|
Reja Fizik xossalari Kimyoviy xossalari Galogenlash Sulfoxlorlash Nitrolash
|
bet | 1/4 | Sana | 13.06.2022 | Hajmi | 60.07 Kb. | | #23559 |
Bog'liq 5, amalyot, o\'simliklar dunyosi, Umumiy kimyo nazariya, Jahonning dehqonchilik tarmoqlari, obxodnoy list, Faoliyat va motivatsiya, kimyo ochiq dars, 21 kamolov sattorov astrofizika majmua, 94DXN yangi, ЭКОЛОГИК НАЗОРАТ ЮРТИМИЗДА УНИНГ ҲУҚУҚИЙ АСОСИ ЯРАТИЛДИ, dunyo-aholisi-geografiyasi, 2017-Be-7, AM5
Mavzu: Alkanlarni fizik-kimyoviy xossalari
Reja
Fizik xossalari
Kimyoviy xossalari
Galogenlash
Sulfoxlorlash
Nitrolash
Oksidlash
Ishlatilishi
Adabiyot
Alkanlarni fizik-kimyoviy xossalari
Alkanlarni tabiiy manba’lari va olish usullari. Alkanlarni fizikaviy xossalari. Alkanlarni elektron va fazoviy tuzilishi, kimyoviy xossalari. Bog‘ni gomolitik uzilishi, erkin radikallar va ularning tuzilishi. Alkanlardagi zanjirli erkin radikal almashinish reaksiyasining mexanizmi haqida umumiy tushunchalar: galogenlash, sulfoxlorlash, sulfooksidlash, nitrolash, oksidlash reaksiyalari
Alkanlar asosan tabiiy manba’lardan va sintez usuli bilan olinadi.
1.Alkanlarning asosiy manba’’i neft va tabiiy gazdir. Tabiiy gaz 95-98 % metan, 2-5% etan, propan, butandan iborat bo‘ladi. Neftni qayta ishlab alkanlarni aralashmasi olinadi.
2.Tosh yoki qo‘ng‘ir ko‘mirni vodorod bilan molibden, volfram va nikel metallarining oksidlari va sulfidlari ishtirokida 450-470oС, 300 atm bosimda gidrogenlanadi. Buning natijasida alkanlar va sikloalkanlar hosil bo‘ladi.
3.Fisher-Tropsh usuli. Uglerod(II)- yoki (IV)-oksidi kobalt va temir katalizatorlari ishtirokida qaytarilsa alkanlarning aralashmasi hosil bo‘ladi:
4.Karbidlardan olish. Ayrim karbidlarga suv ta’sir ettirib metan olinadi: Al4C3 + 12H2O 3CH4 + 4Al(OH)3
5.Vyurs (1855 y.) reaksiyasi bo‘yicha galogenalkanlardan olish: 2CH3CH2CH2CH2Vr + 2Na C8Н18 + 2NaBr. Bu usul bilan juft uglerod atomi tutgan alkanlarni olish yaxshi unum bilan boradi. Toq sonli uglerod atomi tutgan alkanlarni har xil galogenalkanlardan olinganligi sababli alkanlarning aralashmasi hosil bo‘ladi:
CH3CH2CH2Вr + CH3CH2Вr + 2Na C5Н12 + C6N14 Q C4N10 + 2NaBr
Bunday reaksiyani litiy metali va mis tuzlari ishtirokida efir eritmasida olib borilsa yuqori unum bilan alkan hosil bo‘ladi (Kori-Xaus reaksiyasi):
CH3X + 2Li CH3Li + LiX 2CH3Li + CuI (CH3)2LiCu + LiI
(CH3)2LiCu + C5H11I C6H14 + CuI + LiI
Galogenalkanlarning reaksiyaga kirishish qobiliyati va reaksiya unumi quyidagi qatorda o‘zgaradi: RX (100%) R2CHX (50%) R3X (30%)
6.Kislota tuzlaridan olish RCOONa + NaOH RH + NaCO3.
7.Organik birikmalarni qaytarib olish:
|
| |