• Referat Bajardi: 401-guruh talabasi Salayeva. Nargiza
  • Kiyimni konstruksiyalash va modellashtirishning asosiy metodlari.
  • Kiyimni konstruksiyalash va modellashtirishning asosiy metodlari




    Download 1.31 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet1/22
    Sana11.12.2022
    Hajmi1.31 Mb.
    #34053
    TuriReferat
      1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   22
    Bog'liq
    61, Maxsulotlarni serifikatlash, 11.05, amaliy mashg\'ulot 1, Abduvaxobov Toxirjon, Husanboy BMI , Samatov B. O.P, anvar kurs ishi, MY k kr


    O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI XALQ 
    TA’LIMI VAZIRLIGI 
    A.QODIRIY NOMLI JIZZAX DAVLAT 
    PEDAGOGIKA INSTITUTI 
    «TASVIRIY SAN’AT VA MEHNAT 
    TA’LIMI» FAKULTETI 
    “Kiyimlarni konstruksiyalash va modellashtirish”
    fanidan 
    Referat 
    Bajardi: 401-guruh talabasi 

    Salayeva. Nargiza




     

     
     
     
     
     

    Qabul qildi: S.Ergashova


     
    Jizzax -2014 


    Kiyimni konstruksiyalash va modellashtirishning asosiy metodlari.
     
    Hozirgi vaqtda hukumatimiz mahsulot ishlab chiqarish hajmini ko’paytirish, 
    tikilgan buyumlar, jumladan kiyim-kechaklar assortimenti strukto’rasini ya’nada 
    takomillashtirish, sifatini yaxshilash, tikuvchilik tarmog’ini jadal rivojlantirish 
    hisobiga ishlab chiqarish samaradorligini oshirish vazifalarini ilgari surdi. 
    Bu vazifalarni muaffaqiyatli amalga oshirish uchun yengil sanoatning 
    tikuvchilik 
    tarmog’iga 
    qarashli 
    korxonalarni 
    texnik 
    jihatdan 
    qayta 
    qo’yiladiganlantirish va qayta qurish yangi kompleks–mexanizasiyalashtirilgan 
    jarayonlarni yangi texnika va ilg’or texnologiyani joriy etish, yangi materiallar, 
    xususan qistirmabop materiallardan foydalanish, shu bilan birga texnologik 
    jarayonlarni avtomatlashtirish uchun kiyim detallarining konto’rlarini, baza 
    konstruksiyalarini unifikasiyalash ishlarini yo’lga qo’yish talab qilinadi. 
    Tayyor kiyim yuqori sifatli va uni tikish (ishlab chiqarish) iqtisodiy samarali 
    bo’lishi uchun kiyimni loyhalash vaqtidayok bunga zamin yaratiladi. Tikuvchilik 
    sanoati xodimlari ayni kunda loyhalash vaqtida bo’lg’usi buyumning sifatini 
    yaxshilash imkoniyatlarini izlaydilar va topishga harakat qiladilar. 
    Kiyimni konstruksiyalash uni loyhalashning eng muhim qismi va murakkab 
    ijodiy ish bo’lib, badiiy konstruktorlik hamda texnik vazifalarning yechimini 
    qamrab oladi. 
    Kiyimni konstruksiyalash deganda, odatda kiyimni tashkil etadigan detallar 
    va materiallar kompleksi, shuningdek ularni o’zaro ulab-tikib, muayyan 
    razmerdagi va formadagi yaxlit buyum holatiga keltirish usullari, vositalari 
    tushuniladi. 
    Turli xil va modeli kiyimning konstruksiyasi uning va tikish 
    texnoldog’iyasining takomillashuviga hamda modaga qarab o’zgarib to’radi. Bu 
    hol yangi modeldagi kiyim konstruksiyasini ishlab chiqishni bir muncha 
    murakkablashtiradi 
    ishni 
    yengillashtirish 
    uchun 
    tipovoy 
    va 
    baza 
    konstruksiyalaridan keng foydalaniladi. 
    Kiyim kechakni loyihalashtirish vaqtida konstruksiyaning texnologik 
    (ishlov berish) jihatdan qulayligi asosiy samaradorlik elementi hisoblanadi. 
    Texnologik qulaylik deganda, buyum konstruksiyasining sifat ko’rsatkichlaridan 
    birini ifodalovchi xossalari majmui tushuniladi. Kiyimning texnologik jihatdan 
    qulay konstruksiyasi iste’molchilarning hamda korxonaning talablariga juda mos 
    keladi. Kiyim detallariga texnologik ishlov berish va ularning yig’ishning eng 
    murakkab metodlaridan foydalanish imkoniyatlarini tug’diradi. Konstruksiyaning 
    texnologik qulayligiga erishishda loyihalash bosqichlarining hammasi o’z ulushini 
    qo’shadi. 


    Kiyimni loyihalashda hal qilinadigan asosiy masalalar forma va uni hosil 
    kila bilishdan iborat. Hozirgi kiyimlar asosan tukilgan gazlamadan trikotaj, charm, 
    mo’yna va boshqa materiallardan tikiladi. Kiyimga forma berish usullari 
    ishlatiladigan gazlamaning xossalarini nazarda to’tib tanlanadi. Zamonaviy 
    kiyimlarga yassi tukilgan materiallar, xususan forma hosil qilishning uchta asosiy 
    metodini va ularning kombinasiyasini kullashga imkon beradigan gazlamalar 
    ishlatiladi. 
    Kiyim formasi konstruksiyasi bo’yicha, ya’ni uni qomatga va gavdaning 
    o’lchamlariga mos keladigan detallarga bo’lish yo’li bilan hosil qilinadi. Yuzaning 
    egrilik radiusi kichik bo’lgan hollarda andozaga qo’shimcha konstruktiv elementlar 
    kiritilishi lozim, bunday element ko’pincha vitochqada iborat bo’ladi. 
    Gazlamaning draplanuvchanligiga va to’rsimon tuzilishidagi materialning 
    sirpanchiqlik (harakatlanuvchanlik) xossasiga asoslanib, kiyimga shakl berish, 
    ya’ni forma hosil qilish metodi kiyimlarni bichib tikish usullarini kelib chiqishidan 
    oldin kullanilgan. To’rsimon tuzilishdagi gazlamaning sirpanchiqligi aniqrogi 
    harakatchanligidan aslida qiyasiga bichish usulidan keng foydalaniladi, biroq 
    kiyimni kiygan vaqtda materialning tanda va arqoq iplari orasidagi burchaklar egri 
    yuzalarda qayta taksimlanib, o’zaro mos holda joylashuvini hisobga olgan holda bu 
    xususiyatdan odatdagicha, bichish usullarida ham foydalanilmoqda. Forma hosil 
    qilishning bu metodida ko’pgina choklarga va vitochkalarga deyarli xojat 
    qolmaydi, boshqacha aytganda, ular yo qisman, yoki butunlay yo’qotiladi. 
    Kiyim tikiladigan materiallarning draplanuvchanligi deganda, ularning 
    egiluvchanlik, blanglash xususiyati va harakatchan yengil burmalar hosil qilib, 
    xilpillangan forma kasb etish xususiyati tushuniladi. Bu metod kiyimlarning ancha 
    murakkab formalarini hosil qilishga imkon berganligidan asosan, Xotin-qizlar 
    ko’ylaklarini loyihalashda qo’llaniladi. 
    Kiyim kechakka nam issiqlik ishlovi berilganda, ya’ni suv purkab 
    dazmollanganda materialning dag’al strkto’rasi go’yo o’zgaradi (iplar, tolalar 
    cho’ziladi, taranglashadi, siqiladi, iplar sistemalari qiyshadi), materialning 
    molekulyar sitemasi o’zgardi. Sintetik tolalardan tukilgan gazlamalar paydo 
    bo’lgunga qadar materiallarning suv purkab dazmollash (nam issiqlik ishlovi 
    berish) tikilgan kiyimga hajmiy shakl berishning asosiy metodi hisoblanib, ularni 
    to’rlantirish imkoniyatini tug’diradi. Dazmollash chala fabrikat shaklini 
    o’zgarishiga qarab, quyidagi to’rlarga ajratiladi: 

    Dazmollab, cho’zib detallar o’lchamlarini kattalashtirish

    Suv purkab dazmollab detallar razmerini kichraytirish 

    Choqlarni bir tomonga yotqizib dazmollash

    Choqni ikki tomonga qayirib dazmollash 

    Dazmollab chok solish. 

    Dazmol teggan joydagi yaltiroqni bug’lab ketkazish 

    Presslash 
    Konstuktiv metod tikuv materiallarning shakliga bog’liq bo’lmaganligidan 
    universal metod hisoblanmoqda va yuqorida aytib o’tilgan metodni siqib 
    chiqarmoqda. 


    Kishining badanini atrof muxitning salbiy ta’siridan ximoyalaydigan libos 
    kiyim kechak deb ataladi. Kiyim kechak insoniyat tarakkiyotinig ilk bosqichlarida 
    paydo bo’lgan. 
    Kiyimning materiali, formasi va bichimiga qarab, kishining to’rmush tarzi, 
    yashaydigan iqlimiy sharoiti, uning qanday sinf va tabaqaga mansubligi madaniy 
    saviyasi, moddiy farovonligi to’g’risida fikr yuritish mumkin. 
    Kiyimning hamma qismlari (pidjak, shim, jiletka) poyabzal va boshqa 
    qo’shimchalar bilan birga kostyumni tashkil etadi. Kostyum to’rli mamalakatlar 
    halklari va jamiyatlari o’ziga xos tarzda, taraqqiy qilishlarini, milliy kiyofasini aniq 
    aks ettiradi, shuningdek, kishi shaxsini harakterlaydi. 
    Garderob deganda, bir kishiga yoki bir oilaga tegishli jami kiyim –kechak 
    tushuniladi. 
    Kiyimning yangi formasini eng avvola uning bichimi (silueti) belgilaydi. 
    Bichim (silueti) kiyim formasining tekislikdagi ifodasi. Kiyimning asosiy 
    bichimlari quyidagilardan iborat. 

    beli yopishib to’radigan bichimli kiyim : 

    gavdaga yopishib to’radigan bichimli kiyim; 

    beli qisman yopishib to’radigan bichimli kiyim; 

    to’g’ri bichimli kiyim; 

    keng bichimli kiyim. 
    Konstruksiyaning elementlar doimo o’zgarib to’radi. Masalan andaza yelkaning 
    sathi (qiyaligi) tabiiy balandalshtirilgan va pasaytirilgan bo’lishi, yelkaning 
    uzunligi normal uzaytirilgan yoki qisqartilgan yeng o’mizining chuqurligi 
    oshirilgan normal va kamaytirilgan bo’lishi mumkin.
    Bel chizig’i kiyimning bichimini belgilab beradi; bel chizig’i to’g’ri, 
    gavdaning qisman yopishib to’radigan va keng bo’lishi mumkin.
    Kiyimning etagi toraytirilgan, normal va kengaytirilgan bo’ladi 
    Kostyumning bichimi yelkaning qiyalik darajasi, qomatiga yeng o’mizining 
    ko’rinishiga, bel chizig’ining past va balandligiga va buyum etagining keng va 
    Kiyimning asosiy bichimlari
    beli yopishib turadigan 
    bichimli
    gavdaga yopishib 
    turadigan bichimli
    to’g’ri 
    bichimli kiyim
    beli qisman yopishib 
    turadigan bichimli
    keng bichimli kiyim


    torligiga bog’liq. Kostyumning formasi konstruktiv yechimlar natijasida va 
    kostyumning ayrim qismlarini birlashtirish oqibatida vujudga keladi. Formaning 
    geometrik ko’rinishining o’zgarishi bichimning o’zgarganligidan dalolatdir; forma 
    shakl jihatdangina emas balki hajmiy (kattaligi) jihatidan ham o’zgardi. 
    Bolalar kiyimi kattalar kiyimining nusxasi bo’lib, barcha detallar 
    takrorlanadi. Bolalar kiyimi hozirgi ko’rinishini kasb etgunga qadar uzoq 
    rivojlanish yo’lini bosib o’tadi. Bolalar kiyimini loyhalashda har bir yosh 
    guruppasiga mansub bolalarning gavda tuzilishidagi o’ziga xos jihatlar hisobga 
    olinadi. 
    Ishlab chiqarishning to’rli bosqichlarida hisoblash texnikasini kullash 
    kiyimning detallari va uzellarini kodlash zaruriyatini keltirib chiqaradi. Mahsulot 
    Butunittifoq klassifiqatori MBK da tikilgan kiyimlarning o’nli sistemasidagi egasiz 
    klassifikasiyasi qo’llaniladi. Tikilgan kiyimlar MBK da mustakil klassga ajratilib 
    ,85 nomeri bilan bo’linadi. O’zaro bog’liq shifrlar majmui kod mahsulotning 
    qisqartirilgan shartli belgisi hisoblanadi. MBK da kodlashning o’nli sistemasi 
    qabul qilingan. Har qaysi belgini ta’riflash uchun muayyan miqdorda o’nli 
    razryadlar ajratilgan. 
    Kodning 1va 2 razryadlari «Tikilgan buyumlar» klassi. 
    3- razryad – kenja klass. Buyumning assortiment bo’yicha klassifikasiyasi: 
    1-ustki kiyim; 2- kostyum ko’ylakdan iborat kiyimlar; 3- ichki kiyimlar; 4- bosh 
    kiyim; 5- maxsus kiyim va hakozo. 
    4-razryad - vazifasi jihatidan o’xshash va model-konstruktiv yechimi 
    jihatidan bir-biriga yaqin buyumlarning gruppa-xillari majmui: 1- palto;2- kalta 
    palto; …. 5- ko’ylak;…… 7- erkaklar ko’ylagi va hakozo. 
    5-razryad - xom ashyo to’ri bo’yicha kenja gruppa: 1- ip gazlamalar; 2- zigir 
    tolasi va aralash toladan tukilgan gazlamalar; 3- shoyilar, sintetik va aralash 
    tolalardan tukilgan gazlamalar va hakozo. 
    6 – razryad - buyumning jins-yosh belgilari bo’yicha xillari: 1- erkaklar 
    uchun; 2-ayollar uchun; 3-o’g’il bolalar uchun va hakozo. 
    7-razryaddan 10 razryadgacha xillararo klassifikasiya.
    Kiyimni loyhalash talablar programmasini tuzishdan boshlanadi. Talablar 
    ikki gruppaga ajratiladi. 
    1. Iste’molchi (matlubotchilar) talablari. 
    2. Sanoat-ekanomika nuqtai nazaridan qo’yiladigan talablar. 
    Birinchi gruppaga ekspluatasion, estetik, gigiyenik talablar, kiyimning 
    tovarlik sifatiga, ko’rinishiga oid va boshqa talablar kiradi. 

    Download 1.31 Mb.
      1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   22




    Download 1.31 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Kiyimni konstruksiyalash va modellashtirishning asosiy metodlari

    Download 1.31 Mb.
    Pdf ko'rish