|
19-mavzu: Proteus dastur bilan tanishish va u yoradmida arduino sxemaalarni loyihalash
|
| Sana | 20.09.2024 | | Hajmi | 1,42 Mb. | | #271756 |
Bog'liq 19 dars proteus dasturi bilan tanish
19-mavzu:Proteus dastur bilan tanishish va u yoradmida arduino sxemaalarni loyihalash.
Salom aziz o’quvchilar bugun sizlar bilan arduino sxemalari va dasturlarning vertual dastur yordamida yeg’ishni o’rganmiz.Bu nima uchun kerak deb o’ylashiz mumkin.Bu bunday dasturlar yordamida sxemalarni juda tez va terilagan sxema ishlash yoki ishlamasligini bilish mumkin.Qolaversa bunday dasturlar yordamida yangi elementlarni o’rganish juda oson va foydalidir.Shunday dasturlarning eng realga yaqini proteus dasturidir.Bu dasturda elementlar juda ko’p va yeg’ilgan sxemalar real sxemalarga juda yaqin bo’ladi.
Proteus dasturni kompyuteringizga o’rnatish va unga arduino kutubxonasini qo’shish haqida sizga berilagan video juda to’liq ma’lumotlar berilagan. Uni to’liq ko’rib chiqing va dasturni ko’mpyuterizga o’rnating.
Dastur o’rnatilgan bo’lsa u bilan ishlashni o’rganamiz:
1.Dasturga kirilganda quydagi oyna ochiladi:
Va ko’rsatilgan tugmani bosamiz va asosiy ishchi oynaga kiramiz.
2.Ishchi oynaning ko’rinish quydagicha:
Elemetlar ombori- bizga kerakli elementlarning barcha shu yerda bo’lib shu yerdan elementlarni olib ishlatamiz.
Ishchi maydon-biz temoqchi bo’lgan barcha sxemalar shu yerda teramiz va ishlatib ko’ramiz.
Saqlash tugmasi-tergan sxemalarmizni saqlash uchun shu tugmadan foydalanmiz.
3.Elemetlar omboriga kirganimzda quydagi oyna ochiladi:
Bu yerda bizga kerakli bo’lgan barcha elementlar bor.Ularni qidirib topsak bo’ldi.Buning uchun qidirish joyi bo’lib u yerda kerakli bo’lgan elementni nomi ingliz tilida yozish kerak.Misol uchun svetodiod elementi kerak biz qidiruvjoyiga led deb kirtamiz.Shunda quydagicha jaryon sodir bo’ladi:
Man ko’rib turganizdek led so’z qatnashgan barcha elementlari chiqdi.Ular orasida keralisini tanlaymiz.Boshqa elementlarni shunga o’xshab topiladi. Kerakli elemetlarni yeg’ib olgandan keyin kerakli sxemani teramiz.Keling birinchi o’rgangan svetodiodni yoqib-o’chirish vazifasini bajaramiz: 1.Birinchi kerakli elemetlarni topib olamiz :
2.Sxemani teramiz:
Eslatma:Proteus dasturda arduinoning “5V” va ”GND” pinlarga ulab bo’lmaydi.Uning o’rniga dasturdagi GROUND(GND) va POWER(5V)lardan foydalanmiz.
Sxema terib bo’lgan bo’lsangiz,endi dasturni tuzamiz:
3.Arduinoda dastur tuzamiz:
Dastur oddiy tuziladi, lekin dastuni proteus dasturga yozish uchun quydagi ketma-ketligini bajarish kerak:
1.Arduino dasturdagi fayl ga kiriladi,keyin нacтрoйки ga kiriladi va quydagi oyna ochiladi:
Ikkita pitichka qo’yamiz va ok tugamasini bosamiz.
2.Arduinoning dasturni kodni tekshirish tugmasni bosamiz:
Tugma bosilganidan keyin arduino skicherining ostida yuqordagi kabi yozuvlar chiqadi.Ular ichidan yashil to’rtburchak ichidagi yozuvlarni topiladi va ikkita qo’shtirnoq ichidagi yozuvlarni xotiraga(crtl+C) olinadi.
4.Proteusdagi arduinoga dasturni yuklash:
Proteus dasturdagi arduino ustika ikki marta bosamiz va quydagi oyna ochiladi:
Oyna ichidagi yashil to’rtburchak ichiga arduino skichergadi yozuvlarni ko’chiramiz va “OK” bosamiz.
Shundan so’ng dasturni ishga tushiramiz.
Ko’rib turganizdek svetodiod xuddi hayotdagi kabi yonib-o’chmoqda.
1-topshiriq.1-darsning birinchi topshiriqni protus dasturida bajaring.
Protusdagi sxemaning ko’rinishi:
Ko’rib tuganizdek dastur bilan ishlash juda oson va qulay.
2-topshiriq.Proteus dasturi yoramida knopka bosilganda svetodiod o’chsin, bosmaganda yonsin.
3-topshiriq.Proteus dasturi yoramida knopkadan foydalangan holda uni bosib turganizda tovush chiqarsin bosmaganizda svetadiod yonib o’chsin.
4-topshiriq. 8 ta svetodiodni yoqish. Bunda kerakli oraliqlarni bering va potensiometrni buraganda svetodiodlar ketma ket yonib o`chsin.
Ko’rib turganlaridek har qanday sxemani proteus bilan terish mumkin va uning foyadaligi terish juda ko’p vaqtni oladigan sxemalarni oldin proteusda terib ishlash yoki ishlamasligini bilib olsak bo’ladi.Bu dasturda to’g’ri terilgan sxemalar real hayotda ham shunday terilsa ishlaydi.
Eslatma:Qanchalik vetual dasturlar zor bo’lsa ham real hayotdagidan farq qiladi.Shuni hach qachon unitmang!!
Uyga vazifalar:
Berilgan topshiriqlarning hammasi proteus dasturda bajarilishi shart.
Knopka bosib turilganda svetadiod yonib-o’chib ishlab tursin. Qo’yvorilganda ishlashdan to’xtasin.
Birinchi knopka bosilganda ikkita svetodiod yonsin , ikkinchi knopka bosilganda yana ikkita svetodiod(boshqa 2ta) yonsin, bosilmaganda ular o’chiq tursin.
Potensiometrni buraganimizda 4 ta svetodiodni yonib o`chish tezligi o`zgarsin.
Hamma svetodiodlar yordamida o’z ismning bosh harifni tersin va u harfi yonib-o’chib tursin.
2 ta svetodiod oling birinchi svetodiod fotorezistorga yorug’lik tushurganda yonsin ikkinchisi esa o’chsin va aksincha fotorezisotni qorong’i qilganda birinchi svetodiod o’chsin ikkinchi yonsin.
Knopkalar yordamida elektron qulf yasang.(Oldingi darsdagi kabi).
*7.Svetodiodlar yordamida o’zizga yoqan raqamni hosil qilishing va svetodiodlarning ketma-ket yonib-o’chsin.
**8.Svetodiodlardan sonli tablo hosil qiling va 0-9 bo’lgan sonlarni yoqib- o’chiring.
|
| |
