|
1. Hayot faoliyati xavfsizligini taminlash asoslari va tarkibiy qismlari
|
| Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 18,08 Kb. | | #228469 |
Bog'liq Xavfsizlikni ta12222222
Xavfsizlikni ta’minlash asoslari va faoliyat xavfsizligini tahlil qilish. Xavflar, ularning tasnifi. Faoliyat xavfsizligini ta’minlash tamoyillari, uslublari
1. Hayot faoliyati xavfsizligini taminlash asoslari va tarkibiy qismlari 2. Xavfsizlikni taminlash usullari, ta`riflari 3. Hayot faoliyati xavfsizligini boshqarishning uslubiy asoslari 4. Xavflar va ularning turlari 5. Xavflarni o`rganish usullari 6. Faoliyat va uni xavfsizligini ta`minlash
1. Hayot faoliyati xavfsizligini taminlash asoslari va tarkibiy qismlari
Xavfsizlik umumiy nazariyasining tuzilishida asoslar va usullar ko`rilayotgan sohadagi aloqalar to`g’risida to`liq tasavvur qilishda metodologik ahamiyatga ega.
Asos, bu - fikr, g’oya, maqsad (asosiy holat)dir. Usul, bu – eng umumiy qonuniyatlarni bilish orqali maqsadga erishish yo`lidir.
Xavfsizlikni taminlash asoslari, usullari mantiq hamda dialektikaga xos umumiy usullarga tegishli bo`lmay, maxsus va ayrim usullardan hisoblanadi. Usullar va asoslar o`zaro bog’liqdir. Xavfsizlikni taminlash choralari, bu – usullarni va asoslarni amaliy, tashkiliy, moddiy gavdalantirib amalga oshirishdir.
Asoslar, usullar, choralar xavfsizlikni ta`min etishdagi mantiqiy pog’onadir. Ularni tanlab olish faoliyatning aniq sharoitlariga, xavfning darajasiga va boshqa mezonlarga bog’liq.
Xavfsizlikni taminlash yo`llari ko`p. Ularni belgilariga qarab bir necha sinfga ajratish mumkin. Masalan, yo`naltiruvchi, texnik, tashkiliy, boshqaruv.
Yo`naltiruvchi belgilari: operatorning faolligi, iqtidori; tizimning tartibsizlanishi (destruktsiya), operatorni almashtirish, tasniflash, xavflarni yo`qotish, tartiblash, xavfni kamaytirish.
Texnik belgilari: blokirovkalash, vakuumlash, germetiklash, masofadan boshqarish, mahkamlash, to`siqlar orqali himoyalash, ojiz zveno qo`llash, siqilgan havo qo`llash, harakatlarni sekinlashtirish.
Tashkiliy belgilari: vaqt bilan himoyalash, axborot (ma`lumotlar), zahiralash, mos kelmaslik, me`yorlash, xodimlar tanlash, ergonomiklik.
Boshqaruv: moslik, nazorat, qarshi aloqa, javobgarlik, rejalilik, rag’batlantirishlar, samaradorlik, boshqarish.
2. Xavfsizlikni taminlash usullari, ta`riflari
Inson mehnat faoliyati jarayonida bo`ladigan fazo – ish joyi (gomosfera), doim mavjud yoki vaqti-vaqti bilan xavf paydo bo`ladigan fazoni noksosfera deyiladi. Xavfsizlikni taminlashga quyidagi usullar orqali erishiladi:
gomosfera va noksosferani fazoviy va vaqt bo`yicha ajratib qo`yish, buni hal qilish uchun masofadan boshqarish, avtomatlashtirish, rabotlashtirish vositalari yordamidan foydalaniladi;
xavflarni yo`qotish yo`li bilan noksosferani me`yorlashtirish. Bu usulga
ishchilarning shovqin, gaz, changdan jarohatlanishidan saqlovchi shaxsiy va birgalikdagi himoya vositalarini qo`llashi kiradi;
d) bu usul ishchilarni tegishli muhitga moslashtirishga, ularni himoyalash darajasini ko`tarishga yo`naltirilgan har xil vositalar va usullar: kasbiga qarab tanlash, ruhiy ta`sir va (shaxsiy) himoya vositalari qo`llashni o`z ichiga oladi. Amalda esa yuqorida aytilgan usullar birgalikda qo`llaniladi.
Xavfsizlikni ta`minlovchi vositalarga, jamoa (JHV) va shaxsiy (SHHV) himoya vositalari kiradi. Ular o`z navbatida xavfsizlikning turi, tuzilishi, ishlatish sohasiga ko`ra guruhlarga bo`linadi.
3. Hayot faoliyati xavfsizligini boshqarishning uslubiy asoslari
HFX uslubiy va boshqaruv masalalarining xavfsizlik darajasi va «T»ga ob`ektiv ta`siri katta.
Boshqarishning tashkiliy ishlarini nazorat qilish va tekshirish tizimini yaratish.
Tadbirlarning ta`sir qilishini, foydasini aniqlash.
Rag’batlantirish.
HFX boshqarilishida inson-muhit tizimi tushuniladi. HFXni boshqarish ob`ektiv xavfli holatdan kam xavfli holatga o`tkazishdir. Bunga iqtisodiy va texnik maqsadga muvofiqlik shartlariga amal qilinadi.
HFX ni boshqarishning vazifalari quyidagilardan iborat: Ob`ekt holatining tahlili va bahosi.
Ob`ekt holatining tahlili va hisoboti.
Boshqarishning tadbirlari.
Boshqariluvchi va boshqaruvchi tizimlarni tashkil qilish.
|
| |
