YOYLI DASTAKLI PAYVANDLASH MOHIYATI
VA REJIMLARI
6-mavzu. Yoyli dastakli payvandlash mohiyati
Reja:
1.Yoyli dastakli payvandlash mohiyati
2.Yoyli dastakli payvandlash postining jihozlanishi
3.Elektrod tutqich
4.Payvandlash kabel-simlari
5.Qirralarni payvandlashga tayyorlash
Tayanch so‘zlar va iboralar: elektrod, payvandlash kabinasi, payvandlash post, biriktirgich-ajratgich, saqlagich, payvandlash
transformatori, payvandlash simlari, elektrod tutqich, payvandlash kabel-simlari.
Yoyli dastakli payvandlash mohiyati
Yoyli dastakli payvandlash – yoyli payvandlashda, yoy yonishi, elektrod uzatilishi va siljitishi qo‘lda bajariladi.
Yoyli dastakli payvandlashda, yoy yonishi, payvandlash davrida uni ushlab turish, payvandlanayotgan yuza bo‘yicha siljitishni
payvandchi qo‘lda bajaradi. Normal yoy uzunligi elektrod diametridan 0,5 – 1,1 ga oshmaydi. Elektrod diametri 3 – 6 mm ni tashkil etadi.
Payvandlash ishlarining asosiy hajmini 90–350 A va 18 – 30 V kuchlanishda bajariladi.
2.1 – rasm. Yoyli dastakli payvandlash chizmasi:
1 – elektrod o‘zagi; 2 – elektrod qoplamasi; 3 – gaz yoki gaz-shlak himoya; 4 – payvandlash vannasi; 5 – payvand chok; 6 – shlak qoplamasi.
Yoyli dastakli payvandlash posti jihozlanishi
Bajariladigan ishlarning turiga, buyumning o‘lchamlariga va ishlab chiqarish turiga qarab, payvandchining ish o‘rni turlicha tashkil etilishi
mumkin. Bu ish o‘rinlari katta gabaritli buyumlarni, inshootlarni montaj qilish (o‘rnatish) yoki tayyorlash uchun muqim payvandlash kabinasidan
yoki vaqtinchalik payvandlash postidan iborat bo‘lishi mumkin.
1
Agar payvandlanadigan buyum katta bo‘lmasa va katta seriyalarda tayyorlansa, u holda ish o‘rni muqim payvandlash kabinalarida tashkil
etiladi, bu kabinalarning o‘lchamlari bitta payvandchi uchun kamida 2,0x2,5 m, balandligi kamida 2,0 m bo‘ladi. Kabina havoning tabiiy harakati
hisobiga yaxshi shamollatib turilishi kerak uning uchun devorlari polgacha 200...250 mm yetkazilmasligu lozim. Eshik o‘rniga halqalarda brezent
parda osib qo‘yiladi. Kabinaning devorlari o‘tga chidamli materialdan, ko‘pincha metalldan yasaladi. Ichkari tomondan devorlarga o‘tga chidamli
qoplama yoki ochiq rangli bo‘yoq chaplanadi, bu ranglar yaltiramaydi va xira sirt hosil qiladi. Havoni umumiy va mahalliy usulda shamollatish
majburiydir. Kabinaga payvandlash yoyini ta’minlash manbayi, uni ta’minlash elektr tarmog‘iga ulash uchun, biriktirgich-ajratgich yoki magnitli
yurgizib yuborgich o‘rnatiladi. Agar payvandlash o‘zgartkichdan foydalaniladigan bo‘lsa, uni kabinadan tashqarida, ovozni o‘tkazmaydigan xonada
o‘rnatiladi.
Payvandlash postlariga o‘zgaruvchan tok maxsus transformatorlardan, o‘zgarmas tok esa o‘zgartirgich va to‘g‘rilagichlardan beriladi.
2.2-a rasmda o‘zgaruvchan tok bilan elektr yoyi vositasida (qo‘l bilan) payvandlash postining prinsipial elektr sxemasi, 2.2- b rasmda esa
bunday postning umumiy ko‘rinishi ko‘rsatilgan.
1
Edward R. Bohard. Welding: Principles and Practces - American Welding Society
- Connect Learn Success, 2012
