Pusk=>Programmы=>Borland Delphi
2.Bosh menyudan File punktini ochib u yerdan New, keyin esa Application buyruqlari beriladi. File=> New=> Application
3.Forma oynasi yopiladi.
4.Dastur kodini yozish (modul) oynasi yopiladi. YOpish vaqtida “Save changes to Unit1.pas?” (“Unit1.pasdagi o’zgarishlar saqlansinmi?”) so’rov oynasi chiqadi. U yerdan “NO” (Yo’q) buyrug’i beriladi.
Natijada quyidagi Project1.drp loyiha fayli oynasi ekranga chiqadi.
7.Loyiha fayli agar lozim bo’lsa boshqa nom bilan saqlanadi.
Bu oynadan Program, Uses, Begin va End kalit so’zlari qoldirilib boshqalari o’chiriladi va keyin dastur matn kodlari kiritiladi.
Agar loyiha fayli yozilgan papka ichi qaralsa unda quyidagi fayllar ro’yxatini ko’ramiz.
MyProgram.dpr -loyiha fayli (bosh loyiha moduli);
MyProgram.exe -ilova fayli yoki bajariluvchi fayl. Bu fayl kompilyator yordamida, ya’ni kompilyatsiya jarayonida, agar dasturda sintaktik xatoliklar bo’lmasa tuziladi. Boshqacha so’z bilan aytganda, agar sizga o’z dasturingizni ishga tushurish mumkin bo’lsa, masalan F9 tugmasini bosish bilan bajariluvchi fayl avtomatik ravishda tuziladi. Bajariluvchi fayl avtonom fayl bo’lib uning uchun boshqa fayl yoki biror dasturiy sistema mavjud bo’lishi shart emas. Uni siz ishga tushirishingiz mumkin boshqa dasturlar kabi, masalan Paint, Bloknot yoki o’yin dasturlarini ishga tushurganday;
MyProgram.cfg -loyiha konfiguratsiyasi fayli;
MyProgram.dof -loyiha opsiya fayli. Unda dasturning to’g’ri ishlaganligi haqida axborotlar saqlanadi,
Loyiha opsiya va konfiguratsiyasi fayllari loyiha faylining tuzilishi bilan bir vaqtda Delphi tomonidan avtomatik ravishda tuziladi. Ko’p hollarda yuqorida keltirilgan fayllardan tashqari yana .dpr kengaytmali fayl ham tuziladi. Bu fayl loyiha faylining (rezerv fayli) nusxasi bo’lib hisoblanadi. Masalan, MyProgram.- dpr. Bu fayl loyiha fayli tuzilishi davrida bir vaqtning o’zida tuzib boriladi. Agar asosiy loyiha faylida buzilish yoki uchirilish sodir bo’ladigan bo’lsa, u holda uni MyProgram.-dpr faylidan tiklash mumkin. Buning uchun kengaytma oldidagi “-” belgini olib tashlash kifoya.
Qism dasturlar
Dasturlash jarayonida shunday holatlar bo’ladiki, bir xil operatorlar ketma-ketligini dasturning bir necha joylarida takroran yozishga to’g’ri keladi. Bunday takrorlanishni yo’qotish maqsadida dasturlashning ko’pgina tillarida qism dastur tushunchasi kiritilgan. Takrorlanadigan operatorlar ketma-ketligini mustaqil dastur bo’lagi -qism dastur ko’rinishida bir marotaba yoziladi va bu dastur bo’lagi kerak bo’lgan joylarda esa, unga murojaat qilinadi xalos. Paskal tilida qism dastur protsedura yoki funksiya ko’rinishida beriladi
Ayrim masalalarni yechishda ma’lum parametrlarning har xil qiymatlarida bir xil hisoblashlarni bajarishga to’g’ri keladi. Bunday hollarda dastur hajmini kichiraytirish maqsadida protsedura yoki funksiyalar tashkil qilish zarur. Protsedura yoki funksiyaga murojat qilish dasturda uning nomini ko’rsatish orqali amalga oshiriladi. Kerakli parametrlar shu nomdan keyin beriladi. Protsedura yoki funksiyalar tashkil qilinganda ular dasturning bosh qismida beriladi. Ularga murojaat qilish esa dasturning asosiy qismining kerakli joyida beriladi. Asosiy dastur bilan protsedura orasida o’zgaruvchilar qiymat almashuvi formal va faktik parametrlar yordamida amalga oshiriladi. Protsedura yoki funksiyaga murojaat qilinganda boshqarilish qayerdan uzatilsa yana shu joyga qaytib keladi. Protsedura ichida yana bir necha protsedura yoki funksiya ishlatilishi mumkin. Dasturda e’lon qilingan o’zgaruvchilar, shu dasturdagi protsedura va funksiyalarga nisbatan global deyiladi. Protsedura va funksilar ichida e’lon qilingan o’zgaruvchilar lokal deyiladi. Ularning ta’sir doirasi shu protsedura va funksiyalarning ichida bo’ladi xalos.
|
