aniqlanadi?
a)chmch=
b)chmch=
c)chmch=
d)* chmch=
47. atmosferaga bir vaqtda bir nechta iflos moddalar tushsa, qaysi shart bajarilishi kerak?
a) + +…+ 1
b) + +…+ 0
c)* + +…+ 1
d) + +…+ 2
48. sm – nima?
a)* zaharli moddalarning er yuzasidagi maksimal konsentrasiyasi
b)zaharli moddalarning er yuzasidagi minimal konsentrasiyasi
c)zaharli moddalarning chegaraviy mumkin bo’lgan tashlanish konsentrasiyasi
d)zaharli moddalarning chegaraviy mumkin bo’lgan miqdori
49. atmosfera havosiga tashlanayotgan zaharli moddalarning miqdori (m) qanday bo’lganda tozalagich moslamalari o’rnatilishi kerak?
a)m = chmch
b)* m > chmch
c)m < chmch
d)m ≤ chmch
50. chmch ni hisoblanayotganda f – koeffisienti nimani ifodalaydi?
a)chiqindilarning tashlanish sharoitini
b)* zaharli chiqindilarning atmosfera havosida cho’kish tezligini
c)zaharli moddalarning manbadan tashlanish tezligini
d)atmosfera havosida zaharli moddalarning tarqalish tezligini
51. atmosfera havosini ifloslanishi natijasida keltirilayotgan zarar qaysi formula orqali aniqlanadi?
a)* y = yz*r+yc*s+yn*f+yk*r
b)y = yz*r+ yn*f +ym*s+yx*s
c)y = yz*s+yc*f+yn*r+yk*r
d)y = yz*r+yb*r+yn*f+yc*s
52. tozalash moslamasini o’rnatgandan kelayotgan iqtisodiy samaradorlikni (e) ifloslanishdan keltirayotgan zarar (u) va tozalash narxi (s) ga binoan qanday aniqlanadi?
a)* e=u-s
b)e=u*s
c)e=u+s
d)e=u/s
53. atmosferaning temperaturaviy strafikasiyasiga bog’liq koeffisient qanday belgilanadi?
a)
b)m
c) f
d)* a
54. birgalikda hayot kechirishga moslashgan tirik organizmlar joylashgan biosferaning alohida bo’lagi qanday ataladi?
a) miqrobiosenoz
b) fitosenoz
c) * biogeosenoz
d) zoosenoz
55. quyidagi chora-tadbirlarning qaysi biri tashkiliy chora-tadbir hisoblanadi?
a)yoqilg’ining ikki bosqichda yoqilishi, tozalagich moslamani o’rnatish
b)jihozlar tuzilishini takomillashtirish, zaharli moddalarni zararsizi bilan almashtirish
c)sanitar-ximoya zonasini tashkil qilish, chiqindilarning hosil bo’lish mexanizmini o’rganish, gazlarni sirkulyasiya qilish
d)* sanitar-himoya zonasini tashkil qilish va tozalagich moslamasini o’rnatish, yoqilg’ilarni gaz turi bilan almashtirish
56. tabiatda chuchuk suvning miqdori qancha foizni tashkil qiladi?
a)4%
b)1%
c)* 3%
d)10%
57. qancha chuchuk suv muzliklarda egallangan?
a)4%
b)1%
c)20%
d)* 2%
58. tabiatda sho’r suvning miqdori qancha foizni tashkil etadi?
a)90%
b)50%
c)* 97%
d)78%
59. oqova suvlarning ifloslik darajasi qaysi ko’rsatkichlar orqali aniqlanadi?
a)organoleptik, fizik-kimyoviy ko’rsatkichlar
b)* organoleptik, fizik-kimyoviy ko’rsatkichlar, erigan organik va noorganik moddalar miqdori, kolloid, mayda va yirik dispersli zarrachalarning miqdori
c)rangi, xidi, tiniqligi, rn, temperatura
d)organoleptik, fizik-kimyoviy ko’rsatkichlar, erigan organik va noorganik moddalar miqdori
60. suvning organoleptik ko’rsatkichlariga qaysi ko’rsatkichlar taalluqlidir?
a)* ta’mi, rangi, xidi
b)elektr o’tkazuvchanligi, rn, temperatura
c)erimagan zarrachalar miqdori
d)organik moddalar miqdori
61. kulskiyning sinflanishiga binoan oqova suvlar tarkibidagi iflos moddalarning turiga necha sinfga bo’linadi?
a)2 sinfga
b)3 sinfga
c)6 sinfga
d)* 4 sinfga
62. suvda erimaydigan o’lchami 10-5 – 10-7 sm-1 bo’lgan mayda zarrachalar bilan ifloslangan oqova suvlar qaysi usul bilan tozalanadi?
a)* koagulyasiya, flokulyasiya
b)tindirish, filtrlash
c)biokimyoviy usullar bilan
d)adsorsiya, flokulyasiya
63. suvda erigan organik moddalardan oqova suvlarni qaysi usul bilan tozalaymiz?
a)* adsorbsiya, haydash va biokimyoviy usullar bilan
b)mexanik usullar bilan
c)flokulyasiya, koagulyasiya, adsorbsiya usullari bilan
d)adsorbsiya, flotasiya, filtrlash usullari bilan
64. zarrachalarning o’lchami 10-5 – 10-7 sm-1 bo’lgan oqova suv qaysi gruppaga taalluqlidir?
a) i
b) iv
c)* ii
d) iii
65. erigan organik moddalari bor bo’lgan oqova suvlar qaysi gruppaga taalluqlidir?
a) iv
b) i
c) ii
d)* iii
66. zarrachalar o’lchami 10-3 – 10-5 sm-1 bo’lgan oqova suvlarni qaysi usullar bilan tozalanadi?
a) biologik
b)* tindirish
c) adsorbsiya
d) kimyoviy
67. erigan noorganik moddalari bor bo’lgan oqova suvlar qaysi usul bilan tozalanadi?
a) filtrlash
b) tindirish, sentrifugalash
c)* neytrallash, ion almashtirish
d) flokulyasiya va koagulyasiya
68. ushbu usullardan qaysi biri mexanik usullarga taalluqlidir?
a) adsorbsiya, xaydash
b)* tindirish, filtrlash
c) neytrallash, oksidlash
d) adsorbsiya, neytrallash
69. ushbu usullardan qaysi biri fizik-kimyoviy usullarga taalluqlidir?
a) tindirish, sentrifugalash
b) oksidlash, termooksidlash
c)* koagulyasiya, flokulyasiya
d) adsorbsiya, tindirish
70. quyidagi jihozlarning qaysi birida atmosfera havosini zaharli gazlardan g’ovakli qattiq jismlarda yuttirish yuli bilan tozalanadi?
a)* adsorber
b) absorber
c) filtr
d) flotator
71. samaradorligi bo’yicha absorberlar qanday joylashadi?
a) nasadkali, yuza sirtida yutuvchi, barbotajli
b) barbotajli, yuza sirtida yutuvchi, nasadkali
c)* yuza sirtida yutuvchi, barbotajli, nasadkali
d) barbotajli, nasadkali, yuza sirtida yutuvchi
72. suvda yaxshi eriydigan zaharli gazlarni tozalash uchun qaysi tozalash usuli qo’llaniladi?
a) adsorbsiya
b)* absorbsiya
c) termiq
d) katalitik
73. quyidagi moddalardan qaysi birlari koagulyant bo’la oladi?
a) nacl, cacl2
b)* al2(so4)3, fecl3
c) alcl3, jelatina
d) poliakrilamid, kraxmal
74. quyidagi moddalardan qaysi birlari flokulyant bo’la oladi?
a) ca(oh)2
b) nacl, cacl2
c) alcl3, fecl3
d)* poliakrilamid, kraxmal
75. quyidagi oqova suvlarni tozalash usullarining qaysi biri destruktiv usullardir?
a)* oksidlash, termooksidlash
b) tindirish
c) adsorbsiya
d) koagulyasiya, flokulyasiya
76. quyidagi oqova suvlarni tozalash usullarining qaysi biri regenerativ usullardir?
a) tindirish, neytrallash
b) biokimyoviy
c) oksidlash va termooksidlash
d)* adsorbsiya, haydash, ekstraksiya
77. suyuqlikni qattiq jism yuzasida yutilishi hisobiga oqova suvlarni tozalash qanday ataladi?
a) absorbsiya
b)* adsorbsiya
c) ekstraksiya
d) koagulyasiya, flokulyasiya
78. zarrachalarni yuzaga qalqib chiqishiga asoslanib oqova suvlarni tozalash qanday ataladi?
a) flokulyasiya
b)* flotasiya
c) koagulyasiya
d) adsorbsiya
79. oqova suvlarni tozalashni qanday ketma-ketlikda olib borish to’g’ri?
a) mexanik, biokimyoviy, kimyoviy
b)* mexanik, fizik-kimyoviy, kimyoviy, biokimyoviy
c) fizik-kimyoviy, kimyoviy, mexanik
d) regenerativ, destruktiv, biokimyoviy, kimyoviy
80. tindirgich moslamalarini texnologik parametrlarini hisoblash vaqtida qaysi ko’rsatkich asosiy hisoblanadi?
a) gidravlik radius
b) gidravlik qarshilik
c)* gidravlik kattalik
d) gidravlik o’lcham
81. suvdagi iflos moddalarning boshlang’ich va oxirgi miqdoriga binoan tozalash inshootining samaradorligi qanday aniqlanadi?
a)*
b)
c)
d)
82. suvning qaysi ko’rsatkichi aerotenkni hisoblashda asosiy hisoblanadi?
a) kislorodga bo’lgan kimyoviy ehtiyoj (xpk)
b)* kislorodga bo’lgan biokimyoviy ehtiyoj (bpk)
c) erimagan aralashmalar miqdori
d) suvning organoleptik ko’rsatkichi
83. tindirgichning umumiy yuzasi qaysi formula orqali aniqlanadi?
a)*
b)
c)
d)
84. tindirgichning kengligi qaysi formula orqali aniqlanadi?
a)
b)
c)*
d)
85. suvning loyqalik darajasi qaysi asbob yordamida aniqlanadi?
a)* snellen asbobi
b) stalagmometr
c) analitik tarozi
d) rebinder asbobi
86. adsorbent qanday asosiy hususiyatga ega bo’lishi kerak?
a) yuqori qattiqlik
b)* yuqori g’ovaklilik
c) kimyoviy moddalarga chidamliligi
d) korrozion emirilishiga chidamlilik
87. aerotenk nima?
a) oqova suvlarni mexanik tozalash uchun qo’llaniladigan tozalash inshoot
b) oqova suvlarni filtrlash uchun qo’llaniladigan moslama
c)* oqova suvlarni biologik tozalash uchun qo’llaniladigan inshoot
d) cho’kmalarni achitish uchun moslama
88. tindirgichlar tuzilishi jihatidan qaysi turlarga bo’linadi?
a) to’g’ri oquvchan, qarama-qarshi oquvchan
b)* gorizontal, vertikal, radial
c) spiralli, markazdan qochma, gorizontal
d) gorizontal, vertikal, nasadkali
89. flotatorlar necha turga bo’linadi?
a)* bosim ostida ishlaydigan, vakuumli
b) gorizontal, vertikal, radial
c) spiralli, markazdan qochma, gorizontal
d) gorizontal, vertikal, nasadkali
90. oqova suvlarni biokimyoviy tozalash jarayonida qanday jihozlar qo’llaniladi?
a) tindirgich, biofiltr
b)* aerotenk, metantenk
c) flotator, metantenk
d) adsorber, aerotenk
91. oqova suvlarni biologik tozalash usuli qanday sharoitlarda olib boriladi?
a) ishkoriy, kislorodli
b) kislotali, kislorodsiz
c)* kislorodli, kislorodsiz
d) neytral, kislorodli
92. filtrlovchi to’siqlar qanday turlarga bo’linadi?
a) qog’ozli, sun’iy
b) qumli, shag’alli
c) tolali, ip gazlamali
d)* matoli, donali
93. adsorbentlar sifatida qanday moddalar qo’llaniladi?
a)* aktivlangan ko’mir, alyumogel, silikagel, seolitlar
b) dolomit, poliakrilamid, aktivlangan ko’mir
c) koks, shag’al qum
d) alyumogel, silikagel, dala shpati
94. qanday chang tozalash jihozlarida markazdan qochma kuchdan foydalaniladi?
a)* siklon
b) skrubber
c) absorber
d) tarnovli jihoz
95. suvning qanday ko’rsatkichlari fizik-kimyoviy ko’rsatkichlariga taalluqlidir?
a) ta’mi, rangi, xidi, temperaturasi
b)* sirt tarangligi, elektr o’tkazuvchanligi, qattiqligi
c) kislorodga bo’lgan kimyoviy va biokimyoviy ehtiyoj
d) tiniqligi, ph, ta’mi, rangi
96. adsorbsiya jarayonida yutilgan organik modda miqdori qaysi formula orqali aniqlanadi?
a)
b)
c)
d)*
97. oqova suvlarni adsorbsion tozalash jarayonida organik moddaning yutilishi qaysi asosiy ko’rsatkich orqali aniqlanadi?
a) ph
b) qovushqoqlik
c)* sirt tarangligi
d) temperatura
98. suvning kislorodga bo’lgan biokimyoviy ehtiyoji (bpk) ko’rsatkichi qaysi ifloslantiruvchi moddalarning miqdorini ko’rsatadi?
a)* organik moddalar miqdorini
b) erimagan moddalar miqdorini
c) noorganik moddalar miqdorini
d) kislota va ishqorlar miqdorini
99. tuproqlarning eroziyasi necha turga bo’linadi?
a)* 2
b) 3
c) 4
d) 5
100. rekultivasiyaning qanday turlarini bilasiz?
a) tog’-texnik, meliorativ
b) biologik, geologik
c) geokimyoviy, biokimyoviy
d)* tog’-texnik, biologik
101. «ekologiya» nima?
a) atrof muhitni o’rganadigan fan;
b) tirik organizmlarning orasidagi bog’liqliklarni o’rganadigan fan;
c)* tirik organizmlarning yashash sharoitlarini va atrof muhit bilan tirik organizmlar o’rtasidagi bog’liqliklarni o’rganadigan fan;
d) tirik organizmlarning mavjudlik sharoitlarini va atrofdagi tabiatni o’rganadigan fan.
102. antropogen o’zgarishlarning qaysi birlari maqsadga muvofiq o’zgarishlarga kiradi?
a)insonlarning hayotiy ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan o’zgarishlar;
b)quruq erlarni o’zlashtirish, botqoqlarni quritish, o’rmonlarni kesish;
c)shaharlarni barpo etish, sun’iy suv havzalari yaratish;
*d) barcha javoblar to’g’ri
103. birlashgan millatlar tashkilotinng yunep dasturi qachon va qaerda qabul qilingan?
a)* stokgolm, 1972 yil;
b) rio-de janeyro, 1992 yil;
c) jeneva, 1979 yil;
d) vena, 1985 yil.
104. iqlimning o’zgarishi, moddalarning aylanma harakatini buzilishi, er qatlami strukturasining buzilishi tabiatdagi qanday o’zgarishlar turiga kiradi?
a) ekologik
b) biosfer
c)* antropogen
d) to’g’ri javob yo’q
105. atrof muhitdagi tirik organizmlarga ta’sir ko’rsatuvchi faktorlarning qaysi birlari ekologik faktorlar deyiladi?
a) abiotik
b) biotik
c) antropogen
d)* barcha javoblar to’g’ri.
106. tog’ jinslari, mineral moddalar biosferaning tarkibidagi moddalarning qaysi turiga kiradi?
a) biogen moddalar
b) biokos moddalar
c)* kos moddalar
d) fitogen moddalar.
107. tuproq va tabiiy suvlar biosfera tarkibidagi moddalarning qaysi turiga kiradi?
a) kos modda
b)* biokos modda
c) tirik modda
d) biogen modda
108. tabiatdagi aylanma harakatni qaysi guruh organizmlar amalga oshiradi?
a) avtotrof organizmlar
b) geterotrof organizmlar
c) miqroorganizmlar
d)* barcha javoblar to’g’ri.
109. qaysi organizmlar avtotrof deyiladi?
a) xlorofilli o’simliklar va hayvonotlar
b) hayvonotlar va miqroorganizmlar
c)* xlorofilli o’simliklar
d) gribok, bakteriyalar.
110. qaysi organizmlar konsumentlar deyiladi?
a)* hayvonotlar, inson
b) hayvonotlar, miqroorganizmlar
c) miqroorganizmlar, o’simliklar
d) o’simliklar, hayvonotlar va inson.
111. qaysi organizmlar geterotrof deyiladi?
a)* o’simliklar va hayvonotlar
b)miqroorganizmlar
c)hayvonot va inson
d) b va c
112. abiotik faktorlarga qaysi faktorlar kiradi?
a)temperatura, bosim
b)shamol, yomg’ir
c)namlik, yomg’ir
d)* barcha jvoblar to’g’ri.
113. organizmlarning qaysi turlari noorganik moddalardan organik moddalarni hosil qila oladi?
a)avtotrof organizmlar
b)o’simliklar
c)geterotrof organizmlar
d)* a va b
114. «chiqindisiz texnologiya» nima?
a)chiqindilar hosil bo’lmaydigan texnologiya;
b)* chiqindilar miqdorini minimal darajagacha kamaytirishga qaratilgan tashkiliy-texnik chora-tadbirlar
c)texnologik jarayonda hosil bo’layotgan qattiq chikindilarni to’liq qayta ishlash
d)suvning aylanma harakatini tashkil qilish.
115. ishlab chiqarishni ekologizasiyalash deganda nimani tushuniladi?
a)* hom-ashyoga mahsus ishlov berish yo’li bilan qo’shimcha moddalardan tozalash;
b)bir korxona chiqindisini boshqa korxonada ishlatish
c)suvning aylanma harakatini tashkil qilish
d)sanoat-territorial komplekslarini tashkil qilish.
116. sanitar-toksikologik monitoringi nima bilan shug’ullanadi?
a)* atrof muxitning ifloslanish darajasini inson salomatldigiga, o’simlik va hayvonotlarga ta’sirini o’rganadi
b)iqlimning o’zgarishini, atmosferadagi ozonning miqdorini kamayishini o’rganadi
c)tabiatdagi moddalar aylanma harakatining o’zgarishini o’rganadi
d)foydali qazilmalarni, o’simlik va er resurslarining kamayib ketishini o’rganadi.
117. biosfer monitoringi nima bilan shug’ullanadi?
a)atrof muhitdagi radiasiya miqdorini aniqlaydi
b)atrof muhitdagi global-fon o’zgarishlarni aniqlab beradi
c)atmosferadagi ozon miqdorining kamayishini aniqlaydi
d)* barcha javoblar to’g’ri.
118. qaysi resurslar kosmiq resurslarga kiradi?
a)atmosfera havosini
b)shamol energiyasi
c)quyosh radiasiyasi
d)* barcha javoblar to’g’ri.
119. qaysi resurslar iqlimiy resurslarga kiradi?
a)* atmosfera havosi, quyosh radiasiyasi
b)shamol energiyasi, suv resurslari
c)quyosh energiyasi, shamol energiyasi
d)to’g’ri javob yo’q.
120. qaysi resurslarni almashtirish mumkin?
a)neft, ko’mir, tabiiy gaz
b)atmosfera havosi, ichimlik suvi
c)metallar, qotishmalar
d)* a va c.
121. atmosfera havosining ifloslanish oqibatlari.
a) iqlimning sovishi, insonlar salomatligini yomonlashishi, kislotali yomg’irlarning hosil bo’lishi;
b) iqlimning sovishi, ozon o’pqonining hosil bo’lishi, moddalarning aylanma harakatini buzilishi;
c) «parnik effekti»ning hosil bo’lishi, atmosfera havosi sifatining buzilishi, ozon qatlamining emirilishi;
d)* a va c javoblar to’g’ri;
122. atmosfera havosi qanday yo’llar bilan ifloslanadi?
a) tabiiy va antropogen;
b) tabiiy sharoitda boradigan jarayonlar, tabiiy ofatlar;
c) texnogen, maishiy;
d)* barcha javoblar to’g’ri.
123. atmosfera havosiga tushayotgan zaharli moddalar miqdorini kamaytirishga qaratilgan tashkiliy chora-tadbirlarga nimalar kiradi?
a) korxonalarni shahardan tashqariga joylashtirish kerak, korxonalar atrofida sanitar himoya zonasi barpo qilinishi kerak.
b) korxonalarni tepalik va shamol yaxshi yuradigan erlarga joylashtirish kerak, trubalarning balandligi 250 – 300 m bo’lishi kerak;
c) yoqilg’ilarni gaz va elektr turlari bilan almashtirish kerak, tozalagich moslamalarini o’rnatish kerak;
d) * barcha javoblar to’g’ri.
124. atmosfera havosiga tushayotgan zaharli moddalarning miqdorini kamaytirishga qaratilgan texnologik chora-tadbirlarga nimalar kiradi?
a) zaharli moddalarning hosil bo’lish mexanizmini o’rganish, asosiy inshootlar konstruksiyasini takomillashtirish;
b) hom-ashyo sifatida ishlatiladigan zaharli moddalarni kam zaharli yoki umuman toza turlari bilan almashtirish, chiqindisiz texnologik jarayonlarni tashkil qilish;
c) to’g’ri javob yo’q.
d) * a va b to’g’ri.
125. yonish zonasida hosil bo’layotgan azot oksidlarining miqdorini kamaytirish uchun qanday tadbirlarni amalga oshirish kerak?
a) * yonish zonasida hosil bo’layotgan mahsulotlarni resirkulyasiya qilish, yoqilg’ini ikki bosqichda yoqishni tashkil qilish, yonish zonasiga ingibitorlarni qo’shish;
b) to’g’ri javob yo’q;
c)yonish zonasiga berilayotgan kislorodni bosqichma-bosqich berish, hosil bo’layotgan mahsulotlarni resirkulyasiya qilish;
d)no ning sintezi reaksiyasiga ingibitorlarni qo’shish
126. havoga tashlanayotgan gaz aralashmasining maksimal konsentrasiyasi smaks. qanday formula yordamida aniqlanadi?
a)
b)*
c)
d)
127. atmosfera havosini changdan tozalash uchun qanday usullar qo’llaniladi?
a) quruq mexanik xo’llash, filtrlash, elektrostatik;
b) * gravitasion, quruq inersion va markazdan qochma kuch asosida filtrlash, xo’llash, elektrostatik tovush va ultratovush yordamida koagullash;
c) gravitasion filtrlash, xo’llash, elektrostatik;
d) quruq inersion va markazdan qochma kuch asosida xo’llash, mexanik, filtrlash.
128. inersion kameralar tuzilishi jihatidan necha turga bo’linadi?
a) to’siqli, burilishli, aylana harakatli;
b) to’siqli, yonaki yo’nalishli, spiralli;
c) to’siqli, burilishli, kengaygan konusli, yonaki yo’nalishli;
d)* barcha javoblar to’g’ri.
129. siklonlar yordamida qanday changlar ushlab qolinadi?
a) zarrachalarining o’lchami 100 mkm dan 500 mkm gacha bo’lgan;
b) zarrachalarining o’lchami 300 mkm dan 500 mkm gacha bo’lgan;
c)* zarrachalarining o’lchami 50 mkm dan 5 mkm gacha bo’lgan;
d) zarrachalarining o’lchami 100 mkm dan katta bo’lgan.
130. gaz yuvgichlar tuzilishi jihatidan necha turga bo’linadi?
a)* yuza sirtida yutuvchi, nasadkali, barbotajli;
b) tekis yuzal, to’g’ri yo’naluvchan nasadkali;
c) a va b to’g’ri;
d) nasadkali, barbotajli, tarelkali.
131. havoni zaharli gazlardan tozalash uchun qo’llaniladigan regenerativ usullarga nimalar kiradi?
a) katalitik, termiq;
b) absorbsiya, katalitik;
c)* absorbsiya, adsorbsiya;
d) katalitik, adsorbsiya.
132. havoni zaharli gazlardan tozalash uchun qo’llaniladigan destruktiv usullarga nimalar kiradi?
a)* katalitik, termiq;
b) absorbsiya, katalitik;
c) absorbsiya, adsorbsiya;
d) katalitik, adsorbsiya.
133. xemosorbsiya jarayonida azot oksidlari qanday jarayon hisobiga tozalanadi?
a) no, no2 + h2o hno2, hno3
b) hno2, hno3 +naoh nano2, nano3 + h2o
c) no, no2 + o2 no2, no3
d)* a va b to’g’ri.
134. nasadkali absorberlar yordamida qanday gazlar yutib olinadi?
a)* so2, co, co2
b) no2, ch4, c2h2
c) hcl, ch4, c6h6
d) h2s, ch4, so2
135. adsorbentlar qanday talablarga javob berishlari kerak?
a) * yuqori g’ovaklikka ega bo’lishlari, oson desorbsiyalanishi, temperaturaga va kimyoviy moddalarga chidamli bo’lishlari kerak;
b) kimyoviy moddalarga va temperaturaga chidamli bo’lishlari;
c) yuqori solishtirma yuzaga ega bo’lishi, oson desorbsiyalanishi kerak;
d) mexanik chidamli bo’lishi kerak.
136. adsorbentlar sifatida qanday moddalar qo’llaniladi?
a) aktivlangan ko’mir, silikagel, alyumogel;
b) seolitlar va ionitlar;
c) silikagel, alyumogel, seolit va ionitlar;
d)* aktivlangan ko’mir, silikagel, alyumogel, seolitlar, glinozem, bentonit.
137. alyumogelning umumiy formulasi qanday?
a)* al2o3 ∙ nh2o
b) al2o3 ∙ 5h2o
c) al2o3 ∙ 10h2o
d) al2o3 ∙ 7h2o
138. seolitlar umumiy formulasi qanday?
a) me2o3 ∙ al2o3 ∙ xsio2 ∙ yh2o;
b)* me2/no ∙ al2o3 ∙ xsio2 ∙ yh2o;
c) meo ∙ al2o3 ∙ xsio2 ∙ yh2o;
d) meo3 ∙ al2o3 ∙ xsio2 ∙ yh2o.
139. adsorbentlarda yutilgan gazlarni necha xil yo’l bilan desorbsiyalanadi?
a) termiq, siqib chiqarish;
b) siqib chiqarish, vakuumli;
c)* termiq, siqib chiqarish, bosimni pasaytirish, vakuumli;
d) bosimni pasaytirish, vakuumli, termiq.
140. zaharli gazlarni katalitik va termiq oksidlash yo’li bilan zararsizlantirish usullarida qanday jarayon boradi?
a) so2 + h2o h2so3
b)* ch3oh + o2 co2 + h2o
c) no2 + h2o 2hno3
d) co2 + o2 h2co3
141. oqova suvlarga qanday suvlar kiradi?
a) tabiiy suv, rassollar;
b) sho’r suv, sho’rroq suv, chuchuk suv;
c) ichimlik suvlari, rassollar;
d)* ishlab chiqarish korxonalarida, qishloq xo’jaligida, maishiy xizmat korxonalarida hosil bo’lgan suvlar.
142. oqova suvlarni tozalashning qanday usullari majud?
a) mexanik tozalash;
b) fizik-kimyoviy, kimyoviy usul;
c) biokimyoviy usul;
d)* barcha javoblar to’g’ri.
143. gorizontal tindirgichning geometrik o’lchamlari qanday?
a) chuqurligi 10 – 15 m, kengligi 75 – 80 m, suvning tindirgichdagi oqish tezligi 20 mm/s, tindirish vaqti 10 soat;
b)* chuqurligi 1.5 – 4 m, kengligi 3 – 6 m, suvning tindirgichdagi oqish tezligi 10 – 12 mm/s, tindirish vaqti 1 – 3 soat;
c) chuqurligi 20 – 25 m, kengligi 10 – 12 m, suvning tindirgichdagi oqish tezligi 10 – 12 mm/s, tindirish vaqti 16 soat;
d) chuqurligi 40 m, kengligi 15 m, suvning tindirgichdagi oqish tezligi 20 mm/s, tindirish vaqti 5 soat;
144. gorizonatal tindirgichlar korxona oqova suvlarining qanday hajmida qo’llaniladi?
a)* 30000 m3/sut;
b) 15000 m3/sut;
c) 45000 m3/sut;
d) 120000 m3/sut;
145. radial tindirgichning shakli qanday?
a) to’g’ri burchakli rezervuar;
b) uch burchakli rezervuar;
c)* doira shaklidagi rezervuar;
d) konussimon rezervuar.
146. vertikal tindirgichning samaradorligi qaysi javobda to’g’ri keltirilgan?
a) 40 – 50%;
b)* 60 –65%;
c) 75 – 80%;
d) 90%
147. flotasiya usulida qanday jarayon amalga oshadi?
a)* «zarracha-havo pufagi» kompleksi hosil bo’lib, kompleks suv yuzasiga qalqib chiqadi.
b) organik moddalar qattiq jism g’ovaklariga yutiladi;
c) gaz va suyuqlik bug’lari suyuqlikda tashlanib yutiladi.
d) to’g’ri javob yo’q.
148. koagulyasiya jarayoni qanday jarayon?
a) yirik va mayda dispers zarrachalarni suv yuzasiga qalqib chiqish jarayoni;
b)* mayda dispers zarrachalarni agregat hosil qilish hisobiga yiriklashtirib cho’kmaga tushirish jarayoni;
c) yirik dispersli zarrachalarni og’irlik kuchi ta’sirida cho’kmaga tushishi;
d) mayda va yirik dispersli zarrachalarni filtrlovchi to’siqlar orqali o’tkazish jarayoni.
149. flokulyantlar sifatida qo’llaniladigan polimerlar qanday turlarga bo’linadi?
a) noinogen polimerlar – tarkibida –oh, =co gruppalari bor bo’lgan – kraxmal, pvs, oksietilsellyuloza.
b) anion polimerlar – tarkibida –coon, -so3h gruppalari bor bo’lgan lignosulfonat, alginat;
c) kation polimerlar – tarkibida –nh2, -nh gruppalari bor bo’lgan, polietilenamin, vinilpiridin, amfoter polimerlr – oqsillar, gidrolizlangan paa;
d) * barcha javoblar to’g’ri.
150. radial tindirgichlar suvning sarfi qanday bo’lganida qo’llaniladi?
a) 15000 m3/sut;
b) 3000 m3/sut;
c) 20000 m3/sut;
d)* 30000 m3/sut.
151. oqova suvlarni erigan noorganik moddalaridan tozalashga qanday usullar kiradi?
a) neytrallash, ionlarni kam eriydigan birikmalarga o’tkazish, oksidlash usuli;
b) tindirish, filtrlash, sentrifugalash.
c)* a va d javoblar to’g’ri;
d) elektrokimyoviy oksidlash, qaytarilish, reagent usuli.
152. oqova suvlarni erigan noorganik moddalardan reagent tozalashga qanday usullar kiradi?
a) ekstraksiya usuli; oqova suvlarni haydash va rektifikasiya;
b) adsorbsiya usuli; termooksidlash va kimyoviy oksidlash;
c)* biokimyoviy usul; aerob va anaerob guruh miqroorganizmlar ishtirokida;
d) to’g’ri javob yo’q.
153. oqova suvlarni reagent tozalashga qanday usullar kiradi?
a)* neytrallash, ionlarni kam eriydigan birikmalarga o’tkazish, oksidlash va qaytarish usuli;
b) ultrafiltrasiya va qaytar osmos usullari, elektrokimyoviy usul;
c) tindirish, filtrlash, sentrifugalash;
d) adsorbsiya, koagulyasiya, ion almashinish, ekstraksiya.
154. oqova suvlarni erigan organik moddalardan tozalashga qanday usullar kiradi?
a) ekstraksiya, oqova suvlarni haydash va rektifikasiya, adsorbsiya usuli;
b)* a va d
c) ultrafiltrasiya va qaytar osmos, ion almashinish usuli;
d) termooksidlash, kimyoviy oksidlash, biokimyoviy usul.
155. zarracha o’lchamlari 10-3 – 10-5 sm-1 bo’lgan oqova suvlar qaysi guruhga taalluqlidir?
a)* i
b) ii
c) iii
d) iv
156. oqova suvlarni elektrokimyoviy tozalash usuli qanday qurilmada amalga oshiriladi?
a) tindirgichda;
b) flotatorda;
c) aerotenkda;
d)* elektrolizerda.
157. gorizontal tindirgichning samaradorligi qanday?
a) 80%
b) 90%
c)* 60%
d) 95%
158. ekstraksiya usulining mohiyati nimada?
a) oqova suv tarkibidagi yirik dispersli zarrachalarni tindirib tozalashda;
b)* moddalarning aralashmasini uchinchi eirituvchi modda yordamida tozalashda;
c) oqova suv tarkibidagi iflosliklarni termiq oksidlash yo’li bilan tozalashda;
d) to’g’ri javob yo’q.
159. oqova suvlarni aerob va anaerob tozalash qaysi tozalash usuliga kiradi?
a) mexanik;
b) fizik-kimyoviy;
c)* biokimyoviy;
d) kimyoviy.
160. kimyoviy oksidlash usulida qanday oksidlovchilar qo’llaniladi?
a)* o3, cl2, o2, h2o2;
b) koh, naoh, ca(oh)2;
c) nacl, cacl2, cl2;
d) barchasi to’g’ri.
161. suv va suvdan foydalanish to’g’risida o’zbekiston respublikasining qonuni qachon qabul qilingan?
a) 9 dekabr 1994 yil;
b)* 6 may 1993 yil;
c) 10 iyul 1992 yil;
d) 5 fevral 1995 yil;
162. o’zbekiston respublikasi tabiatni muhofaza qilish haqidagi qonuni qachon qabul qilingan?
a) 10 dekabr 1991 yil;
b) 8 dekabr 1994 yil;
c) 9 noyabr 1993 yil;
d)* 9 dekabr 1992 yil.
163. suvning organoleptik ko’rsatkichlariga qaysi ko’rsatkichlar taalluqlidir?
a)* ta’mi, rangi, xidi
b) elektr o’tkazuvchanligi, rn, temperatura
c) erimagan zarrachalar miqdori
d) organik moddalar miqdori
164. tabiatda chuchuk suvning miqdori qancha foizni tashkil qiladi?
a) 4%
b) 1%
c)* 3%
d) 10%
165. qancha chuchuk suv muzliklarda egallangan?
a) 4%
b) 1%
c) 20%
d)* 2%
166. tabiatda sho’r suvning miqdori qancha foizni tashkil etadi?
a) 90%
b) 50%
c)* 97%
d) 78%
167. oqova suvlarning ifloslik darajasi qaysi ko’rsatkichlar orqali aniqlanadi?
a) organoleptik, fizik-kimyoviy ko’rsatkichlar
b)* organoleptik, fizik-kimyoviy ko’rsatkichlar, erigan organik va noorganik moddalar miqdori, kolloid, mayda va yirik dispersli zarrachalarning miqdori
c) rangi, xidi, tiniqligi, rn, temperatura
d) organoleptik, fizik-kimyoviy ko’rsatkichlar, erigan organik va noorganik moddalar miqdori
168. suv havzasiga bir vaqtda bir nechta iflos moddalar tushsa, qaysi shart bajarilishi kerak?
a) + +…+ 1
b) + +…+ 0
c)* + +…+ 1
d) + +…+ 2
169. kulskiyning sinflanishiga binoan oqova suvlar tarkibidagi iflos moddalarning turiga necha sinfga bo’linadi?
a) 2 sinfga
b) 3 sinfga
c) 6 sinfga
d)* 4 sinfga
170. suvda erimaydigan o’lchami 10-5 – 10-7 sm-1 bo’lgan mayda zarrachalar bilan ifloslangan oqova suvlar qaysi usul bilan tozalanadi?
a)* koagulyasiya, flokulyasiya
b) tindirish, filtrlash
c) biokimyoviy usullar bilan
d) adsorsiya, flokulyasiya
171. avtotransportdan chikaetgan zaxarli gazlardan aysi biri kanserogen moddadir?
a) is gazi
b) azot oksidi
c) aldegidlar
d)* 3,4-benzpiren
172. xar yili dunyo miqyosida 5 iyun kuni qaysi ekologik kun sifatida nishonlanadi?
a)ozon qavatini muhofaza qilish kuni;
b)* atrof muhitni muhofaza qilish kuni;
c)ekologik ofatlar kuni;
d)yunesko tashkil topgan kun
173. xar yili dunyo miqyosida 16 sentyabr kuni qaysi ekologik kun sifatida nishonlanadi?
a)ozon qavatini muhofaza qilish kuni;
b)* atrof muhitni muhofaza qilish kuni;
c)ekologik ofatlar kuni;
d)yunesko tashkil topgan kun
174. gaz-chang, oqova suvlar qaysi turlagi chiqindilarga mansub?
a)* ashyoviy
b)energetik;
c)issiqlik;
d)elektromagnit.
175. atmosferada 12-50 km balandlikda qaysi qatlam joylashgan?
a)* stratosfera
b)ionosfera
c)troposfera
d)mezosfera
176. atmosfera havosida so2 gazining ko’payib ketishi qaysi ekologik o’zgarishlarga olib keladi?
a)iqlimning sovib ketishi;
b)*iqlim isib ketishi;
c)kislotali yomg’irlarni yog’ishi;
d)botqoqliklarni ko’payib ketishi.
177. atmosfera havosida so2 gazining ko’payib ketishi qaysi ekologik o’zgarishlarga olib keladi?
a)*iqlimning sovib ketishi;
b)iqlim isib ketishi;
c)botqoqliklarni ko’payib ketishi;
d)o’rmonlarga yong’in tushishi.
178. atmosfera havosida so2 va nox gazining ko’payib ketishi qaysi ekologik o’zgarishlarga olib keladi?
a)*kislotali yomg’irlarni yog’ishi;
b)iqlim isib ketishi;
c)botqoqliklarni ko’payib ketishi;
d)ozon qavati emiriladi.
179. atmosferaga freonlar ko’p tashlansa qaysi ekologik ofat yuz beradi?
a)kislotali yomg’irlarni yog’ishi;
b)iqlim isib ketishi;
c)botqoqliklarni ko’payib ketishi;
d)*ozon qavati emiriladi.
180. atmosfera havosi tarkibida 21% ni tashkil etadigan gazning nomi.
a)azot
b)*kislorod
c)argon
d)vodorod
181. atmosfera havosi tarkibida 78% ni tashkil etadigan gazning nomi.
a)*azot
b)kislorod
c)argon
d)vodorod
182. chmm qanday ko’rsatkich?
a)zaharli moddaning inson salomatligiga salbiy ta’sir ko’rsatadigan miqdori;
b)*zaharli moddaning inson salomatligiga, mehnat faoliyatiga salbiy ta’sir ko’rsatmaydigan 1 m3 havodagi miqdori.
c)zaharli moddaning chegaraviy mumkin bo’lgan chiqindi miqdori bo’lib, t/y da ifodalanadi;
d) zaharli moddaning 100 m3 havodagi miqdori.
183. 1992 yil 9 dekabrda qaysi qonun qabul qilingan?
a)o’zbekiston respublikasi konstitusiyasi;
b)atmosfera havosini muhofaza qilish to’g’risidagi qonun;
c)*tabiatni muhofaza qilish to’g’risidagi qonun;
d)suv va suvdan foydalanish to’g’risidagi qonun.
184. markazdan qochma kuch ta’sirida qaysi turdagi changlar ushlab qolinadi:
a)yirik changlar;
b)mayda changlar;
c)o’rtacha yiriklikdagi changlar;
d)*o’lchami 5 mkm dan kichik bo’lgan changlar.
185. gravitasion usul yordamida qaysi turdagi changlar ushlab qolinadi:
a)*yirik changlar;
b)mayda changlar;
c)o’rtacha yiriklikdagi changlar;
d)o’lchami 5 mkm dan kichik bo’lgan changlar.
186. suvning ph-muhiti qaysi ko’rsatkichlarga kiradi?
a)*fizik-kimyoviy;
b)organoleptik;
c)erigan noorganik moddalarning mavjudligi;
d)erigan organik moddalarning mavjudligi.
187. suvning elektr o’tkazuvchanligi qaysi ko’rsatkichlarga kiradi?
a)organoleptik;
b)erigan noorganik moddalarning mavjudligi;
c)*fizik-kimyoviy;
d)erigan organik moddalarning mavjudligi.
188. siklon yordamida qaysi turdagi changlarni ushlab qolish samaraliroq?
a)yirik changlar;
b)*o’lchami 5 mkm dan kichik bo’lgan changlar;
c)mayda changlar;
d)o’rtacha yiriklikdagi changlar.
189. yuvuvchi minora bilan changlarni qaysi usul yordamida tozalash mumkin?
a)*xo’llash;
b)gravitasion;
c)markazdan qochma kuch ta’sirida;
d)inersion.
190. elektrostatik usul bilan qanday changlar ushlub qolinadi?
a)noorganik changlar;
b)*metall changlari;
c)yog’och changlari;
d)biologik changlar.
191. oqova suvlarni adsorbsiya usuli yordamida qanday moddalardan tozalash mumkin?
a)*organik moddalar;
b)kislota eritmalari;
c)ishqor eritmalari;
d)kolloid zarrachalar.
192. flotator jihozi yordamida oqova suvlarni qaysi moddalardan tozalash mumkin?
a)*neft mahsulotlari;
b)kislota eritmalari;
c)metall ionlari;
d)erigan organik moddalar.
193. quyidagi moddalardan qaysi biri kanserogen hisoblanadi?
a)is gazi;
b)* 3,4-benzapiren;
c)azot oksidlari;
d)aldegidlar.
194. suvning ta’mi, rangi, xidi qaysi ko’rsatkichlarga kiradi?
a)organoleptik;
b)*fizik-kimyoviy;
c)erigan noorganik moddalarning mavjudligi;
d)erigan organik moddalarning mavjudligi.
195. suvning elektr o’tkazuvchanligi, zichligi qaysi ko’rsatkichlarga kiradi?
a)organoleptik;
b)*fizik-kimyoviy;
c)erigan noorganik moddalarning mavjudligi;
d)erigan organik moddalarning mavjudligi.
196. snellen asbobi yordamida suvning qaysi ko’rsatkichi aniqlanadi?
a)*loyqalik darajasi;
b)ph-muhiti;
c)zichligi;
d)sirt tarangligi.
197. oqova suvlarni biologik tozalash uchun qaysi inshoot qo’llaniladi?
a)tindirgich;
b)*aerotenk;
c)siklon;
d)flotator.
198. oqova suvlarni ishqoriy suvlardan tozalash uchun qaysi usul qo’llaniladi?
a)adsorbsiya;
b)*neytrallash;
c)tindirish;
d)flotasiya
199. oliy majliq qonunchilik palatasiga saylangan deputatlar soni qancha?
a) 10 ta;
b)*15 ta;
c)20 ta;
d)25 ta.
200. “xalqaro suvni muhofaza qilish kuni” qaysi sanada nishonlanadi?
a)1 may;
b)26 aprel;
c)*22 mart;
d)5 iyun
|
