Laboratoriya ishi №2
Mavzu: AutoCAD dasturi yordamida satxni rostlash tizimining struktur
sxemasi va tavsiflarini qurish.
Laboratoriya mashg’ulotining maqsadi:Talaba
ishni bajarish jarayonida
sanoatda qo’llaniladigan satxni o’lchash usullarini va ularning ishlash o’rganib,
AutoCAD dasturi yordamida satxni rostlash tizimining sxemasi va tavsiflarini
qurish.
4.1. Satxni o’lchashning nazariy asoslari
Gidrostatik satx o’lchagichlar. Gidrostatik satx o’lchagichlar yordamida satxni
o’lchash uchun suyuqlik ustuni hosil qilayotgan bosimni o’lchab satx o’lchanadi,
ya’ni
ρgH
=
P
; (
const
=
ρ
bo’lganda)
AutoCAD dasturida funktsional sxemani tasvirlashda satxni o’lchaydigan
priborlar quyidagi ko’rinishda bo’ladi.
a)
b) c)
4.1-Rasm. Aylana ichida gorizontal chizigi bo’lmagani qurilmani joyiga
o’rnatilganligini bildiradi, o’rtasida chizigi bo’lgani esa shitda o’rnatilgan qurilma
hisoblanadi.
a – rasmda E bu qurilma emas lekin o’lchovchi o’zgartgich. L satxni
o’lchovchi, joyiga ko’ra o’rnatilgan.
b – rasmda Joyiga ko’ra o’rnatilgan, satxni o’lchovchi, ko’rsatuvchi asbob,
signalizatsiyali, sxema regulyatorli.
c- rasmda Joyiga ko’ra o’rnatilgan, satxni o’lchovchi, ko’rsatuvchi asbob,
signalizatsiyali.
LE
LSA
LC
LIA
3
4.2. Qalqovuchli satx o’lchagichlar
Qalqovuchli satx o’lchagichlarda satx o’zgarishi
bilan qalqovuch satxning
ketidan siljiydi va uning bu siljishi o’lchash qurilmasiga uzatiladi yoki kuchni yoki
siljishni kompensatsiyalovchi signal o’zgartirgichda chiqish signaliga aylantiriladi.
Ikki xil qalqovuchli satx o’lchagichlar mavjud. Birinchisida (4.4-rasm), aks ta’sir
kuchi qalqovuchni ko’tarish kuchiga teng bo’lib, u qalqovuchning og’irlik kuchiga
G teng, ya’ni G=F=const; (Arximed qonuniga muvofiq F=
ρ
*s*h*g , bu erda,
ρ
- suyuqlik zichligi; s- qalqovuchning ko’ndalang kesim yuzasi; x – cho’kish
balandligi; g- erkin tushish tezlanishi).
Qalqovuchning cho’kish
darajasi, ya’ni, qalqovuch suyuqlik satxining
o’zgarishini qaytaradi.
ρ
=
X
sg
G
4.4-Rasm.Qalqovuchli sath o’lchagichlarning ish printsipi
Nazorat savollari:
1
.
Qanday satx o’lchagichlarni bilasiz?
2. Qalqovuchli sath o’lchagichlarning ish printsipi?
3. Difmanometrik sath o’lchash usulining afzalliklari?
4. Gidrostatik sath o’lchagichlar?
5. Funktsional sxemalarda satxni o’lchovchi priborlarning tasvirlanishi?
4
Asosiy adabiyotlar
1.
YusupbekovN.R.,
Mixamedov
BJ.,
Gulyamov
Sh.M
Texnotogik
jarayonlarninazoratqilish va avtomatlashtirish.- Toshkent. 0’qituvchi,2011.- 576b.
2.
Каминский, М. Л. Монтаж приборов и систем автоматизации : Учебник
для нач. проф. образования. 8-е изд., стереотип. - М.: Академия: Высшая
школа, 2001.-304 с.
3.
Клюев
А.С.
и
др.
Проектирование
систем
автоматизации
технологических процессов;2-еиздание. - М.: Энергоагомиздат, 1990.-460 с.
4.
Клюев А.С. и др. Техника чтения схем автоматического
управления и
технологического контроля.3-еиздание. - М.: Энергоагомиздат, 1990.-428 с.
5.
Трегуб и др. Проектирование, монтаж и
эксплуатация систем
автоматизации в пищевой промышленности. -М.: Агропромиздат, 1991
6.
Юсупбеков Н.Р. ва бошкалар, Технологик жараёнларни бошкэриш
системалари.- Тошкент: Укитувчи, 1997.- 7506.
7.
А.С. Клюева. Наладка средств измерений и
систем технологического
контроля. Под редакцией, 2-е издание. - М.: Энергоагомиздат, 1990.-365 с.
8.
Каталог технических средств автоматизации фирмы Honeywell. 2014,
54с.
9.
Каталог технических средств автоматизации фирмы Siemens. 2012,32 с.
Elektron resurslar
1. www.zivonet.uz.
2. http://e.lanbook.com.
3. http://www.librarv.ugatu.ac.ru.
4. www.sapr.ru.
5. www.tehnoinfo.ru.
6. www.arctic-cooler.com.
7. www.twirpx.com.
8. www.ozon.ru.