PNEVMATIK TARMOQLARDAGI BOSIM YO’QOTILISHINI HISOBLASH,
3.1. Pnevmatik tarmoqlardagi o’rtacha bosim,
Bu yerda:Рп,мах = 5,6 bar — 1-jadval asosida olingan iste’molchilarning maksimal ishlash bosimi;
= 1,5-2,0 bar —pnevmatik tarmoqlardagi oldindan hisoblangan maksimal bosim isrofi.
3.2. O’rtacha bosimning o’rtacha yo’qotilishi.
= 0,0002/0,0004 bar/m= 20/40 Pa/m
3.3. Qi-j ning jadvalda berilgan isrofi (8-jadval),shuningdek o’rtacha bosim = 6,5 бар va bosimning o’rtacha yoqotilish miqdori = 30 Pa/m orqali grafikli nomogrammadan foydalanib,quvurning diametri Di-j va uchastkalardagi pnevmatik qurilmalarning mavjud bo’lgan o’rtacha isrofi aniqlanadi .
3.4. Pnevmatik uchastkalardagi bosimning to’liq yo’qotilishi quyidagi formula orqali aniqlanadi.
=
Bu yerda: 1,15 — quvurlarning ulangan joylarida , ishga tushirish moslamalarida va saqlagich armaturalardagi mahalliy bosim yo’qotilishi koeffitsienti.
3.5. Uchastkalardagi pnevmatik tarmoqlardagi olingan yo’qotilgan bosim natijalari (3-jadval).
3-jadval.
i-j
|
Qi-jm3/min
|
Di-j , mm
|
уд Pa/m
|
Li-j ,m
|
, bar
|
4—9
|
30,98
|
125
|
46
|
360
|
0,190
|
4—10
|
29,12
|
125
|
42
|
300
|
0,145
|
5—11
|
19,44
|
100
|
58
|
220
|
0,147
|
5—12
|
76,61
|
150
|
100
|
230
|
0,265
|
6—15
|
26,75
|
125
|
32
|
250
|
0,092
|
|
6—16
|
36,36
|
125
|
60
|
270
|
0,186
|
|
7—17
|
24,56
|
100
|
75
|
260
|
0,224
|
|
7—18
|
20,1
|
100
|
60
|
320
|
0,221
|
|
8—13
|
21
|
100
|
65
|
170
|
0,117
|
|
8—14
|
76,61
|
150
|
100
|
230
|
0,265
|
|
5—8
|
98,23
|
200
|
41
|
240
|
0,113
|
|
6—7
|
45,58
|
150
|
40
|
310
|
0,143
|
|
3—6
|
109,31
|
200
|
53
|
200
|
0,122
|
|
3—5
|
194,7
|
250
|
45
|
140
|
0,072
|
|
2—3
|
304,36
|
300
|
53
|
120
|
0,073
|
|
2—4
|
60,64
|
150
|
70
|
180
|
0,145
|
|
1—2
|
365,84
|
350
|
42
|
280
|
0,135
|
KOMPRESSOR STANSIYASI BOSIMNI HISOBLASH
4.1. Kompressor stansiyasidagi iste’molchilarning maksimal ishlash bosimini hisoblash. (iste’molchilarpunkti-9 ) P= = + + + =5.6+0.135+0.145+0.190=6,07 bar,
Bu yerda:рп.тах= 5,6 bar — 1-jadval bo’yicha iste’molchilarning maksimal ishlash bosimi; — kompressor stansiyasidan iste’molchiga yetkazib beriladigan maksimal ishlash bosimining quvurlardagi umumiy yo’qotilishi.
4.2. Kompressor stansiyasida ko’p ish olib boriladigan uchastkadagi pnevmatik tarmoqdagi bosimni hisoblash.(18- iste’mol punkti ).
P= =Pп+ + + + + =5.0+0.135+0.073+0.122+0.143+0.221=5.694 bar
Bu yerda: Pп = 5,0 bar — uzoq punktdagi havo iste’molchilarining maksimal ishlash bosimi; — uzoqda joylashgan havo iste’molchilarigacha bo’lgan quvurlardagi bosimning umumiy yo’qotilishi.
4.3. Eng yuqori olingan ikki bosim natijalar orqali hisoblanadi. Bunda р = 6,07 bar deb olinadi.
KOMPRESSOR STANSIYASI QURILMALARINI TANLASH
5.1. Kompressor stansiyalarining ishlab chiqarish quvvatiga qarab
QK = 460 m3/min shuningdek р=6,07 barbosimda ishlovchi kompressorlar tanlanadi. Pnevmatik qurilma kompressorlarining ikki turi tanlanishi mumkin.
ДЕН- 132ШМ markali 4 ta bir hil tipli turbo kompressorlar va ana shu markali 2ta zaxira kompressori (umumiy: 4+2=6 kompressor agregatlari)
ДЕН- 132ШМ1 markali quyidagi xususiyatlarga ega bo’lgan pnevmatik qurilma tanlanadi, ishlab chiqarish imkoniyatlari: ishlab chiqarish imkoniyati — QK = 24m3/min; keragidan ortiq bosim —р = 8 bar; elektrodvigatel quvvati — 132kVt;
5.2.Kompressorlarning umumiy soni.
=4+2=6
HAVO YIG’UVCHI QURILMANI TANLASH VA HISOBLASH
6.1. Kompressorlar soni ZК> 3 bo’lganda,har bir kompressor agregatlarining bir jufti uchun bitta havo yig’uvchi mo’ljallangan. Shunday ekan, kompressor stansiyalari uchun kerakli havo yig’uvchilar
ZВ=ZK/2=6/2=3
Zish = 4 bo’lganligi uchun, Zв = 3 deb qabul qilamiz
6.2. Havo yig’uvchining havo qabul qila olishi hisoblanadi.
QB= = m3
6.3. 2 dona - B - 25 markali havo yig’uvchi tanlanadi, u quyidagi xususiyatlarga ega : havo qabul qila olishi — 25 m3; ichki diametri — 2 m; obechaykaning qalinligi — 9mm; bochkaning qalinligi — 12 mm;havo yig’uvchining og’irligi — 4,615 t.
6.4. Har bir kompressor agregati uchun quyidagi xususiyatlarga ega bo’lgan,oxirgi uchi qoplama bilan qoplangan XK-100 markali vertikal sovutgich tanlanadi: sovutgichning yuzasi — 34m2; havoning keragidan ortiq bosimi — 8 bar; sovituvchi suvning keragidan ortiq bosimi — 3 bar; kirishdagi havo harorati — 144°С; chiqishdagi havo harorati — 60°С; sovituvchi suvning harorati — 25°С; sovutgich og’irligi — 1,46 t.
FILTRLARNI TANLASH VA HISOBLASH.
Atmosfera havosini tozalab soruvchi filtlar kompressor stansiyalarining ishlab chiqarish imkoniyatini hisobga olgan holda tanlanadi. Quyidagi xususiyatlarga ega bo’lgan КТ-40 markali to’rli o’zi tozalovchi filtr tanlanadi: ishchi kesimi — 3,94m2; havo isrofi miqdori — 655 m3/min; moy massasi — 290kg; og’irligi — 0,65t.
SO’NGGI SOVUTGICHNI TANLASH VA HISOBLASH
So’ngi sovutgichda 1 m3 siqilgan havodagi suvituvchi suv isrofi 2-2,5 litrni tashkil etadi. Songgi sovutgichning texnik xarakteristikalari 4-jadvalda berilgan.
Ishlab chiqarish imkoniyatlari 34 m3/min bo’lgan porshenli kompressorlar uchun XK-100 markali vertikal sovutgichlar tanlanadi. Ishlab chiqarish imkoniyati 34 m3/min bo’lgan markazdan qochma kompressorlarga XK-100 sovutgichlar o’rnatiladi. So’nggi havo sovutgichning issiq havo yo’lini qisqartirish uchun kompressorlarga yaqin o’rnatiladi.
4-jadval
Parametrlar
|
So’nggi sovituvchi
|
ХК-50
|
ХК-100
|
VOK-250
|
VOK-500
|
Sovutgish yuzasi
|
14
|
34
|
100
|
180
|
Keragidan ortiq bosim
|
8
3
|
8
3
|
8
2
|
8
2
|
Havo harorati
|
144
60
|
144
60
|
140
36
|
140
30
|
Suvning harorat
|
25
|
25
|
20
|
20
|
Og’irligi
|
1040
|
1460
|
1685
|
2739
|
KOMPRESSOR STANSIYASINING SOVUTISH TIZIMINI HISOBLASH
9.1. Kompressor pog’onalaridagi havoning siqilganlik darajasi
Bu yerda: p2va р1 —mos holda kompresoorning kirish va chiqishidagi havo bosimi.
9.2. Havoning kompressordan chiqishdagi harorati
T2 =T1*έ =293*3 = 365 °K
Bu yerda: T1= 293 К (20°С) — atmosfera havosining harorati;
n = 1,20÷1,25 —kompressordagi havo siqilishining politrop ko’rsatkichi.
9.3. Kompressor silindridan chiqib ketuvchi suvning o’rtacha issiqlik miqdori:
kJ/kg,
Bu yerda: k =1,4 —siqilgan havoning adiobatik ko’rsatkichi; Cv - 0,721 (kJ/kg*K) — havoning izohorik issiqligi.
9.4. Pnevmatik qurilmalarning oraliq va oxiridagi sovitgichlarining o’rtacha harorati:
kJ/kg,
Bu yerda: Сn = 1,005 kJ/kg*K — havoning izobarik issiqlik sig’imi; TнvaТк, —sovitgichlarning boshi va oxiridagi harakatlanayotgan havoning harorati,
К (Тн = Т2va Тк= Т1).
9.5. Kompressor agregatidan chiquvchi havoning to’liq solishtirma harorati:
=2*31.1+2*72.4=207 kJ/kg,
Bu yerda: bitta kompressor agregatidagi pog’onalar va sovitgachlar soni (zст = 2 и Zх. = 2).
9.6. Vaqt oralig’ida compressor agregatining sovutish tizimidagi to’liq issiqlik miqdori:
=60*l,2*207*120=l,79*106 kJ/soat.
Bu yerda: pвс =1,2 kg/m3 —normal atmosfera sharoitidagi havoning zichligi; Qк = 120 m3/min —kompressorning ishlab chiqarish unumdorligi, m3/min.
9.7. Bitta kompressor agregatini sovutish suvi isrofini hisoblash = =21.3 m3/soat.
Bu yerda: рв = 1000 kg/m3 — sovituvchi suvning zichligi; Св = 4,2 kJ/kg, — sovituvchi suvning issiqlik sig’imi; tв1и tв2 —sovutish tizimining kirish va chiqishdagi sovituvchi suvining solishtirma harorati
9.8. Sovutish tizimidagi suvning umumiy isrofi.
=4*21.3=85.2 m3/soat.
9.9. Purkaluvchi bosseynlarning kerakli maydoni.
Пбб = (0,8 -1,3) Qp=(0,8 1,3) 85.2 = 68.2 111m2
Xulosa
Biz “ Turg’un mashinalar ” fanidan bajargan kurs loyihasida konchilik korxonalarida ishlatiladigan pnevmatik qurilmalarini loyihalab chiqdik. Bunda biz kompressor qurilmalarini hisoblab loyihalanayotgan shaxta uchun tanladik. Qurilmalarni tanlash jarayonida ularning barcha ko’rsatgichlarini hisobga olgan holda ДЕН- 132ШМ turidagi turbo kompressorini tanladik. Foydali qazilmani qazib olish ishlari burg’ulash va portlatish usulida olib boriladigan ma’dan konlarda va metan gazi ajralib chiqish dararjasi yuqori bo’lgan hamda elektr energiyadan foydalanish taqiqlangan ko’mir konlarda pnevmatik (siqilgan havo) energiya asosiy energiya hisoblanadi. Pnevmatik energiya burg’ulash va qo’porish mashinalarni hamda pnevmatik energiyada ishlaydigan yuritmalar bilan jihozlangan kombaynlar, yuklash mashinalari, ventilyatorlar, nasoslar va boshqa mashina va mexanizmlarni ishlatishda qo’llaniladi. Turbo kompressorlarda havoni siqish ish g’ildirak parraklarining havo oqimi bilan o’zaro ta’siri natijasida hosil bo’ladigan aerodinamik kuchlar bilan amalga oshiriladi.
Foydalanilgan adabiyotlar
Гришко А.П. Стационарные машины. — Том 2. Рудничные водоотливные, вентиляторные и пневматические установки: Учебник для вузов. — М.: Издательство «Горная книга», 2007. — 586 с.: ил.
А.П. Абрамов. Стационарные машины. Проектирование водоотливных установок. –Кемерово, 2012.
Стационарные установки шахт /Под общ. ред. Б.Ф. Братченко. – М.: Недра, 1977. – 433 с.
Шевелев, Ф. А. Таблицы для гидравлического расчета водопроводных труб. Справ. пособие. – М.: Стройиздат, 1984. – 78 с.
5. В.Н. Бизенков. «Стационарные машины». Кемерово 2005.
6. Г.А. Бабак. «Шахтные вентиляторные установки главного проветрования». М. Недра - 1982.
7. Б.Ф. Братченко. «Стационарные установки шахт». М. Недра – 1977.
8. Н.Г. Картавый. «Шахтные стационарные установки». М. Недра – 1978.
9. Пак В.В., Иванов С.К., Верещагин В.II. Шахтные вентиляторные установки местного проветривания. — М.: Недра, 1974.
10. Гришко А.П., Шелоганов В.И. Стационарные машины и установки: Учеб. пособие для вузов. — М.: Изд-во МГГУ, 2004.
Френкель М.Н. Поршневые компрессоры. Теория, конструкции и основы проектирования. — Л.: Машиностроение, 1969.
Алексеев В.В., Брюховецкий О.С. Горная механика: Учебник для вузов. — М.: Недра, 1995.
Хаджиков Р.П., Бутаков С.А. Горная механика: Учебник для техникумов. — 6-е изд., перераб. и доп. — М.: Недра, 1982.
Цейтлин Ю.А., Мурзин В.А. Пневматические установки шахт. — М.: Недра, 1985.
Смородин С.С., Верстаков Г.В. Шахтные стационарные машины и установки. — М.: Недра, 1975.
16. А.с. 68I2II (СССР). Поршневой компрессор двойного действия. Авт.изобрет. А.И. Кабаков, В.И. Стариков, В.Е. Щерба. Опубл. в Б.И., 1-979,. №31.
17. Беленький А.А. Исследование основных путей повышения экономичности поршневых компрессоров общего назначения. Дисс. к.т.н.,- М.,МИХМ1970,158с.
18. Исследование и пути повышения эффективности работы рудничных компрессорных установок СУБРа: отчет по НИР / Свердловский горный институт. № ГР 76079813. - Свердловск, 1980. -83.
|
