Kriptologiya - (Kriptos - yashirin, logos - fan) ma’lumotnim himoya qilishni asrlar davomida yig




Download 11.79 Mb.
bet154/172
Sana19.06.2021
Hajmi11.79 Mb.
#15142
1   ...   150   151   152   153   154   155   156   157   ...   172
Kriptologiya - (Kriptos - yashirin, logos - fan) ma’lumotnim himoya qilishni asrlar davomida yig6ilgan manbalari va usullariga xos qonuniyatlarni o‘rganadi.

Kriptologiya fani kriptografiya va kriptotahlil tarkibiy qismlaridan tashkil topgan.

Kriptografiya boshlang‘ich matnni yashirish, ya’ni shifrlash orqali maxfiy ko‘rinishga keltirish,
(shifrogrammalar hosil qilish) usullari bilan shug‘ullanadi.


Kriptotahlil maxfiy ma’lumotlami ruxsat etilmagan vaziyatlarda ham ochish imkoniyatlarini, boshqacha qilib aytganda, deshifrogrammalar olish usullarini o‘rganadi.

Shifrlash tizimlari. Buyuk Rim imperatori Gay Yuliy Sezar choparlari orqali jo‘natilayotgan xabamoma mazmunini yashi­rish uchun quyidagi shifrlash tizimidan foydalangan: abcdefghijklmnopqrs- tuvwxyz 26 lotin alifbosi ketma-ketligini, masalan, 5 ta harf o‘ngga surib yangi shifrlash alifbosi fghijklmnopqrstuvwxyzabcde ni hosil qilgan va ular- ni ostma-ost j oylashtirgan



Uzatilayotgan ochiq matn birinchi satrdagi harflardan tashkil topadi. Masalan, Yuliy Sezaming mashhur vine vide vice - keldim ко ‘rdim yengdim iborasidagi harflar yuqoridagi jadvalda ko‘k rang bilan ajratilgan.



Download 11.79 Mb.
1   ...   150   151   152   153   154   155   156   157   ...   172




Download 11.79 Mb.

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Kriptologiya - (Kriptos - yashirin, logos - fan) ma’lumotnim himoya qilishni asrlar davomida yig

Download 11.79 Mb.