2- ma’ruza: O‘qituvchi innovatsion faoliyatining ijtimoiy madaniy asoslari

2- MA’RUZA: O‘QITUVCHI INNOVATSION FAOLIYATINING IJTIMOIY MADANIY ASOSLARI

REJA:

• O‘qituvchi innovatsiya sub’еkti sifatida.
• Madaniyat, ijodkorlik va inovatsion faoliyatining o‘zaro aloqadorligi.
• Bo‘lg‘usi innovatsion faoliyat modеli.

Kalit so‘zlar. innovatsiya, innovatsion faoliyat,innovator, innovatsion pedagogika, ta’limda innovatsion jarayonlarni boshqarish.

Kalit so‘zlar. innovatsiya, innovatsion faoliyat,innovator, innovatsion pedagogika, ta’limda innovatsion jarayonlarni boshqarish.

Uzluksiz ta’lim tizimida ta’lim-tarbiya jarayonini rivojlantirish, takomillashtirish ehtiyoji bilan bu jarayonni amalga oshiruvchi o‘qituvchilarning tayyorgarlik darajasining talab darajasida emasligi o‘rtasidagi pozitiv (ijobiy) ziddiyatlar natijasida pedagogikada “innovatsiya”, “innovatsion faoliyat”, “innovator”, “innovatsion pedagogika”, “ta’limda innovatsion jarayonlarni boshqarish” kabi tushunchalar XX asrning 60-yillarida AQSh va G‘arbiy Yevropa mamlakatlarida “Ta’lim texnologiyasi tushunchasi e’tirof etilgan vaqtda paydo bo‘ldi.

Uzluksiz ta’lim tizimida ta’lim-tarbiya jarayonini rivojlantirish, takomillashtirish ehtiyoji bilan bu jarayonni amalga oshiruvchi o‘qituvchilarning tayyorgarlik darajasining talab darajasida emasligi o‘rtasidagi pozitiv (ijobiy) ziddiyatlar natijasida pedagogikada “innovatsiya”, “innovatsion faoliyat”, “innovator”, “innovatsion pedagogika”, “ta’limda innovatsion jarayonlarni boshqarish” kabi tushunchalar XX asrning 60-yillarida AQSh va G‘arbiy Yevropa mamlakatlarida “Ta’lim texnologiyasi tushunchasi e’tirof etilgan vaqtda paydo bo‘ldi.

I.Shumpater va N.Kondratevlar “innovatsiya” tushunchasining ilk va ulkan nazariyachilaridan hisoblansalar, K.Angelovskiy, V.A.Slastyonin va boshqalar o‘z ilmiy tadqiqotlarida innovatsion faoliyat pedagogik faoliyatning alohida shakli ekanligini isbotlashga harakat qildilar va bu borada muayyan natijalarga erishgan olimlar deb tan olindilar.

• I.Shumpater va N.Kondratevlar “innovatsiya” tushunchasining ilk va ulkan nazariyachilaridan hisoblansalar, K.Angelovskiy, V.A.Slastyonin va boshqalar o‘z ilmiy tadqiqotlarida innovatsion faoliyat pedagogik faoliyatning alohida shakli ekanligini isbotlashga harakat qildilar va bu borada muayyan natijalarga erishgan olimlar deb tan olindilar.

Innovatsiya (ing.innovations-kiritilgan yangilik, ixtiro) maqsadga qaratilgan o‘zgarish bo‘lib, qo‘llanish sohasidagi tizimni bir holatdan sifat jihatidan yangi holatga o‘tkazish, uni tubdan takomillashtirishni, innovatsion jarayon-yangilikni yaratish, o‘zlashtirish, qo‘llash va tarqatishdagi kompleks faoliyatni anglatadi.

Innovatsiya (ing.innovations-kiritilgan yangilik, ixtiro) maqsadga qaratilgan o‘zgarish bo‘lib, qo‘llanish sohasidagi tizimni bir holatdan sifat jihatidan yangi holatga o‘tkazish, uni tubdan takomillashtirishni, innovatsion jarayon-yangilikni yaratish, o‘zlashtirish, qo‘llash va tarqatishdagi kompleks faoliyatni anglatadi.

Pedagogik adabiyotlarda innovatsiya jarayonining quyidagi bosqichlari qayd etiladi:

Pedagogik adabiyotlarda innovatsiya jarayonining quyidagi bosqichlari qayd etiladi:

1.Yangi g‘oya tug‘ilishi yoki konsepsiyasini paydo qilish bosqichi, u kashfiyot bosqichi deb ham yuritiladi.

2.Ixtiro qilish, ya’ni yangilik yaratish bosqichi.

3.Yaratilgan yangilikni amalda qo‘llay bilish bosqichi.

4.Yangilikni yoyish, uni keng tadbiq etish bosqichi. 5.Muayyan sohada yangilikning hukumronlik qilish bosqichi. Bu bosqichda yangilik o‘zining yangiligini yo‘qotadi, uning samara beradigan muqobili paydo bo‘ladi.

6.Yangi muqobillik asosida, almashtirish orqali yangilikning qo‘llanish doirasini qisqartirish bosqichi.

Innovatsion faoliyatning sub’ekti o‘qituvchi, uning shaxsiy imkoniyati hisoblanadi. Bunda o‘qituvchi shaxsining ijtimoiy-madaniy, intellektual va axloqiy imkoniyatlari yuksak ahamiyatga molik bo‘ladi. Hozirgi jamiyat, madaniyat va ta’lim taraqqiyoti sharoitida o‘qituvchi innovatsion faoliyatiga zarurat tug‘ildi.

Innovatsion faoliyatning sub’ekti o‘qituvchi, uning shaxsiy imkoniyati hisoblanadi. Bunda o‘qituvchi shaxsining ijtimoiy-madaniy, intellektual va axloqiy imkoniyatlari yuksak ahamiyatga molik bo‘ladi. Hozirgi jamiyat, madaniyat va ta’lim taraqqiyoti sharoitida o‘qituvchi innovatsion faoliyatiga zarurat tug‘ildi.