KOMPYUTERNI INTERNETGA ULASH
Bir vaqtlar ko’pchilik uchun interentga ulanishning yagona yuli oddiy telefon liniyasiga dialup modemi orqali ulanish edi. Bu usulda ulanganda sizga internet xizmatlarini ko’rsatuvchi provayderning serveriga ulaniladi va u orqali internetga chiqiladi. Aslida Provayderning serveriga emas, bu serverga ulangan modemga chiqiladi. Provayder serverida bunday modemlar yuzlab, xatto-ki minglab bo’lishi mumkin.
Modemlar sizning va provayderning kompyuterlari hamda ularning dasturiy ta’minoti orqali boshqariladi. Modemni boshqarish uchun maxsus farmoyishlar tuplami bor. Bu tuplam AT yoki Hayes (Hayes - modemlar ishlab chiquvchi kompaniya) farmoyishlari tuplami deb ataladi. U modemlar tushunadigan til bo’lib, uning farmoyishlari orqali modemga turli sharoitlarni nima qilish kerakligi buyuriladi.
dial-up usulidan ancha tez bo’lgan boglanishlar keng polosali boglanish deb ataladi. Odatda bu nom bilan DSL va kabelь modemi orqali boglanish tushuniladi. Kabelli boglanishda telefon stanqiyasidan kabelli televidenie kabeli kabi keng polosali kabel tortib kelinadi. DSL usulida modem keng polosali telefon kabeliga ulanadi. DSL texnologiyasining bir necha turlari bo’lib, ulardan ko’p ishlatiladiga asinxron DSL (ADSL) usulidir.
DSL texnologiyasi telefon liniyasining ikkala uchida modem bo’lishini talab qiladi. Bu texnologiyada telefon liniyasi band qilinmaydi. Buning urniga oddiy telefon liniyasidagi telefon kanali ishlatadigan polosadan yukorirokda joylashgan va ancha keng bo’lgan polosa ishlatiladi.
Online xizmatlar deb foydalanuvchi ularga ulanishi bilan darxol xizmat ko’rsatishga tayyor bo’lgan xizmat turlariga aytiladi. Ulardan farkli ravishda, offline xizmatlarida ularga yuborilgan talabnomalar darxol bajarilmaydi. Masalan, elektron kimoshdi savdolarida buyum siz aytgan narxda darxol sotilmaydi. Aksincha, takliflarni kabul qilish muddati tugagach, ular kayta ishlanadi.
Internetga ulanishning turli usullari mavjud. Bu usullarning uziga yarasha ustun tomonlari va kamchiliklari bor. Bu usullarni quyida sanab utamiz.
Uyali telefon orqali ulanish. Uyali telefonlar va chuntak kompyuterlari yordamida elektron pochta bilan ishlash, turda ishlash mumkin. Bundan tashkari, bu qurilmalar shaxsiy kompyuterni internetga ulashda modem vazifasini ham bajarishlari mumkin.
Simsiz ulanish. Noutbuklar simsiz tarmoq kartalariga ega. Ular Wi Fi (802.11) standarti yordamida maxalliy tarmoqka ulanishi yoki internetga boglanishi mumkin.
Bevosita ulanish. Maxalliy tarmoq, odatda, optik kanal orqali internetga ulangan bo’ladi. Maxalliy tarmoq serveri orqali internetga bevosita chihish mumkin. Boglanish tezligi ancha katta bo’ladi, lekin ko’pchilik bir vaqtda ishlaganida, bu tezlik pasayib ketishi mumkin.
SLIP (Serial Line Internet Protocol - ketma-ket liniya internet protokoli) maxsus modem yordamida internetga ulanish imkonini beradi. Boglanish tezligi 9600 b/s va undan yukori.
PPP (Point to Point Protocol - yuzma-yuz protokoli) SLIP ga uxshab, telefon liniyasi orqali internetga ulanish imkonini beradi. SLIP dan kura imkoniyatlari ko’prok, tezligi kattarok.
DSL boglanish telefon liniyalari orqali katta tezlikda boglanish imkonini beradi.
Kabelь modemi orqali internetga ulanishda kabelli televidenie kanallari kabi kanallaridan foydalaniladi.
Veb TV usulida televizorga maxsus qurilma ulanadi. Bu qurilma telefon liniyasi orqali internetga ulanadi va undan olingan resurslarni televizor ekranda ko’rsatadi.
Modemning ishlash prinqipi.
 
Yukori tezlikda ishlaydigan modemlar
masofa oshgan sari, boglanish tezligi kamayib boradi. Masalan, bu masofa 3 km bo’lsa, tezlik 8 Mb/s bo’lishi mumkin, 6 km bo’lsa, fakat 2 Mb/s gacha bo’la oladi.
|
