1.«So’rov-javob» tizimini tushuntiring.
Сўров-жавоб» тизими - тарафларнинг бири ноёб ва олдиндан билиб бўлмайдиган «сўров» қийматини иккинчи тарафга жўнатиш орқали аутентификацияни бошлаб беради, иккинчи
тараф эса сўров ва сир ёрдамида хисобланган жавобни жўнатади. Иккала тарафга битта сир маълум бўлгани сабабли, биринчи тараф иккинчи тараф жавобини тўғрилигини текшириши мумкин So'rov-javob" tizimi, kompyuter
dasturlashda va ma'lumotlar bazalarida ma'lumotlarni so'rab va ularni qaytarish uslubini anglatadi. Bu tizim ko'p bilan muloqot olib boruvchi, internet do'konlari misolida, yoki foydalanuvchilarga xizmat ko'rsatadigan boshqa tashkilotlarda,
masalan, qaror qabul qilish tizimlarida ko'p qo'llaniladi So'rovlarni qabul qilish: Foydalanuvchilar tomonidan yuborilgan so'rovlarni qabul qilish va ularni avtomatik tarzda yoki har bir so'rovdan keyin baho berish uchun asosiy ma'lumotlar
bazasiga yozish Avvaloq ma'lumotlarni topish: Foydalanuvchilar tomonidan yuborilgan so'rovlarga, ma'lumotlarni avvaloq topishni ta'minlash. Bu tarn axtarish algoritmlari, indekslar, va avvaloq izohlar yordamida bajarilishi mumki Qayta
fikrlash: Foydalanuvchilar tomonidan yuborilgan ma'lumotlarga ariza yoki izoh yuborish, yoki ularni qayta ishlashni ta'minlashda qo'llaniladi.. Javob berish: Foydalanuvchilar uchun aniq va to'g'ri javoblar yaratish va ularni muvaffaqiyatli
tarzda qaytarish. Bu tizimlar, barcha turdagi xizmat ko'rsatuvchilarda, qabul qiluvchilar tomonidan berilgan ma'lumotlarni qayta ishlash va qayta aloqaga tushirish uchun modellar yaratish bilan bog'liqdir.
2. Zamonaviy biometrik identifikatsiya vositalarining tasnifi. Zamonaviy autentifikatsiya usullariga biometrik ko‘rsatkichlar asosida haqiqiyligini tekshirish kiradi. Olimlar biometrik ko‘rsatkichlarga DNK kodi, ko‘zning shox pardasi,
ko‘zning to‘r pardasidagi kapillyar rasmning shakli, yuz va quloqlar tuzilishining xususiyatlari, klaviaturada matn terish usuli, shuningdek, odam bilagidagi tomirlar shakli va boshqalarni kiritishlari mumkin. Bugungi
kunda biometrik tizimlar
barchaga tanish va hayotimizda faol ishtirok etmoqda. Smartfonlardagi barmoq izlari skanerlari, yuzni aniqlash texnologiyalari va boshqa vositalar asta-sekin an’anaviy identifikatsiya usullari o‘rnini egallamoqda va bank va chakana savdo kabi
yirik biznesga kirib bormoqda. Biometrik tizimlar an’anaviy usullarga qaraganda bir qator afzalliklarga ega, chunki ular kalitni uzatmasdan turib shaxsiy identifikatsiyalash uchun moslangan va foydalanuvchi nuqtai nazaridan ko‘p jihatdan
qulayroqdir. Biroq bu turdagi tizim qanchalik faol joriy etilsa, axborot xavfsizligini ta’minlash masalasi shunchalik keskinlashadi. Biometrik identifikatsiya usullarining barchasi ham 100% ishonchli yoki aniq emas. Statik autentifikatsiya usuli
– insonning tug‘ilganidan to o‘limigacha butun hayoti davomidagi jismoniy parametrlarini (barmoq izlari, ko‘z shox pardasining o‘ziga xos xususiyatlari, ko‘z to‘r pardasining chiziqlari, termogramma, yuz geometriyasi, qo‘l panjasi geometriyasi
va hatto genetik kodning bir bo‘lagi) taniydi; Dinamik autentifikatsiya usuli – foydalanuvchining kundalik oddiy harakatlaridagi (yozuvi, klaviaturada ishlashi, ovozi va h.k.) xulq-atvorining xarakterli xususiyatlarini tahlil qiladi
