1-Ma’ruza: Biznesda axborot tizimlari asoslari

3-mavzu. Kompyuterlarning texnik ta’minoti. Kompyuter tizimlari.

REJA:

• Kompyuterlarning texnik ta’minoti
• Kompyuter tizimlari turlari.
• Meynfreym kompyuter tizimlari.
• Kompyuter periferiyasi: kiritish, chiqarish va saqlash texnologiyalari.

Kompyuterlarning texnik ta’minoti

Shahsiy kompyuterning asosiy qurilmalariga quyidagilar kiradi:

• sistemali blok;
• monitor;
• klaviatura;
• sichqoncha;

Sistemali blok quydagi asosiy qismlardan tashkil topgan:

Sistemali blok quydagi asosiy qismlardan tashkil topgan:

• Korpus,
• Ona plata (Motherboard);
• Markaziy protsessor (mikroprotsessor);
• Operativ (tezkor) xotira;
• Qattiq disk (vinchester);
• CD-ROM qurilmasi - diskovod;
• Elektr ta’minoti bloki;
• Sovutgichlar (kullerlar);
• Video va ovoz kartalari

Ona plata, sistemali plata (ruschada materinskaya plata, inglizchada Motherboard yoki mainboard)- kompyuterning yoki EHMsi sistemaining asosiy, ko‘p qatlamli murrakab platasi bo‘lib, kompyuter qismlarini uning ustiga qurish uchun xizmat qiladigan qurilma. Har bir murrakab elektron qurimlmalarning (televizor, telefon va boshqa) asosiy platalari ham shunday ataladi.

Ona plata, sistemali plata (ruschada materinskaya plata, inglizchada Motherboard yoki mainboard)- kompyuterning yoki EHMsi sistemaining asosiy, ko‘p qatlamli murrakab platasi bo‘lib, kompyuter qismlarini uning ustiga qurish uchun xizmat qiladigan qurilma. Har bir murrakab elektron qurimlmalarning (televizor, telefon va boshqa) asosiy platalari ham shunday ataladi.

Operativ xotira.

Operativ xotira.

Operativ xotira o‘zida kompyuterda ishlatilayotgan dasturlar va ma’lumotlarni saqlaydi. Ma’lumotlar doimiy xotiradan operativ xotiraga ko‘chiriladi, olingan natijalar zarur holda diskka qayta yoziladi. Kompyuter o‘chirilishi bilan operativ xotiradagi ma’lumotlar o‘chib ketadi.

Qattiq disk - qattiq magnit dikdagi jamlagich yoki QMDJ (ingliz. hard (magnetic) disk drive, vinchester) - kompyuter xotirasida axborotni saqlab qoluvchi qurilma bo‘lib, magnitli yozish (magnitnaya zapis) printsipi asosida ishlaydi va dunyodagi aksaryat kompyuterlar ushbu qurilma bilan jihozlangan.

Qattiq disk - qattiq magnit dikdagi jamlagich yoki QMDJ (ingliz. hard (magnetic) disk drive, vinchester) - kompyuter xotirasida axborotni saqlab qoluvchi qurilma bo‘lib, magnitli yozish (magnitnaya zapis) printsipi asosida ishlaydi va dunyodagi aksaryat kompyuterlar ushbu qurilma bilan jihozlangan.

Videokartalar.

Videokartalar.

Kompyuterlardan grafikani, foto va vide axbortotlarni monitorga chiqarish vazifasini videokartalar bajaradi. Videokartalar o‘zlarining xotiralari xajmi va tez chiqaurvchanlik xususiyatlari bilan farq qiladi. Zamonaviy Opretsion sistemalari va multimedia dasturlarining talabini bajarish uchun albatda yuqori ko‘rsatgichga ega bo‘lgan audioadapter platasi mavjud bo‘lishi kerak. Xozirgi kompyuterlarga asosoan 128, 256 Mb/s va undan yuiori ko‘rsatgichga ega bo‘lgan videokartalar ishlatiladi.

Audiokartalar.

Audiokartalar.

Har qanday multimediaviy shaxsiy kompyuter tarkibida audioadapter platasi mavjud. Creative Labs firmasi o‘zining birinchi audioadapterini Sound Blaster deb atalgani uchun ularni ko‘pincha «saundblasterlar» deyishadi. Audioadapter kompyuterga fakat sterefonik ovoznigina emas, balki tashqi qurilmalarga tovush signallarni yozish imkonini ham beradi.

Kiritish-chiqarish portlari.

Kiritish-chiqarish portlari.

Kompyuterlarning ona platada mavjud bo‘lgan kirish-chiqish portlari orkali protsessor tashqi qurilmalar bilan ma’lumot almashadi. Ichki qurilmalar bilan ma’lumot almashuvi uchun maxsus portlar hamda umumiy portlar ham mavjud.

Savol va javoblar