Mavzu: Tormoz boshqarmasining ish jarayoni. Reja

Jizzax Politexnika Instituti Transport fakulteti 103-20 guruh talabasi Mamurov Salohiddinning Avtomobillar konstruksiyasi fanidan tayyorlagan taqdimoti.

Mavzu:Tormoz boshqarmasining ish jarayoni.

Reja:

• Tormoz tizimining tasnifi va unga qo’yiladigan talablar.
• Tormoz tizimlariga qo’yiladigan talablar.
• Tormoz yuritmalari.

Avtomobilning o’z harakati davomida, vaziyatga qarab, sekinlatish yoki to’xtatish zaruriyati tug’iladi. Agar dvigatelni yetakchi g’ildiraklardan ajratib qo’yilsa, avtomobil o’zining inertsiyasi o’z hisobiga harakatini davom ettiradi. Tormoz tizimi harakatlanayotgan avtomobil tezligini kamaytirish to’xtatish va to’xtab turgan avtomobilni o’z joyida ushlab turish uchun xizmat qiladi. Zamonaviy yengil avtomobillarga quyidagi tormoz tizimlari qo’llaniladi: ➢ ishchi tormoz; ➢ to’xtab turish tormoz tizimi. Ishchi tormoz tizimi avtomobil har xil sharoitda harakatlanganda uning tezligini kamaytirish yoki darhol to’xtatish vazifasini o’taydi. To’xtatib turish tormoz tizimi to’xtab turgan avtomobilni o’z joyida qo’zg’almasdan turishini ta’minlaydi. Ishchi tormoz tizim quyidagi qismlardan tashkil topgan: ➢ tormoz yuritmasi; ➢ tormoz mexanizmi.

Pnevmatik yuritmali tizimida ijro etuvchi organ sifatida tormoz kameralari yoki tsilindrlari, gidravlik yuritmali tizimida esa g’ildirak tormoz tsilindrlar ishlatiladi. Avtomobilning harakatlanishiga majburiy qarshilik ko’rsatish va qarshilik kuchini o’zgartirish uchun mo’ljallangan tuzilma tormoz mexanizmi deb ataladi. Zamonaviy avtomobillarning ishchi, yordamchi va to’xtatib turish tormoz tizimlarida tormoz mexanizmi sifatida friksion tuzilmalar ishlatiladi. Bularda majburiy qarshilik aylanuvchi (rotorli) va aylanmaydigan (statorli) qismlar vositasida ishqalanish kuchini o’zgartirib hosil qilinadi. Demak, avtomobil tezligini kamaytirish uchun uning kinetik energiyasining bir qismini, batamom to’xtatish uchun esa bu energiyaning hammasini ishqalanish hisobiga yo’qotish kerak.