Şəkil 1. Yaşayış mühitinin dəyişməsi və insanın sağlamlıq vəziyyəti
Atmosfer havasının çirklənməsi
(kimyəvi, bioloji)
İnsan sağlamlığının
İçməli suyun və təyinatlı suyun çirklənməsi
(kimyəvi) vəziyyətinin təhlükəsizliyi
və ya pisləşməsi
Ionlaşması
Torpağların çirklənməsi
(kimyəvi, bioloji. radioloji)
Sənaye müəssisələri tərəfindən ətraf mühitin çirklənməsi və insanın sağlamlığının pozulması (İ.P.Gerasimova görə, 1979)
Çirkləndiricilər
|
İnsanın sağlamlığının pozulması
|
1
|
2
|
İstilik elektrik stansiyaları
|
Tərkibində sərbəst silisium-oksidi və praktiki olaraq bütün metalları, o cümlədəən arsen, vanadium, civə, qurğuşun olan toz, kül
|
Ağciyərlərin havanın təmizlənmə qabiliyyəti və həcmi azalır, göz və yuxarı nəfəs yollarının selikli qişasını zədələyir. Orqanizmdə silisium-dioksidin toplanması, silikoz. Ağciyər və bağırsaq xərçəngindən ölüm hallarının çoxalması. Dərinin qıcıqlanması və zədələnməsi. Zəhərlənmə. Mədə-bağırsaq yolunda, ağciyərlərdə və dəridə arsen duzlarının adsorbsiyası. Yuxarı nəfəs yollarının selikli qişasının qıcıqlanması. Tonzillit, farinqit, rinit xəstəliklərinin çoxalması. Hemoqlobinin azalması. Dəri örtüyünün qıcıqlanması. Saclarda arsenin miqdarının artması
|
Qurum tərkibindəqətran maddələri, o cümlədən benza-pirin olur
|
Ağ ciyər xərçəngi xəstəliklərini artırır
|
Kükürd anhidridi, kükürd oksidi
|
Orqanizmdə ümumi zəhərlənmə baş verir: qanın tərkibi dəyişir, nəfəs orqanlarının zədələnməsinə səbəb olur, infeksiyaya meyillik artır, maddələr mübadiləsi pozulur, uşaqlarda arterial təzyiq yüksəlir, paranqit, bronxit, bronxopnevmaniya, rinit, rinofarangit, emfizema, astma, allergiya reaksiyası, yuxarı nəfəs yollarının və qan dövranı sisteminin kəskin xəstələnməsi. Qısamüddətli çirklənmə zamanı – gözün selikli qişasının qıcıqlanması, yaşaxma, nəfəsalmanın çətinləşməsi, baş ağrıları, ürəkbulanma, qusma. Ümumi xəstələnmənin və ölüm hadisəsinin artması. Yorğunluq, əzələ gücünün zəifləməsi, huşsuzluğun artması, ürəyin fəaliyyət qabiliyyətinin azalması
|
Azot oksidləri
|
Ağciyər və nəfəs yollarının kəskin qıcıqlanması, onlarda iltihab proseslərinin, metemoqlobinin əmələ gəlməsi, qan təzyiqinin aşağı düşməsi
|
|
|
