• Malumotlar bazasi modeli
  • Ma’lumotlar bazasining mantiqiy va fizik ma’lumotlar modellari




    Download 23.32 Kb.
    Sana28.09.2022
    Hajmi23.32 Kb.
    #26530
    Bog'liq
    7-ma\'ruza
    2-amaliy mashg’ulot, 24 mavzu Qishloq xo’jaligi mahsulotlarini saqlash, qayta ishlash, covid-19-residents, ЭиС Презентация-3, OT 01, 6-amaliy mashg\'ulot, 3-amaliy mashg\'ulot, 13-мавзу. Барқарор маркетинг, 1-L Vahobov 1, Kompleks sonlar haqida tushuncha, 2-маъруза, 2.1-Ma\'ruza, INTELLEKTUAL MULK, Bog\'lovchi

    Ma’lumotlar bazasining mantiqiy va fizik ma’lumotlar modellari
    Mantiqiy ma'lumotlar bazasi modeli
    Mantiqiy ma'lumotlar bazasini modellashtirish biznes talablarini tuzish va talablarni model sifatida namoyish etish uchun talab qilinadi. Bu asosan ma'lumotlar bazasini loyihalash bilan emas, balki biznes ehtiyojlarini to'plash bilan bog'liq. Yig'ilishi kerak bo'lgan ma'lumotlar tashkiliy bo'linmalar, xo'jalik yurituvchi subyektlar va biznes jarayonlari haqida.
    Ma'lumotlar to'plangandan so'ng hisobot va diagrammalar tuziladi, shu jumladan:
    ERD - Korxona munosabatlari diagrammasi ma'lumotlarning turli toifalari o'rtasidagi o'zaro bog'liqlikni va ma'lumotlar bazasini ishlab chiqish uchun zarur bo'lgan har xil ma'lumotlarning toifalarini ko'rsatadi.
    Biznes-jarayon diagrammasi - bu kompaniya ichidagi shaxslar faoliyatini ko'rsatadi. U ma'lumotlarning qaysi tashkilot interfeysi asosida tuzilishi mumkinligi asosida tashkilot ichida qanday harakatlanishini ko'rsatadi.
    Foydalanuvchilarning aloqa hujjatlari.
    Mantiqiy ma'lumotlar bazasi modellari asosan biznesning barcha talablari to'planganligini aniqlaydi. Fizik modellashtirish boshlanishidan oldin ko'proq ma'lumot to'planishi kerakligini bilish uchun uni ishlab chiquvchilar, menejment va nihoyat oxirgi foydalanuvchilar ko'rib chiqadilar.


    Ma'lumotlar bazasi modeli
    Ma'lumotlar bazasini fizik modellashtirish mantiqiy ma'lumotlar bazasini modellashtirish jarayonida to'plangan talablar asosida haqiqiy ma'lumotlar bazasini loyihalash bilan shug'ullanadi. To'plangan barcha ma'lumotlar relyatsion modellar va biznes modellariga aylantiriladi. Fizik modellash jarayonida ob'ektlar sxema darajasi deb nomlanadigan darajada aniqlanadi. Sxema ma'lumotlar bazasida bir-biri bilan bog'liq bo'lgan ob'ektlar guruhi deb hisoblanadi.

    Jadvallar va ustunlar mantiqiy modellash jarayonida taqdim etilgan ma'lumotlarga muvofiq amalga oshiriladi. Boshlang'ich kalitlar, noyob kalitlar va xorijiy kalitlar cheklovlarni ta'minlash uchun belgilanadi. Indekslar va suratlar aniqlanadi. Ma'lumotlar umumlashtirilishi mumkin va jadvallar yaratilgandan so'ng foydalanuvchilarga muqobil istiqbol taqdim etiladi.
    Ma'lumotlar bazasini modellashtirish ushbu tashkilotda foydalaniladigan dasturiy ta'minotga bog'liq. Bu o'ziga xos dasturiy ta'minot. Fizik modellashtirish quyidagilarni o'z ichiga oladi:
    Server model diagrammasi - Bu jadvallar va ustunlar va ma'lumotlar bazasida mavjud bo'lgan turli xil munosabatlarni o'z ichiga oladi.
    Ma'lumotlar bazasini loyihalash hujjatlari.
    Foydalanuvchilarning aloqa hujjatlari.
    Modellarning mazmuni bilan qisqacha tanishib chiqamiz.
    1. Fizik model. Tekshirilayotgan jarayonning tabiati va geometrik tuzilishi asl nusxadagidek, ammo undan miqdor (o`lchami, tezligi, ko`lami) jixatidan farq qiladigan modellar, masalan, samolyot, kema, avtomobil, poyezd, GES va boshqalarning modellari fizik modelga misol bo`ladi.
    2. Matematik modellar tirik organizmlarning tuzilishi, o`zaro aloqasi, vazifasiga oid qonuniyatlarning matematik va mantiqiy-matematik tavsifidan iborat bo`lib, tajriba ma`lumotlariga ko`ra yoki mantiqiy asosda tuziladi, so`ngra tajriba yo`li bilan tekshirib ko`riladi.
    Biologik hodisalarning matematik modellarini kompyuterda o`rganish tekshirilayotgan biologik jarayonning o`zgarish xarakterini oldindan bilish imkonini beradi. Shuni ta`kidlash kerakki, bunday jarayonlarni tajriba yo`li bilan tashkil qilish va o`tkazish ba`zan juda qiyin kechadi. Matematik va matematik-mantiqiy modelning yaratilishi, takomillashishi va ulardan foydalanish matematik hamda nazariy biologiyaning rivojlanishiga qulay sharoit tug`diradi.
    3. Biologik model turli tirik ob`ektlar va ularning qismlari - molekula, hujayra, organizm va shu kabilarga xos biologik tuzilish, funksia va jarayonlarni modellashda qo`llaniladi. Biologiyada, asosan, uch xil modeldan foydalaniladi. Ular biologik, fizik va matematik modellardir.
    Biologik model - odam va hayvonlarda uchraydigan ma`lum bir holat yoki kasallikni laboratoriyada hayvonlarda sinab ko`rish imkonini beradi. Bunda shu holat yoki kasallikning kelib chiqish mexanizmi, kechishi, oqibati kabilar tajriba asosida o`rganiladi. Biologik modelda har xil usullar: genetik apparatga ta`sir qilish, mikroblar yuqtirish, ba`zi organlarni olib tashlash yoki ular faoliyati mahsuli bo`lgan garmonlarni kiritish va bosha usullar qo`llaniladi. Bunday modellarda genetika, fiziologiya, farmokologiya sohasidagi bilimlar tadqiq qilinadi.
    4. Fizik-kimyoviy modellar biologik tuzilish, funksiya yoki jarayonlarni fizik yoki kimyoviy vositalar bilan qaytadan hosil qilishdir.
    5. Iqtisodiy modellar taxminan XVIII asrdan qo`llanila boshlandi. F.Kenening "Iqtisodiy jadvallar"ida birinchi marta butun ijtimoiy takror ishlab chiqdrish jarayonining shakllanishini ko`rsatishga harakat qilingan.
    Iqtisodiy tizimlarning turli faoliyat yo`nalishlarini o`rganish uchun har xil modellardan foydalaniladi. Iqtisodiy taraqqiyotning eng umumiy qonuniyatlari xalq xo`jaligi modellari yordamida tekshiriladi. Turli murakkab ko`rsatkichlar, jumladan, milliy daromad, ish bilan bandlik, iste`mol, jamg`armalar, investitsiya ko`rsatkichlarining dinamikasi va nisbatini tahlil qilish, uni oldindan aytib berish uchun katta iqtisodiy modellar qo`llaniladi. Aniq xo`jalik vaziyatlarini tekshirishda kichik iqtisodiy tizimlardan, murakkab iqtisodiy tizimlarni tekshirishda, asosan, matematik modellardan foydalaniladi.
    Download 23.32 Kb.




    Download 23.32 Kb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Ma’lumotlar bazasining mantiqiy va fizik ma’lumotlar modellari

    Download 23.32 Kb.