Amaliy qism
Klassik shifrlash algoritmining dasturiy ta’minotini ishlab chiqishda Eclipse
IDE for Java Developers - 2020-03 va jdk-14.0.1 obyektga mo‘ljallangan dasturlash
tilidan foydalanilgan.
Jdk-14.0.1 ishga tushirish uchun cmd buyrug‘idan foydalaniladi (pusk va R
teng bosiladi). Dastur kodi saqlovchi notepad++, Текстовый документ (.txt) ni
joylashgan joyiga murojat qilinadi.
Cmd oynasidagi
joyi papkasidan chiqish va
yuqoridagi dastur kodini ishga tushurishimiz uchun
cd.. buyrug‘i
orqali amalga
oshiramiz.
Kalit ketma-ketligi
k
k
y= x XOR k
x= y XOR k
Kiruvchi yozuvi
Shifrlangan yozuv
Tiklangan yozuv
2.2- rasm. Cmd oynasi
Keyingi qadamda dastur kodi mavjud bo‘lgan papkani aniq manzili kiritiladi
va dir buyrug‘i orqali papka tarkibini ko‘rish mumkin bo‘ladi.
2.3- rasm. dastur kodi mavjud bo‘lgan papkani manzili
Dasturni
ishga tushirish uchun javac sezar.java buyrug‘i orqali xatoliklar
mavjudliligi aniqlanadi. Agar xatolik bo‘lmasa
java sezar buyrug‘i
bilan dasturni
ishga tushuramiz
2.4- rasm. Dastur
kodini ishga tushirish
Yuqorida ko‘rib chiqqan misolni “KOMPUTER” so‘zini shifrlab ko‘ramiz
2.5- rasm. Shifr ma’lumot
Eclipse IDE for Java Developers - 2020-03 muhitida Affin shifrlash algoritmi
yuqorida ko‘rib chiqqan misolni “KOMPYUTER” so‘zini shifrlab ko‘ramiz:
2.6- rasm. C++ muhitida Vijiner shifrlash algoritmida shifrlash jarayoni
Topshiriq
Sezar, Vernam, Vijiner shifrlash algoritmlarini ixtiyoriy dasturlash tillari
(
Delpi, Java, C++ va
C# ) dan foydalangan holda dasturiy ta’minoti yaratilsin
.
Nazorat savollari
1. Bir alifboli shifrlashning umumiy mohiyati nimada?
2. Vernam shifrini tavsiflang.
3. Vijiner shifrida ma’lumotlarni shifrlash va
deshifrlash qanday amalga
oshiriladi?
