|
Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkеnt axborot tеxnologiyalari univеrsitеti
|
Sana | 13.02.2023 | Hajmi | 198.18 Kb. | | #42118 |
Bog'liq 2-4-amaliy mashgulot 11 ma`ruza Chizma geometriya va muhandislik grafikasi fanlaridan, 3 fazali ikki taktli sxema, Favqulotda vaziyatlarda samarali yongin o\'chirish uchun zam. tezis, 4 sinf ish reja 2021 2022 barcha fanlardan toliq yangi ishonchli, Fizika. 9-sinf (2014, P.Habibullayev, A.Boydedayev), fraksiya 1, ahborot tizimlarini loyihalash, 1-amaliy, Tursunova Nargiza Taqdimoti-1, 1- ma’ruza. “Metrologiya va standartlashtirish” fanining maqsadi, Oʻrta osiyo suv va suv resurslari (2) (Автосохраненный), 1610612813, Kursovoy proekt obrabotka rezultatov mnogokratnyh izmereniy, Ota ona bayonnoma
O'ZBЕKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKЕNT AXBOROT TЕXNOLOGIYALARI UNIVЕRSITЕTI
Bajardi: Qultoyev Xayitali
Tekshirdi: Bekmirzayev Obidjon
TOSHKENT 2022
Risklarni baholash usullari
Ishdan maqsad: Korxonalarda sodir bo’lishi mumkin bo’lgan kiberxavfsizlik risklarni galstuk-babochka (bow-tie analysis) usulida baholashga oid bilimlarga ega bo’lish.
Nazariy qism
“Galstuk-babochka” usulida tahlillash hodisani sodir bo’lish sababidan oqibatigacha rivojlanishini tahlillab, sxematik ko’rinishda bo’ladi.
Bu usul o’z ichiga nosozliklar daraxti yordamida hodisa sabablarini o’rganish va hodisalar daraxti yordamida oqibatlarni tahlillash jarayonlarini oladi. Biroq bu usulda asosiy e’tibor sabablar va xavfli hodisalar, xavfli hodisa va oqibatlar orasidagi to’siqlarga qaratilgan.
Bu usuldagi tahlil bo’lishi mumkin bo’lgan tahdidlar va oqibatlar oralig’ini ko’rsatish asosida risklarni o’rganish uchun foydalaniladi. Bundan aniq bir riskni o’rganish va uni boshqarishda samarali hisoblanadi. Sabablar va oqibatlarga risklarni dekompozitsiyalash risk amalga oshganda zarar darajasi va ehtimolligini baholash hamda risklar orasidagi o’zaro bo’gliqliklarni aniqlash imkonin beradi. Usulda kiruvchi ma’lumotlar to’siqlar, risklar, xavfli hodisalarning oqibatlari va sabablari hamda ularni kamaytirish yoki oldini olish haqidagi axborot hisoblanadi.
“Galstuk-babochka” usuli korxonaning mavjud yoki kompleks risklari uchun qo’llanilishi mumkin. “Galstuk-babochka” diagrammasi aniqlangan nosozliklar daraxti va hodisalar daraxti asosida qurilishi mumkin, lekin odatda uni bevosita aqliy hujum jarayonida quriladi.
Topshiriq
Ixtiyoriy korxona misolida “Galstuk-babochka” usulidan foydalangan holda korxonaga bo’lishi mumkin bo’lgan tahdidlar va risklarni diagramma ko’rinishida o’rganish.
Sug’urta ishlarini amalga oshirilishi
Kompanyalar bilan shartnoma tuzilishi
Har kunlik xisobotlarni qilib borish
Hayfsan e’lon qilish
Tizimda nosozliklar kelib chiqishi
Xodimlarning etiborsizligi
Bunday fayllarni ochmaslik
Tizimni va xodimlarni qattiq nazoratga olish
Internetdan kelgan fayllarni ochish
Tashkilot ma’lumotlarining tarmoqqa chiqib ketishi
Xodimlarni ITi bo’yicha kengroq o’qitish
Xosteng emas shaxsiy serverdan foydalanishlik
Kadrlarning IT bo’yicha malakasizligi
Ko’proq
zamonaviy bilim ko’nikmalar berish
Tashkilotni budjetiga zarar yetishi
Mutahassislarga murojat qilish
EHM nosozligi
Sayt xavsizligini doimo oshirib borish
Kuchli analitiklarni jalb qilish
Hisob kitob ishlari qaytadan qilinadi va vaqt yo’qotilishi
1.2 “Nosozlik daraxti “ orqali hodisani tahlil qilish
Kompyuter qurilmalarining buzilishi
Mablag’ yetarli emasligi
Himoya yo’q
Ehtiyotkorsizlik
Befarqlik
Fayllarni ko`payishi
Zararli dasturlar
Dasturlarning ko`payib ketishi
Qurilmaga buzib kirish
Dasturlar
Malumotlarni yo`qitish
Dushmanlik
Ehtiyotkorsizlik
Qurilmaning eskirishi
Dasturiy sabablar
Texnik sabablar
Mablag yetarli emas
ilovani tekshiruvchidasturni yoqligi
Befarqlik
ilovani tekshiruvchidasturni o`chirilgani
Yoqishni unutish
Ochirishni unutish
Hayolparastlik
O`yinlarnin g ko`payib ketishi
Dastur yangilanishi o`tkazib yuborolishi
Qurilma shikastlanishi
Qasddan
Cachelarni tozolovchi dastur yo`qligi
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkеnt axborot tеxnologiyalari univеrsitеti
|