Klaviatura matnli axborotlarni kompyuter xotirasiga kirituvchi qurilma. Sichqoncha ham kirituvchi va buyruqlarni tasdiqlovchi qurilma.
Boshqacha qilib aytganda klaviatura kompyuterga harf va raqam ko’rinishidagi
ma’lumotlar va buyruqlarni kiritish uchun ishlatiladigan tashqi qurilmadir. U yozuv
mashinasining klaviaturasiga o’xshab ketadi, lekin unga nisbatan kengroq imkoniyatlarga ega.
Uning tugmalarini quyidagi guruhlarga ajratish mumkin.
1. Harf va raqamlarni kiritish tugmalari.
2. Boshqarish tugmalari
3. Funktsional tugmalar.
4. Kursorni boshqarish tugmalari.
5. Qo’shimcha klaviatura tugmalari.
6. Multimedia bilan ishlash uchun qo’shimcha tugmalar.
Barcha klaviaturalarda tugmalar to’plami deyarli bir xil. Ular odatda bir-biridan faqat
multimedia bilan ishlash uchun mo’ljallangan qo’shimcha tugmalarining soni va joylashishi
bilan farq qiladilar. Oxirgi paytda tugmalarining joylashishi biroz o’zgartirilgan ergonomic
(foydalanuvchi uchun qulay va bezarar) klaviaturalar urf bo’lmoqda.
Klaviaturalarni kompyuterga ulash uchun hozirgi paytda maxsus raz’em OS/2 dan
foydalaniladi. Bu raz’emni 25 yil avval IBM kompaniyasi birinchi marta qo’llagan edi.
Kompyuterga standart USB port orqali ulanadigan klaviaturalar ham ko’payib bormoqda.
Bundan tashqari kompyuterga infraqizil nurlar yordamida ulanadigan simsiz klaviaturalar ham
bor.
Sichqonchasiz kompyuter bilan ishlashning deyarli iloji yo’q. Grafik interfeysli dasturlar
bilan ishlash uchun maxsus ishlab chiqilgan sichqoncha, ayniqsa kompyuterda ishlashni endi
boshlaganlar uchun juda qulay. Sichqonchaning ekranda kursor deb ataluvchi ko’rsatkichi bo’lib,
sichqonchani joyidan qimirlatsak, kursor ham unga mos ravishda harakatga keladi.
Sichqoncha yordamida bir necha amalni bajarish mumkin xolos, lekin bu amallardan
barcha dasturlarda keng foydalaniladi. Bular uning chap tugmasini bir yoki ikki marta chertish,
o’ng tugmasini bir marta chertish, uning g’ildiragini aylantirish va chap tugmasini bosib turib
sichqonchani yurgizishdir.
26
Hozirgi paytda sichqonchaning lazerli deb ataluvchi turi ishlab chiqariladi. Bunday
sichqonchaning harakati lazer nuri yordamida aniqlanadi. Avvallari sichqoncha sharikli mexanik
qurilmaga ega bo’lib, uning yordamida harakat yo’nalishi aniqlanar edi.
Sichqonchalar ham klaviaturalar kabi kompyuterga OS/2, USB portlari orqali yoki infra
qizil nurlar yordamida simsiz ulanishi mumkin.
Tizimli blok tarkibiga quyidagi kiradi.
