Mavzu: Informatika fani bo’yicha asosiy tushunchalar. Zamonaviy ehmlarning arxitekturasi. Kompyuterning asosiy va qo’shimcha qurilmalari. Reja

• Mavzu: Informatika fani bo’yicha asosiy tushunchalar. Zamonaviy EHMlarning arxitekturasi. Kompyuterning asosiy va qo’shimcha qurilmalari.

• Reja:
• Axborot tushunchasi.
• EHM(elektron hisoblash mashinasi)ning tarixi.
• Kompyuterning asosiy qurilmalari.
• Kompyuterning qo’shimcha qurilmalari.

• Ma’ruzachi: Nurulloyev F.N.

Axborot haqida tushuncha.

• Informatika atamasi lotincha informatic so’zidan olingan bo’lib, tushuntirish, xabar qilish, bayon etish ma’nosini anglatadi.
• Informatika bu - inson faoliyatining turli sohalaridagi axborotlarni izlash, to’plash, saqlash, qayta ishlash va undan foydalanish masalalari bilan shug’ullanuvchi fandir.
• Informatikaning asosiy resursi - axborotdir.
• Axborot lotincha informatio so’zidan olingan bo’lib, biror narsani bayon qilish yoki biror hodisa haqida ma’lumot berish ma’nosini anglatadi.
• Axborotning turlari: matn, tasvir, animatsiya, audio va video.
• Axborotlarni uzatish. Axborotni bir kompyuterdan ikkinchi kompyuterga turli vositalar yordamida yetkazib berish tushuniladi. Axborotlarni uzatishning turli xil usullari mavjud bo‘lib, ular kompyuter dasturlari yordamida, pochta orqali, transport vositalari yordamida, aloqa tarmog‘i orqali uzatish mumkin. Aloqa tarmog‘i orqali axborotlarni qisqa vaqt ichida uzoq masofaga uzatish mumkin.

Axborot o’lchov birliklari.

• Har qanday mahsulotning o‘lchov birligi mavjud, masalan litr, metr, kilometr, kilogramm, volt, amper, kubometr va boshqalar. Shunga o‘xshash axborotning ham o‘lchovi mavjud. Ikkilik sanoq tizimida axborotning eng kichik birligi bit hisoblanadi, bir bit bu bitta “1” yoki bitta “0”. Bunda signalning mavjudligi “1” bilan yoki yo‘qligi “0” bilan ifodalanadi. Bitlarning ketma-ketligi bayt deb ataladi. Bayt 8 bitga teng deb qabul qilingan. Shuningdek katta hajmdagi ma’lumotlar sig‘imini o‘lchash uchun kilobayt (kb), megabayt (mb), gigabayt (gb), terrabayt (tb), …o‘lchamlar mavjud:
• 8 bit = 1 Bayt
• 1 Kb =1024 bayt,
• 1 Mb=1024 Kbayt,
• 1 Gb =1024 Mbayt,
• 1 Tb =1024 Gbayt.
• Bundan tashqari kelajakda quyidagi o’lchov birliklari kutilmoqda pentabayt (pb), eksabayt(eb), zettabayt (zb), yottabayt (yb).
• Agar matndagi so‘zlarni EHMda ishlatiladigan ko‘rinishda yozadigan bo‘lsak,har bir harf va belgiga 1 bayt axborot birligi ishlatiladi.