Trigonometrik funksiyalar
Giperbolik funksiyalar
Eksponent va logarifmik funksiyalar
Turli xil funksiyalar
Ushbu funksiyalar quyidagi jadvalda berilgan:
Nomi
|
Tavsif
|
abs()
|
Butun sonning absolut qiymatini qaytaradi
|
acos()
|
Arkkosinus
|
asin()
|
Arksinus
|
atan()
|
Arktangens
|
atan2()
|
Ikki parametrli arktangens
|
ceil()
|
Eng katta butun songacha yaxlitlaydi
|
cos()
|
Kosinus
|
exp()
|
Eksponentani hisoblash
|
fabs()
|
Nuqtasi qo’zg’aluvchan sonning absolut qiymatini hisoblash
|
floor()
|
Eng kichik butun songacha yaxlitlaydi
|
fmod()
|
Nuqtasi qo’zg’aluvchan raqamlari uchun butun bo'linmaning qoldig'ini hisoblash
|
frexp()
|
Nuqtasi qo’zg’aluvchi soni mantissa va darajaga ajratadi.
|
ldexp()
|
--------
|
log()
|
Natural logarifm
|
log10()
|
10 asos bo’yicha logarifm
|
4. AMALIY QISM
Masalaning C++ dasturlash tilidagi dasturi
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
|
#include
#include
using namespace std;
int main()
{
/* Funksiya o'zgaruvchilari*/
float x, a, c, b;
//Funksiya qiymati
float L;
cout << "Funksiyaning o'zgaruvchilari kiriting:" << endl;
cout << "========================================" << endl;
/* O'zgaruvchilarning qiymatini kiritish*/
cout << "x = "; cin >> x;
cout << "a = "; cin >> a;
cout << "c = "; cin >> c;
cout << "b = "; cin >> b;
//Funksiyaning qiymatini standart matematik funksiyalar orqali hisoblash
L = (sqrt(sin(x) + pow(cos(x), 2)) + pow(exp(x), 2) - abs(a - c)) / (sqrt(a + abs(b - c)));
cout << "Funksiya natijasi: L =" << L;
return 0;
}
|
4.3) Natijani tekshirish – testlash
1-test:
Kiritilgan qiymat
|
x =2, a=6, c=4, b=3
|
Olingan natija
|
|
5. XULOSA
Qo’yilgan masalani yechish uchun chiziqli algoritmdan foydalanildi. C++ dasturlash tili bir qancha standart funksiyalarga ega. Berilgan funksiyada sinus, kosinus, natural ko’rsatkichli daraja funksiyalari mavjud. Bundan tashqari kvadrat ildizini va sonning absolut qiymatini hisoblash ham talab qilinadi.
Dastlab, 8-qatorda funksiyadagi o’zgaruvchilar e’lon qilindi. 10-qatorda esa funksiya qiymati uchun L o’zgaruvchisi e’lon qilindi. Funksiya qiymatini hisoblash uchun 22-23-qatorlarda standart matematik funksiyalar: sin(), cos(), exp(), pow(), sqrt(), abs() funksiyalaridan foydalanildi. Turli xil qiymatlar kiritib dastur testdan o’tkazildi.
4-laboratoriya mashg’uloti. Tarmoqlanuvchi jarayonlar va ularni dasturlash. Shart operatori. Ternar operatori. Shart operatoriga oid dasturlar tuzish va natija olish
OX o’qida uchta nuqta joylashgan: a, b, c. a ga b yoki c nuqtadan qaysi biri yaqin joylashganligini aniqlang.
2. ISHNING MAQSADI
Tarmoqlanuvchi jarayonlar haqida tushuncha hosil qilish. C++ dasturlash tilida shartli jarayonlar qanday tashkil qilinishini o’rganib chiqish. If, if-else operatorlarini sintaksisi bilan tanishish. Shartli jarayonlarga doir dasturlar tuzish va yechimlarni testdan o’tkazish.
3. NAZARIY QISM
Shartli konstruktsiyalar dastur oqimini shartga qarab mumkin bo'lgan yo'llardan biri bo'ylab yo'naltiradi.
if konstruksiyasi.
if ifodasi shartning to'g'riligini tekshiradi va agar u to'g'ri bo'lsa, u operatorlar blokini bajaradi. Ushbu operator quyidagi qisqa shaklga ega:
if (shart)
{
ko’rsatmalar;
}
4. AMALIY QISM
Masalaning C++ dasturlash tilidagi dasturi
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
|
#include
using namespace std;
int main()
{
/* O'zgaruvchilarni kiritish*/
int a,b,c;
/* Nuqtalar orasidagi masofalar uchun o'zgaruvchilar*/
int z1, z2;
cout << "Nuqtalarni kiriting:" << endl;
cout << "========================================" << endl;
/* O'zgaruvchilarning qiymatini kiritish*/
cout << "a = "; cin >> a;
cout << "b = "; cin >> b;
cout << "c = "; cin >> c;
/* Nuqtalar orasidagi masofani topamiz*/
z1 = abs(b - a);
z2 = abs(c - a);
/* Masofa qanchalik kichik bo'lsa, demak o'sha nuqta A nuqtaga yaqin bo'ladi*/
if (z1 == z2)
cout << "Ikkalasi bir xil";
else
if(z1 < z2)
cout << "B nuqta A nuqtaga yaqin";
else
cout << "C nuqta A nuqtaga yaqin";
return 0;
}
|
4.3) Natijani tekshirish – testlash
1-test:
Kiritilgan qiymat
|
a=2, b=0, c=4
|
Olingan natija
|
|
2-test:
Kiritilgan qiymat
|
a=6, b=3, c=12
|
Olingan natija
|
|
5. XULOSA
Qo’yilgan masalani yechish uchun tarmoqlanuvchi algoritmdan foydalanildi. C++ dasturlash tilida shartli jarayonlarni ifodalash uchun if va if-else operatorlaridan foydalanish mumkin. Ushbu dasturda uchta shart ichma-ich ravishda tekshirildi. A nuqtaga B va C nuqtalarning qaysi biri yaqin ekanligini aniqlash uchun AB va AC masofalarni topish kerak bo’ladi. Bu masofalardan qaysi biri kichik bo’lsa, demak shu nuqta A ga yaqin bo’ladi.
Dastlab, 19-20-qatorlarda masofalarning qiymatlari topildi.
25-satrda bu ikki masofaning teng bo’lish sharti tekshirilgan. 28 va 30-qatorlarda esa ularning katta va kichiklik shartlari tekshirilgan.
Mana shu shartlar asosida qo’yilgan masala yechilgan va turli qiymatlar orqali testdan o’tkazilgan.
5-laboratoriya ishi. Mantiqiy operatorlar asosida dasturlar tuzish. C++ tilida mantiqiy dasturlar yaratish
1. MASALANING QO’YILISHI
Ikkita butun A va B sonlari berilgan. Jumlani rostlikka tekshiring. “A>2 va B<=3”.
2. ISHNING MAQSADI
Mantiqiy operatorlar haqida tushuncha hosil qilish. C++ dasturlash tilida shartli jarayonlarda mantiqiy operatorlarni qanday tashkil qilinishini o’rganib chiqish. If, if-else operatorlarini sintaksisi bilan tanishish. Shartli jarayonlarga doir dasturlar tuzish va yechimlarni testdan o’tkazish.
3. NAZARIY QISM
Taqqoslash operatorlari ma'lum bir shartni tekshirish uchun ishlatilsa, u yolg’on yoki rost, ular bir vaqtning o'zida faqat bitta shartni sinab ko'rishlari mumkin. Bir vaqtning o'zida bir nechta shartlarni sinab ko'rishingiz kerak bo'lgan holatlar mavjud. Masalan, biz lotereyada yutgan-yutmaganligimizni bilish uchun sotib olingan chiptaning barcha raqamlarini yutganlar bilan taqqoslashimiz kerak. Agar lotereyada 6 ta raqam bo'lsa, unda 6 ta taqqoslash kerak, bularning barchasi to'g'ri bo'lishi kerak.
Bundan tashqari, ba'zida biz bir nechta shartlardan kamida bittasi to'g'ri yoki yo'qligini bilishimiz kerak. Masalan, biz kasal yoki juda charchagan bo'lsak yoki lotereyada yutgan bo'lsak, bugun biz ishga bormaymiz. Ushbu 3 shartdan kamida bittasi rost yoki yo'qligini tekshirishimiz kerak. Buni qanday qilish kerak? Mantiqiy operatorlardan foydalanish lozim. Ular bir vaqtning o'zida bir nechta shartlarni tekshirishga imkon beradi.
C ++ da 3 ta mantiqiy operator mavjud:
Operator
|
Simvol
|
Misol
|
Amal
|
Mantiqiy EMAS
|
!
|
!x
|
x – false bo’lsa, true, x – true bo’lsa, false
|
Mantiqiy VA
|
&&
|
x && y
|
x va y true bo’lsa, true, aks holda false
|
Mantiqiy YOKI
|
||
|
x || y
|
x yoki y true bo’lsa, true, aks holda false
|
|
