O‘lchov asboblarning aniqlik klassi
Odatda o‘lchash asbobi olinadigan natijaga kirituvchi
xatoligini
oldindan
belgilash
uchun
xatolikning
me’yorlangan qiymatidan foydalaniladi. Xatolikning
me’yorlangan
qiymati
deganda
berilgan
o‘lchash
vositasiga tegishli bo‘lgan xatolikni tushunamiz. Alohida
olingan o‘lchash vositasining xatoligi har xil, muntazam
va tasodifiy xatoliklarining ulushi esa turlicha bo‘lishi
mumkin.
Ammo,
yaxlit
olib
qaraganda
o‘lchash
vositasining umumiy xatoligi meyorlangan qiymatdan
ortib ketmasligi kerak. Har bir ulchash asbobining
xatoliklarini chegarasi va ta’sir etuvchi koeffitsientlar
haqidagi ma’lumotlar asbobning pasportida keltirilgan
bo‘ladi.
O‘lchash asboblari qo‘pincha yo‘l qo‘yilishi mumkin
bo‘lgan xatoligi bo‘yicha klasslarga bo‘linadi. Masalan:
elektromexanik turidagi ko‘rsatuvchi asboblarda standart
bo‘yicha quyidagi aniqliklar ishlatiladi:
Odatda,
asboblarning
aniqlik
klasslari
asbobning
shkalasida beriladi va ularning keltirilgan xatoligini bildirib,
quyidagicha bog’langan bo‘ladi.
Agar o‘lchash asbobining shkalasidagi aniqlik klassi aylana
bilan chegaralangan bo‘lsa, u holda bu asbobni sezgirligining
xatoligi
±... % ga tengligini bildiradi.
Agar o‘lchash asbobining aniqlik klassi chiziqchasiz
bo‘lsa, u holda aniqlik klassi raqami keltirilgan xatolikning
qiymatini bildiradi. Lekin bir narsani unutmaslik lozim,
agar asbob keltirilgan xatolik bo‘yicha 0,5 klass aniqligiga
ega bo‘lsa, uning barcha o‘lchash diapazoni oralig‘idagi
xatoliklari +/- 0,5 % dan ortmaydi deyishlik xato bo‘ladi.
Chunki, bu turdagi asboblarda shkalaning boshlanishiga
yakinlashgan sari o‘lchash xatoligi ortib boraveradi. Shu
sababdan bunday asboblarda shkalaning boshlang‘ich
bo‘laklarida o‘lchash tavsiya etilmaydi.
Agar asbobning shkalasida aniqlik klassi yonbosh kasr
chizig‘i bilan berilgan bo‘lsa. Masalan, 0,02/0,01 u holda
asbobning shkalasining oxiridagi xatoligi +/- 0,02 %
shkalaning boshida esa */- 0,01 % ekanligini bildiradi.
|
