|
Qadimgi Misrda san’atning rivojlanishi
|
| bet | 45/49 | | Sana | 21.05.2024 | | Hajmi | 288,5 Kb. | | #249220 |
Bog'liq 1. San’at tushunchasini izohlang62. Qadimgi Misrda san’atning rivojlanishi.
Qadimgi Misr asrlar davomida odamlarni hayratda qoldirgan o'zining san'ati bilan mashhur. Qadimgi Misr san'ati o'ziga xos uslubi bilan ajralib turadi, unga din va keyingi hayotga bo'lgan ishonch kuchli ta'sir ko'rsatdi. Qadimgi Misrda san'at o'sha davr jamiyati va madaniyatida muhim o'rin tutgan va u turli maqsadlarda, jumladan, diniy, marosim va bezak uchun yaratilgan.
Qadimgi Misrda san'atning rivojlanishi miloddan avvalgi 6000-yillarda boshlanib, miloddan avvalgi 3100-yilda Misr birlashishiga qadar davom etgan Preddinastiya davriga borib taqaladi. Bu davrda sanʼatning ilk turlari, jumladan, kulolchilik, toshdan yasalgan idishlar, kichik haykalchalar yaratilgan. Bu narsalar ko'pincha geometrik naqshlar va hayvonlar va odamlarning tasvirlari bilan bezatilgan.
Miloddan avvalgi 2686-yilda boshlangan va miloddan avvalgi 2181-yilgacha davom etgan Qadimgi Shohlik davri Misr sanʼatining oltin davri hisoblanadi. Aynan shu davrda piramidalar qurilgan, fir’avnlar va ularning yutuqlarini ulug‘lash uchun san’atdan foydalanilgan. Fir'avnlarning haykallari qabrlarga qo'yish uchun yaratilgan va ular ko'pincha ideallashtirilgan xususiyatlar va nisbatlar bilan tasvirlangan.
Miloddan avvalgi 2055-yildan 1650-yilgacha davom etgan Oʻrta Qirollik davri siyosiy va madaniy oʻzgarishlar davri edi. Bu davrda Qadimgi Misr sanʼati realistik boʻlib, rassomlar kishilarni individual xususiyat va ifodalar bilan tasvirlay boshlaydi. Fir'avnlar endi xudoga o'xshash figuralar sifatida emas, balki o'zlarining nomukammalligi va his-tuyg'ulari bilan ko'proq odamga o'xshab tasvirlangan.
Miloddan avvalgi 1550 yilda boshlangan va miloddan avvalgi 1070 yilgacha davom etgan Yangi Shohlik davri Misr san'atining yana bir oltin davri edi. Bu davrda fir’avnlar yanada insonparvar bo‘lib, tarixiy voqealarni hikoya qilish va hujjatlashtirishda san’atdan foydalanilgan. Ibodatxonalar va qabrlar devorlari kundalik hayot, diniy marosimlar va janglar manzaralarini aks ettiruvchi murakkab relyeflar bilan bezatilgan.
Qadimgi Misrda san'at tosh, yog'och, loy va bo'yoq kabi turli xil materiallardan foydalangan holda yaratilgan. Qadimgi Misr sanʼatida qoʻllanilgan ranglar ramziy maʼnoga ega boʻlib, qizil rang hayotni, koʻk rang esa osmon va suvni ifodalaydi. Oltin xudolarning go'shtini ifodalovchi Misr san'atida ham keng qo'llanilgan.
Xulosa qilib aytish mumkinki, qadimgi Misrda san’atning rivojlanishi qadimgi misrliklarning ijodkorligi va mahoratidan dalolatdir. Qadimgi Misrdagi san’at suloladan oldingi davrdagi dastlabki san’at turlaridan tortib, Yangi qirollik davrining murakkab relyeflarigacha o‘sha davr jamiyati va madaniyatida muhim o‘rin tutgan. Qadimgi Misr san'ati yaratilganidan ming yillar o'tib, bugungi kunda ham odamlarni hayratda qoldirishda va ilhomlantirishda davom etmoqda.
|
| |
