1-Amaliy mashg‘ulot.
Mavzu: Ishki bosim ostidagi payvandlangan apparat elementlarini mustahkamlikka hisoblash
Reja:
1.Hisoblash parametrlarini ketma-ketligini tuzish
2.Konstruksion materiallar va ularning kerakli turini tanlash
Mashinalarni loyihalashda birinchi va eng mas`uliyati vazifa ularning texnologik karta va sxemasini tuzish hisoblanadi, chunki ular bo`lajak mashinaning asosiy parametrlarini, strukturasini, kinematikasini, ishchi organlarning loyihasini, texnologik operatsiyalarning ketma-ket va sinxron bajarilishini, ekspluatatsiya sharoitini, texnik-iqtisodiy ko`rsatgichlarni va hokazolarni aniqlaydi.
Konstrutsiyalash jarayonida uni tayyorlash uchun sarflanadigan material kam va ishlashi yuqori barqarorlikka, ishonchlikka ega bo`lishi kerak.
Jihozlarni yaratish davomida (loyihalashda) albatta materiallarning kam sarflanishiga va ishonch darajasi yuqori bo`ladigan jihoz qismlarini yaratishga intilinadi.
Materiallarni kam sarflashga erishish uchun loyihamizning tuzilmaviy va solishtirmaviy material hajmi tushunchani ko`rib chiqamiz. Tuzilmaviy material hajmi deb loyihamizga qimmat yoki noyob materiallarni iloji boricha foydalanmaslik, tanlangan materialimizni tejamligini va haqiqatdan foydalanib bo`lishini tadqiq qilish, tayyor shakilli prokatlardan foydalanishni tushiniladi.
Solishtirma material hajmi deb – bir xil maqsad uchun ishlatiladigan ammo ish unumdorligi har xil, quvvati teng bo`lmagan jihozlarni solishtirma texnik – iqtisodiy ko`rsatgichlarini taqoslanishiga tushiniladi. Materiallarning kam sarflanishining asosiy quyidagi yo`nalishlar: jihoz og’irligini kamaytirish, materialdan foydalanish koeffitsientini oshirish, (ratsional) har tamonlama to`g’ri va mos tanlangan materialning tanlanishiga, detal va qismlarni unifikatsiyalash (bir xil detal yoki qismlarni har xil jihozlarning qismlarida foydalanib bo`lishiga) hisoblanadi. Jihoz detal va qismlarining og’irligini kamaytirishning asosiy usullaridan biri – detalning hamma bo`ylama va ko`ndalang qirqimlarida ta`sir etuvchi yuklama bir xil kuchlanish hosil bo`lishini ta`minlash hisoblanadi. Materiallardan foydalanish koeffitsientini yuqori ko`tarish usullari : quyilgan zagatovkadan (tayyor rasmga ega bo`lib ishlov berilmagan mahsulot yoki yarim xom ashyodan) foydalanish, qizdrilgan yoki sovuq shtampovka yo`li bilan tayyorlangan zagatovkani foydalanish hisoblanadi.
Issiqlik almashinish jihozini loyihalash asosiy konstruktsion materialni tanlashdan boshlanadi.
Konstruktsion material berilgan bosimda va temperaturada kimyoviy chidamli, mexanik mustahkam bo`lishi zarur.
Materialni zanglashga chidamliligi 1.1-jadval da keltirilgan.
1.1-Jadval
|
