Bir o‘lcham, ko‘p o‘lcham, qarshilik, absorbsiya, adsorbsiya, ekstraksiya,Reynolds, mavxum
qaynash, bo‘sh xajm, turlari, tezlik, xolatlari, tolalai,mavhum qaynash tezligi, tenglama.
44. Gazlarni siqish va uzatish qurilmalari.
Ventilyator, bosim, g‘ildirak, quvvat, turbokompressor, turbogazoduvka, vakum nasos,
porshenli,
Ventilyatorlar. Gazni past bosimda uzatish uchun mujallangan mashinalar ventilyatorlar
deyiladi. Ular ishlash prinsipiga kura markazdan qochma va ukli bo‘ladi. Markazdan qochma
ventilyatorlar gazni nisbatan yuqori bosimlarda uzatib borish uchun, ukli ventilyatorlar esa kichik
bosimlarda lekin ko‘p miqdordagi gazni uzatish uchun mujallangan. Sanoatda ukli ventilyatorlar
kam ishlatiladi, ulardan fakat binolarni sovitishda foydalaniladi. Markazdan qochma
ventilyatorlar bosimining kattaligiga karab uch guruxga bo‘linadi:
1. Past bosimli ( r < 10
3
n/m
2
)
2. Urta bosimli (R = 10 - 3 10
3
n/m
2
)
3.Yuqori bosimli (R=3 10
3
– 10
4
n/m
2
)
Turbokompressorlar. Turbokompressorlarda siqish jarayoni sovitish bilan boradi. Gazni
siqish jarayoni kompressor gildiraklarining parraklar aro kanallarida va so‘ngra, kuzgalmas
kanallar (diffuzor)da sodir bo‘ladi. Ish gildiragining parraklarida gazning olgan kinetik
energiyasi kuzgalmas kanallarda tormozlanishi natijasida siqilgan gazning potensial
energiyasiga aylanadi. Trubokopressor gildiragi aylanishlar tezligining ortishi bilan uning siqish
darajasi xam ortadi. Lekin ish gildiragi aylanishlar tezligining miqdori gildirak materialining
mustaxkamligi tufayli cheklangan bo‘ladi va shunga muvofiq ravishda bir bosqichda siqish
bosimining kutarilishi xam cheklangan. Shu sababli gazning yuqori bosimlarini xosil qilish
uchun aylanishlar chastotasi yo‘l kuyilgan qiymatidan ortmaydi, bunda ko‘p bosqichli siqish
usulidan foydalaniladi.
