Kafolatli toʻlovlar

Download 21.02 Kb.
Sana	16.02.2024
Hajmi	21.02 Kb.
	#157826

Bog'liq
KAFOLATLI TOʻLOVLAR
15, kompyuter texnologiyalari asoslari, malumotlar bazasini boshqarish tizimlari mbbt, 13 mavzu, 8-mavzu Оиланинг роли, DARSLIK ETT montaj va ishlatish (6), DASHTI QIPCHOQDAGI SIYOSIY AHVOL, ABDURASHIDOV ANVARJON, DETAL CHIZMALARINI METROLOGIK EKSPERTIZASI (Berdiqulov Islom), kurs ishi abduvosilov oybek (копия) 2, « GLOBAL IQTISODIY RIVOJLANISH фанидан курс иши, koreys tili

KAFOLATLI TOʻLOVLAR Kafolatli toʻlovlar - Oʻzbekiston Respublikasida mehnat qonunchiligiga muvofiq, amalga oshiriladigan pullik toʻlovlar. Bunday toʻlovlar xodim uzrli sabablarga koʻra, oʻz xizmat vazifalarini amalda bajarmagan vaqti uchun toʻlanadi. K.t. xodimlarning moddiy manfaatlarini qoʻriqlash maqsadida, ular davlat, jamiyat yoki ish beruvchiga taalluqli, xizmat vazifalari doirasiga kirmaydigan ishlarni bajarish uchun jalb etilgan takqdirda oʻrtacha ish haqi oʻrnida; ish haqidan farq qilib, ishning miqdori va sifatiga koʻra emas, balki xodim oʻz huquklari va majburiyatlarini ado etishining moddiy sharti tarzida toʻlanadi. K.t.ning ijtimoiy vazifasi — xodim ishlamagan davrlarda uning turmush darajasi pasayib ketishiga yoʻl qoʻymaslikdan iborat. Oʻzbekiston Respublikasi Mehnat kodeksida xodimlar tomonidan: a) davlat yoki jamoat vazifalarini bajarayotgan vaqtida (165-modda); b) ish beruvchi va mehnat jamoasi manfaatlariga doir vazifalarni bajarish vaqtida (166-modda); v) jamiyat manfaatlariga doir harakatlar qilganda (167-modda) beriladigan K.t.ning turlari belgilangan. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1997 y. 11 martdagi 133-sonli "Oʻzbekiston Respublikasining Mehnat kodeksini amalga oshirish uchun zarur boʻlgan normativ hujjatlarni tasdiqlash toʻgʻrisida"gi qarorida xodimlarning davlat yoki jamoat vazifalarini bajarishi, shuningdek, ularning jamiyat manfaatlariga doir harakatlarni amalga oshirishi bilan bogʻliq K.t.ni berish tarti-bi tasdiqlangan. Ushbu normativ hujjatga muvofiq, "xodim tomonidan davlat va jamoat vazifalarini bajarish" deyilganda saylov huquqini amalga oshirish, deputatlik huquqlarini bajarish; tibbiy-mehnat ekspertiza komissiyasi ishida qatnashish; harbiy burchni ado etish; dastlabki tergov va odil sudlovni amalga oshirishda guvoh, jabrlanuvchi, ekspert, mutaxassis, tarjimon, xolis tarikasida chaqirilganda, sud majlislarida jamoat ayblovchisi yoki jamoat himoyachisi, xalq maslahatchisi, jamoat birlashmalari, mehnat jamoalarining vakili sifatida ishtirok etish kabilar; "jamiyat manfaatlariga doyr harakatlar" deyilganda falokat va tabiiy ofatlar oqibatlarini bartaraf etish, inson hayotini saqlab qolish va b. hollarda tibbiy tekshiruvdan oʻtish, quyish uchun qon topshirish kabilar nazarda tutiladi hamda ushbu vaktlarda ularning oʻrtacha ish haqlari saqlab qolinadi. Xodim shunday ishlarni bajarganligi vakolatli organning bergan maʼlumotnomasi bilan tasdiqlanadi va xodimga unda koʻrsatilgan barcha vaqt uchun oʻrtacha ish haqi miqdorida K.t. beriladi. Xodim tomonidan davlat va jamiyat vazifalarini bajarganlik, jamiyat manfaatlariga doir harakat qilganlik bilan bogʻliq boʻlgan harajatlar byudjet tashkilotlarida,byudjet hisobidan, xoʻjalik hisobidagi korxonalarda esa soliq summalarini tegishlicha kamaytirish yoʻli bilan qoplanadi. Kafolatli to'lovlar, yoki sug'urta to'lovlar, sug'urta shartnomasi orqali berilgan va kafolat beruvchi (sug'urta kompaniyasi) tomonidan muddatli sug'urta tashkil etilgan daromadlar. Bu to'lovlar bir necha turdagi sug'urta polislari (shuningdek, hayot, avtomobil, uy va boshqalar) uchun amal qiladi. Kafolatli to'lovlar, yaxshi dam olishning, ma'lum bir voqeaning yuzaga kelishining yoki ma'lum bir amaldagi zararning muvofiqligi uchun to'lov qilishni ta'minlaydi. Kafolatli to'lovlar sizga boshqa birlikka, masalan, sug'urta kompaniyasiga bir muddat davomida to'lov qilganda, ular kafolat etilgan risksizlik, zarar yoki yo'qotish holati bo'lishi mumkin. Bu to'lovlar kafolat shartnomasida ko'rsatilgan shartlar va shartnomadagi zarar ko'paytirish tuzilmalari bilan cheklanadi. Kafolatli to'lovlar hayot, uy, avtomobil va boshqa yagona sug'urta turlari uchun mo'ljallangan bo'lishi mumkin. Har bir sug'urta turi o'z xususiyatlari bo'lgan to'lovlar va shartlar bilan keladi. Barcha kafolatli to'lovlar bilan bog'liq detallar va shartlar, mavjudligi va ko'rsatkichlari, kompaniyadan kompaniyaga o'zgaradi. Shuning uchun, kafolatli to'lovlar haqida ma'lumot olish va to'lov shartlarini tushunish uchun xizmat ko'rsatuvchilari yoki sug'urta agentlari bilan murojaat qilishingiz yaxshi bo'ladi. Kafolatli to'lovlar, boshqa inson yoki tashqi agent tomonidan amalga oshirilgan to'lovni kafolatlash maqsadida amalga oshiriladi. Bu tur to'lovlar, qarzni to'lov qilishda yoki xizmat olish uchun to'lov qilishda kafolat berilgan qimmatli mablag'lar bo'lishi mumkin. Kafolatli to'lovlar kabi turlar: 1. **Kreditlar uchun kafolatlar**: Ba'zi kreditlar olishda kafolat talab qilinishi mumkin. Misol uchun, shaxsiy kreditlar yoki korporativ kreditlar uchun kafolat talab qilinishi mumkin. 2. **Ta'lim va tibbi xizmatlar uchun to'lovlar**: Ba'zi o'quv markazlari yoki tibbi xizmat ko'rsatuvchilari, o'quvchilarni yoki muxlislarni kafolat qilgan holda to'lovlar qabul qilishadi. 3. **Sotib olish uchun kafolatlar**: Mahsulot yoki xizmat sotib olishda, sotib olishchining kafolati shart qilinishi mumkin. Kafolatli to'lovlar amaliyoti odatda kafolatnomalar orqali bajariladi. Kafolatnomalar, kafolat beruvchi va qabul qiluvchining imzolari bilan amalga oshiriladi va to'lovni qo'llash yoki qaytarish shartlarini belgilaydi. Agar to'lov kafolatni bajaruvchi tomon tomonidan amalga oshirilmasa yoki to'lovni bajarishda muammo yuzaga kelsa, kafolat beruvchi tomonidan to'lov amalga oshiriladi. Bu shaklda, kafolatli to'lovlar amaliyoti mablag'ning to'liqligi va maqbul shaklda amalga oshirilishi kafolatlangan. Kafolatli to'lovlar, asosan, sigortalash va bima sohasida ishlatiladigan bir tuzilmadir. Bu to'lovlar, biror turdagi zarar yo'qotish, xavfsizlikni ta'minlash yoki boshqa amaldagi risklarni ortga surish uchun amalga oshiriladi. Bu tur to'lovlar, odamlarga kafolat berish, ularni xavfsizlikga o'xshash holatlardan himoya qilish, masalan, sog'liqni saqlash, transport vositalarini sug'urish, moliyaning qattiq hifzini ta'minlash va boshqa mamlakatimizdagi hujjatli jarayonlarda ham ishlatilishi mumkin. Kafolatli to'lovlar, odatda bema yoki bima kompaniyalari orqali amalga oshiriladi. Bu to'lovlar kelajakda zarar yo'qotish va xavfsizlik bilan bog'liq bo'lgan holatlarda mablag'ni kafolatlash uchun muvozanatnomalar orqali amalga oshiriladi. "Kafolatli to'lovlar" degan ifoda moliyaviy sohada ommalashtiriladigan bir turi bo'lib, bu turlar moliyalashuv agentligi yoki kompaniyalari tomonidan taklif etiladi. Bu to'lovlar ko'plab shaxslar uchun moliyaviy zaxiralikni ta'minlash uchun xizmat ko'rsatish, daromadlarni moliyalashuv agentligi yoki kompaniyalarga o'tkazish yoki sug'urta buyurtmasi berish jarayonida ishlatiladi. Kafolatli to'lovlar, boshqa so'zlar bilan sug'urta, moliya buyurtmasi yoki sug'urta polisining bir turi bo'lib, kafolat etilgan ishlar uchun moliyalashuv agentligi yoki kompaniya tomonidan mablag'ning qaytarilishi yoki boshqarilishi mumkinligini ta'minlaydi. Misol uchun, avtomobil sug'urta polisida, agar insured bilan ta'kidlangan vaqtda avtomobilga zarar kelsa, moliyalashuv kompaniyasi zararni to'lash uchun mas'ul bo'ladi. Kafolatli to'lovlar, sug'urta to'lovi shakllari, muddatlari va shartlari boyicha turli bo'lishi mumkin. Ba'zi holatlarda, kafolatli to'lovlar bir yillik sug'urta polisining bir qismi sifatida xizmat qiladi, boshqalarda esa barcha muddatlarga tayinlangan shaxsiy muddatlar mavjud bo'ladi. Kafolatli to'lovlar, xizmat ko'rsatish kompaniyasi yoki moliyalashuv agentligi tomonidan ommalashtiriladi va har bir shaxsning moliyaviy xajmi va talablari asosida belgilanadi. Bu to'lovlarning qanday qilib faollashishi va ularni sotib olishning qulayligi, shaxsiy xajm va talablarga bog'liqdir. Kafolatli to'lovlar, sigortalovka turi bo'lib, sigorta kompaniyalarining xizmatlari orqali xavfsizlikni ta'minlash uchun o'qib o'tkaziladi. Kafolatli to'lovning asosiy maqsadi, kafolat olayotgan risklarning bajarilishi yoki to'lovni talab etish holatida mablag'ni ta'minlashdir. Bu, sigortalovkada boshqa shaxslarga yoki yuqori miqdorda moliyaviy xavfsizlikni ta'minlash imkoniyatini beradi. Kafolatli to'lovlar ko'p turdagi sigortalovka polislarini o'z ichiga oladi, masalan, avto sigortasi, uy sigortasi, sog'lik sigortasi va h.k. Kafolatli to'lov polislari odatda bir yillik muddatga beriladi va qo'shimcha to'lovlarni talab qilishi mumkin bo'ladi, ammo har bir polisning shartlari va sharoitlari bir-biriga farqli bo'lishi mumkin. Sigortalovkani kafolatli to'lov turi sifatida tanlashda, shaxsning xususiy talablari va muvaffaqiyati, sigorta mablag'larining miqdori va to'lovlarning qanday paydo bo'lishi kerakligi kabi ko'p omil o'z muhim o'rinini egallaydi. Keyinchalikda, sigortalovka to'lovi kafolatlarini to'lashdan oldin, shaxs yoki tashkilotning qaysi kafolatni sotib olishi, shuningdek, shartlarini va sharoitlarini tushuntirish va aniqlash juda muhimdir. "Kafolatli to'lovlar" ifodasi o'zbek tilida "insurance payments" yoki "premiums" deb tarjima qilinadi. Kafolatli to'lovlar, biror noxush hodisalar yoki vaziyatlar uchun mablag'ni to'lash uchun o'zbekiston va boshqa mamlakatlarda ommaviy kompaniyalar yoki tashkilotlar tomonidan taklif etilgan xizmatdir. Kafolatli to'lovlar, masalan, avtomobil, uy, sog'liqni o'g'riligi va hokazo kabi jiddiy xavf-yo'qligini uzatish uchun sotib oliladigan moliyalarni himoya qiladi. Insonlar kafolatli to'lovlar tizimiga xamkor bo'lib, xavf-yo'qligini kamaytirish va zarar kiritish halokatlaridan o'zlarini himoya qilish uchun kafolatni o'zlariga sotib olishadi. Kafolatli to'lov mablag'larining miqdori o'zbekiston bo'yicha va sotuvchi tomonidan taqdim etilgan cheklovlar asosida aniqlanadi. Ta'limot sohasida, kafolatli to'lovlar o'qituvchilar, o'quv yurtlari va o'quv markazlarida o'quvchilarga xizmat ko'rsatish uchun ham foydalaniladi. Kafolatli to'lovlar, yoki "kafolat to'lovlar" ko'p xil maqsadlarda ishlatiladigan bir tushunchadir. Bu tushuncha xizmatlar, ishtirokchining qabul qilinadigan taqazolariga ta'minlash va muddati muddatli to'lovlarni ta'minlash uchun ishlatiladi. Kafolatli to'lovlar har bir to'lov usulining yordamida olib borilishi mumkin. Kafolatli to'lovlar, asosan sigortalash va moliya sohasida ommalashtiriladi. Sigortalash sohasida, kafolatli to'lov, sigorta kompaniyasi tomonidan mablag'lar yoki hujjatlar uchun kafolat berishni anglatadi. Misol uchun, avtomobil sigortasi, hayot sigortasi yoki kasallik sigortasi kabi xizmatlar kafolatli to'lovlar orqali amalga oshiriladi. Moliya sohasida, kafolatli to'lov, qarzni to'lov qilishda yoki qarzdorlikni amalga oshirishda kafolat berishni anglatadi. Banklar yoki kredit uylari kafolatli to'lov turlaridan birini talab qilishi mumkin, shuningdek, biror narsani olish uchun oldindan to'lov qilish talab etilishi mumkin. Umuman olganda, kafolatli to'lovlar, biror qarzdorlikni olib borish uchun ishlatiladigan, kafolat beruvchining qabul qilgan taqazolari uchun mablag' yoki hujjatlar uchun qo'shimcha kafolat yoki himoya ta'minlash uchun ishlatiladi. Kafolatli to'lovlar, xususan sug'urta sohasida ko'p qo'llaniladigan bir turi bo'lib, sug'urta kompaniyalari yoki boshqa tashkilotlar o'rtasida amalga oshirilgan maxfiy to'lovni ta'minlash uchun xizmat ko'rsatishadi. Bu to'lovlar muddati o'tgandan so'ng mablag'ni muddat tayinlangan shartlar bo'yicha to'lash majburiyati yoki muddat tayinlangandan oldin qo'ysilgan taqiqlangan muddatda taqdim etish lozimligini ta'minlaydi. Kafolatli to'lovlar, sug'urta, moliya, ishlab chiqarish va boshqa sohalarda ko'p o'rinlarda qo'llaniladi. Masalan, avtomobil sug'urta polislarida (kompleks, zaminlar va boshqa turdagi polislarda), kreditlarda, moliyaviy investitsiyalarda kafolatli to'lovlar o'rin oladi. Bu to'lovlar, sug'urta kompaniyasi yoki boshqa tashkilot tomonidan xavfsizlikni ta'minlash, mablag'ni qaytarish va boshqa shartlarga rioya qilishni kafolatlash uchun ishlatiladi. Kafolatli to'lovlar sug'urta tovarlarini yoki xizmatlarni sotuvchi va sotib oluvchi o'rtasidagi kelishilgan shartlarni bajarish uchun muhim bo'lib, muvozanatni ta'minlaydi. Bu to'lovlar odatda kelishilgan xavfsizlik shartlarini qo'llab-quvvatlaydi, shuningdek, xaridorlarga qarzd Kafolatli to'lovlar, sug'urta xizmatlarida keng qo'llaniladigan bir turi, ko'p hollarda sug'urta polislarining foydalanuvchiga belgilangan muddatda mablag'ni to'lashi sharti bilan amalga oshiriladi. Bu to'lovlar, sug'urta xizmatlarining foydalanuvchilarga moliyaviy zaxiralarni ko'rib chiqish va ularning kafolatini ta'minlash maqsadida qo'llaniladi. Kafolatli to'lovlar uchun odatda boshlang'ich to'lov, boshqa yaxshi to'lovning bir qismini yoki to'liq miqdorni to'lash mumkin. Agar muddat o'tgan bo'lsa va sug'urta foydalanuvchi hech bir zararni sabab qilmagan bo'lsa, kafolatli to'lov qaytarilishi mumkin bo'ladi. Boshqa so'zlar bilan, agar xizmatni boshqaruvchi zarar chiqarsa, ular xavfsizlikni ta'minlash uchun kafolatli to'lovni qabul qilgan bo'ladi. Sug'urta polisining shartnomasida kafolatli to'lov haqida tafsilotlar ko'rsatilgan bo'ladi, shuningdek, to'lov shaklini va muddatini belgilash uchun qo'llanilgan shartlar. Asosan, avtomobil sug'urta polislari kafolatli to'lov shakli bilan foydalaniladi, ammo boshqa turdagi sug'urta xizmatlarida ham bu usuldan foydalanilishi mumkin.orliklarni kamaytiradi. "Kafolatli to'lovlar" atigi bilan ko'rsatilgan turdagi to'lovlar, biron bir jarayon yoki yo'nalishda qo'llanilgan xizmat yoki mahsulotning sotib olingandan keyin, undan foydalanuvchi tomonidan kafolatlanishi va kafolatlanayotgan summani to'lash shartlarini o'z ichiga oladi. Bu turiy xizmatlar va mahsulotlar, birinchi to'lovni olishdan oldin kafolatli to'lovlar orqali foydalanuvchilardan to'lanadi, shunday qilib, foydalanuvchi maxfiylikni ta'minlash uchun xizmatni yoki mahsulotni sotib olishga majburlanadi. Kafolatli to'lovlar qo'shimcha xavfsizlikni ta'minlashda ko'p marta qo'llaniladi. Masalan, telefon xaridlari uchun mobil operatorlar kafolatli to'lovlarni taklif qilishadi, keyinchalik, xizmatni bajarish uchun to'lovlar ro'yhatdan o'tkaziladi. Agar foydalanuvchi xizmatdan yoki mahsulotdan qoniqmasa, undan chiqish uchun mablag'ni qaytarishga imkon berish uchun kafolatli to'lovlar o'zlashtiriladi. Boshqacha bir misol esa, kirishimizga imkon beradigan barcha yo'nalishlardagi sug'urta xizmatlarida kafolatli to'lovlar bo'ladi. Bunda, sug'urta polisining muddati tugagandan so'ng, kafolatli to'lov summasi bo'yicha qo'shimcha mablag'lar berib yoki to'lab qo'yilishi shart qilinadi. Aslida, kafolatli to'lovlar turli sohalar uchun o'zlashtiriladi va ularning shartlari va ko'rinishi xizmat yoki mahsulot turlariga qarab o'zgaradi. Sizga qanday yo'nalishda kafolatli to'lovlar haqida ma'lumot kerak? "Kafolatli to'lovlar" ifodasi boshqacha so'z bilan "kafolat" yoki "soliq" bilan ta'minlangan, ya'ni biror bir vazifani bajarish uchun ta'minotni ko'rsatadigan to'lovlar uchun ishlatiladi. Bu to'lovlar, odatda, boshlang'ich to'lovlarni qo'llab-quvvatlash, muddati o'tgan qarzdorliklarni to'lash, yoki yuridik yoki moliyaviy majburiyatlarni qondirish uchun amalga oshiriladi. Kafolatli to'lovlar, boshqacha ta'minotlar bilan solishtiriladi, masalan, boshqa shaxslarning shaxsiy imtiyozlarini yoki korxonalarning moliyaviy rivojlanishini ta'minlash. Bu to'lovlar, hayot sig'imi boyicha sig'orta polislari, ijarachi to'lovlari, yoki qarzlar uchun kafolatlar kabi turli turdagi kontraktlar orqali amalga oshirilishi mumkin. Kafolatli to'lovlar, odatda, kafolat qiluvchining yoki soliq to'lovchining boshqalar bilan munosabatlari uchun to'lovni ta'minlash maqsadida ishlatiladi va boshqalar uchun moliyaviy kafolatni ta'minlashda xizmat qiladi. Download 21.02 Kb.

Download 21.02 Kb.