12-Amaliy mashg’ulot
Rangli usulda sinash
.
Mashg’ulotni bajarishdan maqsad
Barcha payvandlangan payvand birikmalarni nazorat qilishni o’rganish
va tanishish
Umumiy ma’limotlar
Payvand birikmalarning sifati yuqori bo‘lishini ta’minlash uchun
dastlabki materiallarni (asosiy metall, elektrodlar,
payvandlash simi,
flyuslar, himoya gazlari va x.k.) nazorat qilish zarur. Dastlabki
materiallarning sifati sertifikat ma’lumotlari asosida belgilanadi, buning
uchun
ularning
buyumni
payvandlashning
mazkur
texnologik
jarayoniga, talablariga muvofiqligi aniqlanadi
Payvand choklarni nazorat qilish
Payvandlash simi sirtlarning tozaligiga, mazkur payvandlash texnologik
jarayoni uchun noma’qul bo‘lgan qoplamalarning, qatlamlariga ajralishi
va zontlarning yo‘qligiga tekshiriladi. Elektrodlar uchun yuqorida eslatib
o‘tilgan ko‘rsakichlar bo‘yicha materiallarning
sifatini aniqlash uchun
tegishli flyuslar yoki himoya gazidan foydalanib, sinov payvandlash
bajariladi.
Flyuslarni tekshirishda ular zarrachalarning kattaligi va o‘lchamining bir
xilligi, ularda ifloslik va boshqa kirishmalarning yo‘qligi aniqlanadi.
Himoya gazlarini ularda zararli qo‘shimchalar va namlik yo‘qligi
tekshiriladi.
Payvandlanuvchanlik metallning (yoki metallar qo‘shilmalarining)
payvandlashning belgilangan texnologiyasida buyumning konstruksiyasi
va foydalanish shartlariga bog‘liq talablarga javob beruvchi birikma
hosil qilish xossasidir. Dastlabki materiallarni payvandlanuvchanlikka
tekshirishdan
avval
payvand
konstruksiyada
u
yoki
boshqa
materiallardan foydalanish to‘g‘risida qaror qabul qilinishi kerak.
Aytilganlarga muvofiq payvandlanuvchanlik ikki holda nazorat qilinadi:
materiallarni tanlashda va payvandlash texnologiyasini ishlab chiqishda,
ya’ni ishlab chiqarishni
loyiha bosqichida tayyorlashda; materiallarni
ishlab chiqarish jarayoniga ishga tushirishda, ya’ni ishlab chiqarishni
texnologik tayyorlashda. Ikkinchi
tekshirish asosiy metall, simning
erishida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan chetlashishlar, shuningdek,
elektrodlar va flyuslarning sertifikatdagi qiymatlaridan og‘ishi
bilan
bog‘liq.
Buyumlarni payvandlashga tayyorlashni va payvandlash jarayonini
sinchiklab reja asosida nazorat qilish payvandchilarning tayyorgarlik
darajasini tekshirmasdan turib samarli bo‘lmaydi. Bir qator ishlab
chiqarishlar uchun (masalan, montaj
qilish vaqtida quvurlarning
payvandlash) braklarning 70% dan ortig‘i payvandchilarning aybi bilan
vujudga keladi. SHuning uchun konstruksiyalarni tayyorlashning
texnologik jarayonining barcha bosqichlarida ularning malakasini bilish
kerak. Buning uchun tibbiy fiziologik va malakaga oid ko‘rsatkichlarni
tekshirib turish lozim. Dastavval, payvandchilarning malakasini ularni
ma’lum bir payvandlash ishlarini bajarishga
ruxsat berishdan oldin
hisobga olish zarur. Bundan tashqari, ishlab chiqarish jarayonida
payvandchilar takroriy sinovlardan davriy ravishda o‘tkazib turilishi
kerak
Amaliy mashg’ulotini o’tkazishda talabalar quyidagilarni
bajaradilar Payvandchilarning malakasini tekshirishnI organish..
Mavzu bo’yicha hisobot yoziladi nazorat savollariga javob beradi:
Dastlabki materiallarni payvandlanuvchanlikka tekshirishniayting?
Mustaqil tayyorlanish uchun savollar
Payvand choklarni nazorat qilishni ayting ?
