1-ma’ruza: Kompyuter tizimlari fanining tarixi va rivojlanish
tendensiyalari.
Reja:
1. Kompyuter tarmog’i tushunchasi.
2. Hisoblash va telekommunikatsiya
texnologiyalari
3
. Paketli qayta ishlash tizimlari
4. Birinchi kompyuter tarmoqlari.
Tayanch so’z va iboralar: kompyuter tarmog'i yoki ma'lumotlar tarmog'i,
ommaviy ishlash tizimi, ko'p terminalli vaqt almashuv tizimi, Grosch qonuni,
intranet texnologiyasi, shahar tarmog'i yoki metropolitan tarmoq, multiservisli
tarmoq, ma'lumotlar uzatish tarmog'i, integratsiyalashgan xizmat bilan raqamli
tarmoq, yangi avlod multiservisli tarmoq, aqlli tarmoq, xizmat ko'rsatish sifati,
infokommunikatsion tarmoq.
Fan va texnologiyalarning biron bir sohasi tarixi nafaqat tabiiy
qiziquvchanlikni qondirishga, balki ushbu sohadagi asosiy yutuqlarning mohiyatini
yanada
chuqurroq anglashga, mavjud tendentsiyalarni amalga oshirishga va bir
yoki boshqa rivojlanish yo'nalishining istiqbollarini to'g'ri baholashga imkon
beradi. Kompyuter tarmoqlari yaqinda, 60-yillarning oxirlarida paydo bo'lgan.
Tabiiyki,
kompyuter
tarmoqlari
boshqa,
eski
va
keng
tarqalgan
telekommunikatsiya
tarmoqlaridan, ya'ni telefondan foydali xususiyatlarni meros
qilib oldi. Buning ajablanarli joyi yo'q, chunki kompyuter kabi telefon ham
egasining qo'lida universal vosita bo'lib, unga do'stlar bilan muloqot qilish,
yangi
tanishish, qiziqish va qiziqishni qondirish, xaridlarni amalga oshirish va
hokozolarni amalga oshirish mumkin.
Shu bilan birga, kompyuter tarmoqlari telekommunikatsiya
dunyosiga
butunlay yangicha bir narsa - hayotning bir necha ming yillaridan buyon
sivilizatsiya tomonidan yaratilgan va bizning kunlardagi tez sur'atlar bilan
to'ldirishni davom ettiradigan axborot do'konlari uchun yangi narsa keltirdi. Ushbu
ta'sir 90-yillarning o'rtalarida Internet inqilobi davrida, yozma aloqa bo'lsada,
odamlar tomonidan katta hurmatga sazovor bo'lsada,
axborotga erkin va anonim
kirish imkoniyatlarini tezkorlik bilan ochib berishi aniq bo'ldi.
Kompyuter tarmoqlarining boshqa telekommunikatsiya tarmoqlariga
ta'sirining natijasi bo’lib, ularning yaqinlashuvi jarayonidir. Bu jarayon uzoq
vaqtdan beri boshlandi, yaqinlikning dastlabki belgilaridan biri, telefon tarmoqlari
orqali ovozni raqamli shaklda uzatish edi. Bundan tashqari, kompyuter tarmoqlari
telekommunikatsiya tarmoqlariga yo'naltirilgan bo'lib, telefon, radio va televidenie
tarmoqlari
- IP-telefoniya xizmatlari, radio va video-eshittirishlar va boshqa
ko'plab boshqa xizmatlarni ishlab chiqdi. Yaqinlashuv jarayoni davom etmoqda va
uning yakuniy natijasi haqida gapirishga juda erta. Shu bilan birga, ushbu mavzuda
tasvirlangan tarmoqlarni rivojlantirish tarixini tushunish kompyuter tarmoqlarini
ishlab chiquvchilar oldida turgan asosiy muammolar xaqida aniq tushuntiriladi.
