|
13-mavzu. Tarmoqda klient-server nazariyasi asosida tizimlar dasturlarini loyihalash va yaratish Reja
|
| bet | 1/4 | | Sana | 24.04.2023 | | Hajmi | 79.18 Kb. | | #53487 |
Bog'liq 13 Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al xorazm, 302 guruh. Audit, Презентация Microsoft PowerPoint, tarmoq xavfsizligi 1-ish
13-mavzu. Tarmoqda klient-server nazariyasi asosida tizimlar dasturlarini loyihalash va yaratish
Reja
Telekommunikatsiya tarmoq qurilmalarining tuzilish prinsiplari.
Tarmoq qurilmalarining dasturiy ta’minotini loyihalash va yaratish.
Tayanch iboralar: repeater, bridge, kommutator, marshrutizator, shlyuz, Java dasturlash tili.
Telekommunikatsiya tarmoq qurilmalarining tuzilish prinsiplari.
Kommunikatsion qurilmalarning eng oddiysi bo‘lgan takrorlovchi (repeater), lokal kompyuter tarmog‘ining uzunligini oshirish maqsadida tarmoqning har-xil segmenntlarini fizik bog‘lashni amalga oshiradi.Takrorlovchi tarmoqning bir segmentidan kelgan signallarni, uning boshqa segmentlariga uzatib beradi. Takrorlovchi yordamida tarmoqning aloqa chizig‘i uzunligini oshirish, uzatilayotgan signalni sifatini yaxshilash bilan amalga oshiriladi, bunda signalning quvvati, amplitudasi va shaklini tiklash kabi vazifalar bajariladi.
Portlari soni ikkitadan ko‘p bo‘lgan (6 ta, 8 ta yoki 16 ta) va bir nechta segmentlarni o‘zaro bog‘laydigan takrorlovchi – konsentrator yoki xab deb ataladi. Konsentratorlar lokal kompyuter tarmoqlarining barcha asosiy texnologiyalari tarkibida qo‘llaniladi. Bu texnologiyalar quyidagshilardir: setey - Ethernet, ArcNet, Token Ring, FDDI, Fast Ethernet, Gigabit Ethernet, l00VG-AnyLAN.
Har qanday texnologiyaga tegishli bo‘lgan konsentratorlarning ishlashida o‘xshash tomonlari mavjud, bu ularning bir portlariga kelgan signallarni boshqa portlprida takrorlashlaridir. Biroq ular signallarni qaysi portlarida takrorlashlariga qarab bir-birlaridan ajralib turadilar. Masalan Ethernet konsentratori (13.1-rasm, a) bir portiga kelgan signallarni o‘zining boshqa barcha portlarida takrorlab beradi. Token Ring konsentratori (13.1- rasm, b) esa bir portiga kelgan signalni o‘zining halqa bo‘yicha keyin ulangan kompyuteriga boradigan portidagina takrorlab beradi.
13.1. Rasm Har-xil texnologiyalarning konsentratorlari
Konsentratorlar har doim tarmoqning fizik topologiyasini o‘zgartiradi, ammo uning mantiqiy topologiyasi esa o‘zgarmay qolaveradi.
Fizik topologiya deganda, kabellarning bo‘laklari yordamida hosil qilingagan bog‘lanishlar shakli (konfiguratsiyasi), mantiqiy topologiya deganda esa tarmoqda mavjud kompyuterlar orasidagi axborotlar oqimi yo‘llariningning shakli (konfiguratsiyasi) tushuniladi.
Tarmoqlarni konsentratorlar yordamida fizik strukturalash, tarmoqlarning uzunligini (yoki diametrini) oshirish imkoni bilan birga, ularning ishonchliligini ham oshirish imkonini ham beradi.
Tarmoqni fizik strukturalash ko‘pgina jihatlardan foydali bo‘lsada , o‘rtacha va katta o‘lchamlardagi tarmoqlarni qurishni esa mantiqiy strukturalashsiz amalga oshirib bo‘lmaydi. Negaki tarmoqning har-xil segmentlari orasida uzatilayotgan trafikni taqsimlash muammosini, fizik strukturalash yordamida hal qilish mumkin emas. Katta tarmoqlarda axborotlar oqimining bir tekis bo‘lmasligi tabiiy holdir. Katta tarmoq ko‘pgina ishchi guruxlarining, bo‘limlarning, korxona filiallarining va boshqa administrativ tuzilmalarining nisbatan kichikroq tarmoq osti tarmoqlaridan (subnet) iborat bo‘ladi.
Biror-bir segment kompyuterlari uchun yuborilgan ma’lumotlarni, ya’ni trafikni, faqatgina shu segment chegarasidagina tarqatish (uzatish) – trafikni lokalizatsiyalash deb ataladi. Tarmoqni mantiqiy strukturalash deganda esa – tarmoqni lokalizatsiyalangan trafikli segmentlarga ajratish (bo‘lish) tushuniladi.
Tarmoqni mantiqiy strukturalash uchun quyidagi kommunikatsion qurilmalar ishlatiladi: ko‘priklar kommutatorlar, marshrutizatorlar va shlyuzlar.
Ko‘prik (bridge) – tarmoqda barcha kompyuterlar tomonidan birgalikda foydalaniladigan ma’lumotlar uzatish muhitini mantiqiy segmentlarga ajratadi. Ko‘prik bir segmentdan boshqa segmentga axborotni uzatish kerak bo‘lsagina uzatadi, ya’ni axborotyuborilayotgan kompyuterning adresi o‘sha segmentga tegishli bo‘lsagina axborot ko‘prikdan o‘tadi, aks holda esa o‘tmaydi. 13.2-rasmda yuqorida keltirilgan tarmoqdagi markaziy konsentrator o‘rniga ko‘prik qo‘yilib hosil qilingan tarmoq keltirilgan.
13.2. Rasm Ko‘prik yordamida qurilgan tarmoqning mantiqiy strukturasi
Kommutator (switch, switching hub)- ma’lumotlarni (kadrlarni) ishlash tamoili bo‘yicha ko‘prikdan farq qilmaydi. Kommutatorning ko‘prikdan farqli joyi shuki, u o‘ziga xos kommunikatsion multiprotsessor bo‘lib, uning har bir porti ko‘prik singari ma’lumotlarni ishlash algoritmi asosida mustaqil ishlaydigan maxsuslashtirilgan protsessorlar bilan ta’minlangan.
Kommutator tomonidan kadrlarni parallel uzatish.
Marshrutizator (router)- bu qurilma katta tarmoqlar tarkibidagi tarmoq osti tarmoqlari (subnet) ichida va ular orasida uzatilayotgan axborotni, ko‘priklarga nisbatan yana ham ishonchliroq himoya qila oladi. Negaki marshrutizatorlar tarkibiy raqamli adreslar asosida tarmoqni mantiqiy segmentlarga ajratadi. Bu adreslarda tarmoqning nomeri degan qismi bo‘ladi. Adresining ana shu qismi bir-xil bo‘lgan kompyuterlar, bir tarmoq osti tarmoqqa tegishli bo‘ladi. Bundan tashqari marshrutizator quyidagi vazifalarni bajarishi mumkin:
- har-xil texnologiyali tarmoq osti tarmoqlarni bir tarmoqqa birlashtirish, masalan Ethtrnet va X.25;
- axborotlarni uzatishda nisbatan qisqa yo‘llarni – marshrutlarni tanlash.
Shlyuz (gateway) – bu qurilmalarni ishlatishdan asosiy maqsad sistemali va amaliy dasturiy ta’minoti turlicha bo‘lgan tarmoq osti tarmoqlarni, bir tarmoqqa birlashtirish hisoblanadi.
|
| |
