I. Mavzu: Hisoblash texnikasining rivojlanish tarixi.
II. Maqsad: o'quvchilarga hisoblash texnikasi taraqqiyot davrlari, texnik taraqqiyotning ta’siri haqida ma’lumot berish.
a) Ta’limiy: o‘quvchilarga hisoblash texnikasi tarixining 4 davri: Mexanik mashinalargacha boMgan davr, mexanik mashinalar davri, elektromexanik mashinalar davri, elektron hisoblash mashinalari davri; vatandoshimiz Muhammad al-Xorazmiy izlanishlarining hisoblash texnikasi rivojlanishiga ta’siri, O‘zbekistonda hisoblash texnikasining va mustaqillik yillarida АКТ ning rivojlanishi, akademik V.Q.Qobulov biografiyasi haqida bilim berish.;
b) Tarbiyaviy: o‘quvchilami yangi bilimlar egallashga, o‘z tariximizni bilishga yo‘naltirish, milliy iftixor ruhida tarbiyalash;
v) Rivojlantiruvchi: o‘quvchilaming kompyuter haqidagi bilim va tasawurlarini kengaytirish va o‘zaro kerakli ma’lumotlar almashish madaniyatini shakllantirish.
III. Asosiy tushunchalar: Hisoblash texnikasi taraqqiyoti davrlari, tabiiy va sun’iy hisoblash vositalari, mexanik mashinalar, elektromexanik mashinalar davri, EHMlari.
IV. Dars uslubi: Ma’ruza va amaliyot uyg`unligi, Savol-javob.
V. Dars turi: Aralash.
VI. Ko`rgazmali qurollar: Mavzuga oid plakatlar, doska, marker, kompyuter, slayd.
|
Dars bosqichlari
|
Vaqt
|
Usullar
|
1
|
Tashkiliy qism
|
2 daqiqa
|
|
2
|
O‘tilganlami takrorlash
|
5 daqiqa
|
[K]
|
3
|
Yangi mavzu ustida ishlash
|
17 daqiqa
|
[M], [AH]
|
4
|
Yangi mavzuni mustahkamlash
|
18 daqiqa
|
[S-J], [MY]
|
5
|
Uyga vazifa
|
3 daqiqa
|
|
VII. Darsning borishi.
a) Davomatni aniqlash, o`quvchilarni darsga hozirlash;
b) O`tgan o`quv yili yuzasidan takrorlash:
O‘quvchilarni 4 guruhga ajratib [Klaster] vordamida IHTA fanidan olingan bilimlar takrorlab olinadi. Har bir guruhga mavzu va 2 tadan yo‘naltiruvchi ibora beriladi.
[K] I. Xavfsizlik texnikasi qoidalari: 1) Mumkin (vazifa bajarish, ...); 2) Mumkin emas (ulanish joylariga tegish, ...). II. Axborot: 1) Turi (uzlukli, ...); 2) Xususiyatlari (ma’lum ma’noda qimmatli, ...). III. Kompyuter qismlari: 1) Asosiy qurilmalar (Monitor, ...) ; 2) Qo‘shimcha qurilmalar (sichqoncha, ...). IV. Dasturiy ta’minot: 1) Sistema (...); 2) Amaliy (...).
d) Yangi mavzu bayoni:
HTdeganda – axborotni qayta ishlash bilan bog`liq masalalarni hal etishni osonlashtirish va tezlashtirish uchun qo`llaniladigan texnik vosita tushuniladi.
Axborotni tasvirlasga qarab, Hisoblash mashinalari 3 ga bo`linadi:
- analaog HM (Uzluksiz) – fizik kattalik bilan ifodalanadi;
- raqamli HM – Diskret o`zgaruvchilar bilan ifodalanadi;
- gibrid HM – Har ikki usuldan foydalanadi.
Hisoblash qurilmalari tarixi bir necha asrni va davrni o`z ichiga oladi:
- mexanik mashinalargacha bo`lgan davr;
- mexanik davr;
- elektromexanik mashinalari davri;
- elektron hisoblash mashinalari davri.
Mexanik mashinalargacha bo`lgan davr:
- dastlabki hisoblash vositalari – barmoqlar, toshlar, …
- sun’iy hisoblash vositalari – birka, abak, Neper tayoqchalari, …
Mexanik davr:
- Birinchi bo`lib mexanik mashinani loyihalashtirgan olim – Leonardo da Vinchi;
- Keyin nemis olimi V. Shikarddir.
- Fransuz B.Paskal birinchi bo`lib 1642 yilda mexanik mashina yaratdi. 1645 yilda esa u “Arifmetik mashina yaratdi (Paskal g`ildiragi).
- 1820 yilda Sharl de Kolmar birinchi kalkulyator – arifmometr ni ixtiro qildi.
Elektromexanik mashinalar davri:
- 1875 yilda Rossiyada shved V.T.Odner tomonidan;
- 1876 yilda A.Bell telefonni ixtiro qildi;
- 1925 yilda V.Bush elektr releli HM yasadi.
Elektron hisoblash mashinalari davri:
- 1941 yil K.Suze birinchi universal kompyuter yaratdi;
- 1944 yil G.Ayken rahbarligida Mark – 1 avtomatik HM yaratildi;
- 1943 – 1945 yillarda AQSh da, Pensilvaniya universitetida J.Mouchli va J.Ekkert lar tomonidan ENIAC (ENIAK) nomli EHM (70 tonna, 18000 elektron lampa, 150 m2 joyni egallaydi) yaratildi;
- 1948 yilda U.Shokli, U.Bratten va J.Bardinlar transistor yaratdilar;
- 1949 yilda Angliyada Moris Uilks rahbarligida EDSAC (EDSAK) yasaldi;
- 1951 yilda Lebedev loyihalashtirgan МЭСМ Kiyevda yaratildi;
- 1952 yilda Lebedev rahbarligida Moskvada БЭСМ – 1 yasaldi.
Transistor va integral sxemalar yaratilgandan so`ng qisqa vaqt ichida EHM larning 4 ta avlodi ishlab chiqarilgan;
1-avlod – 1945 – 1950 yillar;
2-avlod – 1955 – 1960 yillar;
3-avlod – 1960 – 1970 yillar;
4-avlod – 1970 (1975) yildan keyin.
VIII. Mustahkamlash.
Savollar orqali intefaol usulda o`tilganlar takrorlanadi.
[K] Hisoblash texnikasining taraqqiyot davrlari va misollar: 1) Mexanik mashinalargacha bo‘lgan davr (birka, ...); 2) Mexanik mashinalar davri (Shikkard moslamasi, ...); 3) Elektromexanik mashinalar davri (Z3, ...); 4) Elektron hisoblash mashinalari davri (ENIAC, ...)
IX. Vazifa
1) Savollarga javob yozib tayyorlanib kelish;
2) Navbatdagi mavzuga tayyorlanish.
3) 10 bet 1-mashq.
|