Dasturiy ta'minot jarayonlari modellari

Download 301,39 Kb. Pdf ko'rish
bet	2/7
Sana	23.05.2024
Hajmi	301,39 Kb.
	#251280

1 2 3 4 5 6 7

2.1. Dasturiy ta'minot jarayonlari modellari
1-mavzuda ta’kidlanganidek, dasturiy ta'minot jarayoni modeli (ba'zan dasturiy
ta'minotni ishlab chiqishning hayot sikli modeli deb ataladi) dasturiy ta'minot
jarayonining soddalashtirilgan tasviridir. Har bir jarayon modeli ma'lum bir nuqtai
nazardan jarayonni ifodalaydi va shuning uchun bu jarayon haqida faqat qisman
ma'lumot beradi. Masalan, jarayon faoliyati modeli faoliyat va ularning ketma-
ketligini ko'rsatadi, lekin bu faoliyatda ishtirok etuvchi insonlarning rolini
ko'rsatmasligi mumkin. Ushbu mavzuda bir qancha umumiy jarayon modellarini
(ba'zan jarayon paradigmalari deb ataladi) tanishtiriladi va ular arxitektura nuqtai
nazaridan taqdim etiladi. Ya'ni, jarayonning asosi ko'riladi, lekin jarayonning
tafsilotlari to’liq ko’rib chiqilmaydi.
Ushbu umumiy modellar dasturiy ta'minotni ishlab chiqishga turli yondashuvlarni
tushuntirish uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan dasturiy jarayonlarning yuqori
darajadagi, abstrakt tavsifidir. Bu mavzuda quyidagi umumiy jarayon modellari
ko’riladi:
1.
Sharshara modeli. Bu model spetsifikatsiya, ishlab chiqish, tasdiqlash va
evolyutsiyaning asosiy jarayonlarini o’z ichiga oladi va ular talablarni
spetsifikatsiya qilish, dasturiy ta'minotni loyihalash, amalga oshirish va
testdan o'tkazish kabi alohida jarayon bosqichlari sifatida taqdim etiladi.
2.
Incremental
(bosqichma-bosqich)
rivojlanish.
Ushbu
yondashuv
spetsifikatsiya, ishlab chiqish va tasdiqlash faoliyatini birlashtiradi. Tizim bir
qancha versiyalar (qo'shimchalar) bilan ishlab chiqilgan bo'lib, har bir versiya
oldingi versiyadan ko’ra takomillashgan va qo’shimcha funksionallikka ega
bo’ladi.
3.
Integratsiya va konfiguratsiya. Ushbu yondashuv qayta foydalanish mumkin
bo'lgan komponentlar yoki tizimlarning mavjudligiga tayanadi. Tizimni
ishlab chiqish jarayoni ushbu komponentlarni yangi sozlamalarda foydalanish
uchun sozlash va ularni tizimga integratsiyalashga qaratilgan.
Aytilganidek, dasturiy ta'minotni ishlab chiqishning barcha turlariga mos keladigan
universal jarayon modeli yo'q. To'g'ri jarayon mijozning talablariga va normativ
talablarga, dasturiy ta'minot foydalaniladigan muhitga va ishlab chiqilayotgan
dasturiy ta'minot turiga bog'liq. Masalan, xavfsizlik nuqtai nazaridan dasturiy
ta'minot odatda sharshara modeli yordamida ishlab chiqiladi, chunki amalga oshirish
bosqichidan oldin ko'pgina tahlil va hujjatlar talab qilinadi. Xozirda dasturiy
ta'minot
mahsulotlari
ishlab
chiqishda
incremental
modelidan ko’p
foydalanilmoqda. Mavjud tizimlarni sozlash va ularni zarur bo'lgan funksionallikka

ega yangi tizim yaratish uchun integratsiyalash orqali biznes tizimlari tobora
rivojlanib kelmoqda.
Amaliy dasturiy ta'minot jarayonlarining aksariyati umumiy modelga asoslanadi,
lekin ko'pincha boshqa modellarning xususiyatlarini ham o'z ichiga olishi mumkin.
Bu, ayniqsa, katta tizim uchun to'g'ri keladi. Katta tizimlar uchun barcha umumiy
jarayonlarning eng yaxshi xususiyatlarini birlashtirish mantiqan to'g'ri keladi. Ushbu
talablarni bajarish uchun dasturiy ta'minot arxitekturasini loyihalashda asosiy tizim
talablari haqida ma'lumotga ega bo'lish kerak. Buni bosqichma-bosqich rivojlantirib
bo’lmaydi. Kattaroq tizimdagi quyi tizimlar turli yondashuvlar yordamida ishlab
chiqilishi mumkin. Tizimning yaxshi tushunilgan qismlari sharsharaga asoslangan
jarayon yordamida aniqlanishi va ishlab chiqilishi yoki konfiguratsiya uchun tayyor
tizimlar sifatida sotib olinishi mumkin. Tizimning oldindan belgilash qiyin bo'lgan
boshqa qismlari har doim qo'shimcha yondashuv yordamida ishlab chiqilishi kerak.
Ikkala holatda ham dasturiy ta'minot komponentlari qayta ishlatilishi mumkin.
Ushbu umumiy modellarning barchasini birlashtirib "universal" jarayon modellarini
ishlab chiqish uchun turli xil urinishlar bo’lgan. Ushbu universal modellarning eng
mashhurlaridan biri AQShning dasturiy ta'minot injiniring kompaniyasi Rational
tomonidan ishlab chiqilgan Rational Unified Process (RUP) (Krutchen 2003)
hisoblanadi. RUP moslashuvchan model bo'lib, ushbu fan doirasida o’tiladigan har
qanday umumiy jarayon modellariga o'xshash jarayonlarni yaratish uchun turli
yo'llar bilan yaratilishi mumkin. RUP ba'zi yirik dasturiy ta'minot kompaniyalari
(xususan, IBM) tomonidan qabul qilingan, ammo u ommalashmagan.

Download 301,39 Kb.

1 2 3 4 5 6 7

Download 301,39 Kb.

Pdf ko'rish