|
2023j 1-Tema atı: Jeke kompyuter haqqında ulıwma túsinik Teoriyalıq sabaqtıń oqıtıw texnologiyası modeli
|
| bet | 64/77 | | Sana | 20.01.2024 | | Hajmi | 2,73 Mb. | | #141639 |
Bog'liq rushnoy(4-qosımsha)
Blic sorawlar
• Monıtor ne?
• Monıtor ólshemi ne?
• Súwretlew uqıplıyati ne?
• Regeneratsiya chastotası ne?
(5-qosımsha)
Paydalanılatuǵın ádebiyatlar
1. I.V.Dimiteriyeva, J.M.Raxmanov “Uch o’lchovli modellashtirish” Xalq nashriyoti 2022
2. Ш.А. Назиров, Ф.М.Нуралиев, Б.Ш.Айтмуратов. Растр ва вектор графика. ЎзР олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги. Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази. – Т.: Ғафур Ғулом номидаги нашриёт-матбаа ижодий уйи, 2007.
3. Ш.И.Раззоқов, Ш.С.Йўлдошев, У.М.Ибрагимов. Компьютер графикаси. ЎзР олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги. Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими маркази. – Т.: Талқин, 2006
4. Ш.А.Назиров, Ф.М.Нуралиев, Б.Ш.Айтмуратов. Векторная и растровая графика. Министерство высшего и среднего специального образования РУз. Центр среднего специального профессионального образования. – Т.: Издательско-полиграфический творческий дом имени Чулпана, 2007
5. Эстетика и дизайн. Учебное пособие. – Т.: Изд-во «Фан ва технология», 2005
(6-qosımsha)
Tiykarǵı túsinikler
Kompyuter monıtorı (monıtor ) — grafik, tekstli maǵlıwmatlardı ekranǵa shıǵarıp beriw ushın xızmet etetuǵın apparat bolıp tabıladı, ekranǵa shıǵarıw monıtor displeyi arqalı ámelge asıriladı. Cifrlı signallar (0 hám 1) videokarta arqalı videosignallarga aylantırılıp, monıtor arqalı adamlar túsinetuǵın kóriniste kórinetuǵın boladı. Bunnan kórinip turıptı, olda, monıtor mashina hám adam arasındaǵı baylaw bolıp tabıladı.
Maǵlıwmatlardı ekranǵa shıǵarıw boyınsha monıtor 2 qıylı kóriniske iye:
Bul monıtor ekranǵa tek jazıw yamasa nomerlerdi shıǵarıp beredi, grafikalardı shıǵara almaydı, mısal etip daslep shıǵarılǵan monıtorlardı, kalkulyatorlar, peydjerlarni alıw múmkin.
— grafik kóriniste kórsetiwshi monıtor. Bul tur monıtorlar nomer, jazıw, simvollardan tısqarı grafikanı da kórinetuǵın ete aladı.
Tiykarınan monıtorlar, islew texnologiyası boyınsha tómendegi túrlerge bólinedi:
• Elektrnurli trubka tiykarında isleytuǵın monıtor (CRT, ELTmonitor). Bul túrdegi monıtor elektrnurli trubkadan shıǵıp atırǵan elektronlar tiykarında isleydi, elektronlar lominoform menen oralǵan sloyga ishinde bolǵannan urılıp, 3 tiykarǵı reń (qızıl, jasıl, kók RGB) tiykarında qalǵan reńlerdi shıǵaradı.
Házirgi kúnde bul túrdegi monıtor tómende keltirilgen kemshilikleri sebepli, texnika bazarında óz ornın joǵatdı :
— úlken kólemdaligi;
— salmaǵı ;
— elektro-magnit nurlanıwdıń kúshliligi;
— elektr támiynattı úlken jumsawı.
Sonday sonda da, bunday monıtor súwret hám basqa ob'yektlarni anıq hám tınıq kórsete aladı, usınıń sebepinen arxitektor, dizayner hám soǵan uqsas kásip iyeleri CRT monıtorınan waz keshiwlıgi joq.
0. Suyıqkristallardan shólkemlesken monıtor (LCD — Liquid Crystal Display). Bul monıtor tolıq suyıq kristallardan shólkemlesken. Daslep bunday texnologiya kalkulyatorlarda, kvars saatlarda qollanıp kórilgen, keyinirek monıtorlarǵa da isletiline baslanǵan. Hasası suyıqlıq bolǵanlıǵı sebepli, bul túrdegi monıtordıń kóriw múyeshi bolıp, monıtor daǵı ob'yektlar hár túrlı múyesh astında hár túrlı (hár túrlı reńde desa boladı ) kórinetuǵın boladı.
Házirgi kúnde bul túrdegi monıtor IT bazarın iyelep alǵan, buǵan sebep:
— kólemi kishi;
— jeńil;
— elektro-magnit nurlanıwlar kem;
— elektr tokı kem sarplaydı.
0. Plazmali monıtorlar (PDP — gas-plazma display panel). Bul tur monıtordıń hasası gaz menen toldırılǵan aynalı panel bolıp tabıladı.
Bul tur monıtorlar ele onsha rawajlanbaǵan, sebebi
— qımbat ;
— energi sarpı kóbirek.
Sonday sonda da, bul tur monıtor keyinirek pútkil bazardı iyelewi kútilip atır, abzallıqlarına kelsek, eń tiykarǵısı úlken ólshemde ámeldegi hám suwretler júdá anıq kórsetiledi. Bulardan tısqarı taǵı, svetodiodlardan tayarlanǵan LED (light-emitting diode) monıtor, proyektor, lazer monıtorlar da ámeldegi, lekin bular onsha rawajlanbaǵan (kóp isletiliwi múmkin, lekin talap kem). Kórsetiwi boyınsha monıtorlar eki ólshemli (2 D) yamasa úsh ólshemli (3 D) bolıwı múmkin. Monıtorlar hár túrlı portlar arqalı kompyuter yamasa basqa apparatlarǵa jalǵanıwı múmkin, bunday portlarǵa mısal etip:vGA, USB, DvI, HDMI,.. kiredi.
Monıtor islep shıǵaratuǵın tiykarǵı firmalar tómendegiler:
— Acer;
— Apple;
— Asus;
— BenQ;
— Philips;
— Samsung;
— LG.
Jeke kompyuterler tómendegi apparatlardan shólkemlesken:
• sistema blokı ;
• monitor;
• klaviatura;
• «sichqoncha»;
• tashqi apparatlar.
Monıtor
Birinch kompyuterlerde monıtor bolmaǵan, tek janı - óshuvchi diodlampalar hám nátiyjelerdi qaǵazǵa baspadan shıǵarıwshı printer bolǵan. Kompyuter texnikası rawajlanıwı menen monıtor payda'bo'lgan hám házirgi waqıtta ol kompyuterdiń tiykarǵı qurılalardan biri bolıp xızmet etedi.
Monıtor - bul shıǵarıw apparatı bolıp, kompyuterde tekstli hám grafiklı maǵlıwmatlardı súwretlew ushın xızmet etedi. Monıtorlar reńli hám reńsiz boladı. Paydalanıwshılardıń noqatyi názerine kóre, monıtorlardıń tiykarǵı xarakteristikaları tómendegiler esaplanadı :
• dioganal boyınsha ólshemi;
• tasvirlash uqıplıyati;
• regeneratsiya chastotası.
Monıtor ólshemi. Monıtor ekranı dioganal boyınsha duyymlarda
esaplanadı. Ólshemler 9 duyyimdan (23 sm) to'42 duyym (106 sm) arasında ózgeredi. Ekran qansha úlken bolsa, monıtor sonsha qımbat boladı. Házirde 14, 15, 17, 19 hám 21 duyymlilar keń tarqalǵan. Úlken ólshem degi monıtorlardı nashiryotda hám grafik jumıslarda isletiw jaqsı bolıp, ekranda suwrettiń barlıq detallairni ayqın kórinedi.
Súwretlew uqıplıyati. Súwretlew uqıplıyati ekrandıń gorizontalı hám vertikalındaǵı noqatlar sanı menen beriledi. Yaǵnıy, suwretlerdi payda etiwde olardı payda etiwshi pikseller (noqatlar ) ólshewiniń úlken - kishiligi bolıp tabıladı. “Súwretlew uqıplıyati 800×600” ańlatpası, monıtor 600 dane gorizontal qatardıń hár birinde 800 den noqatlardı súwretlewi múmkinligin ańlatadı. Tómendegi súwretlew uqıplıyati rejimleri standart esaplanadı : 800×600, 1024×786, 1152×864 hám joqarı. Monıtordıń bul ózgesheligi ekran noqatlarınıń óshovlari menen anıqlanadı. Súwretlew uqıplıyati 800×600 ge teń bolǵan monıtorlarda jaqsı suwret piksel 0, 31 mm ga, 1024×786 ǵa teń bolǵan monıtorlarda bolsa piksel 0, 28 yamasa 0, 25 mm ga teń bolıwı kerek. Súwretlew uqıplıyati qansha úlken bolsa sonsha suwret sapası asadı. Monıtordıń tez islewi onıń adapterine baylanıslı boladı. Tekst rejiminde monıtorlar salıstırǵanda tez islese - de, grafik rejimde ol astelew isleydi.
videoadarter - suwret tuwrısındaǵı maǵlıwmatlar saqlanatuǵın yaddıń arnawlı bir bólegin monıtorda sáwlelendiriwshi signaldı, hám de sinxronizasiya signalların gorizontal (satrli) hám vertikal (ústin ) bóliwlab, qáliplestiriwden ibarat.
Monıtor sapası boyınsha : ekran daǵı kadrlar chastotası - 75 Gs ni shólkemlestiriwi kerek. Bul halda monıtor sekundına 80, jaqsı monıtorlar 100 kadrdı ótkeziwi múmkin. Notebook kompyuterleri monıtorı suyıq kristallı monıtorlar bolıp tabıladı.
Monıtor. Monıtor (displey) kompyuterde tekst hám grafik maǵlıwmatlardı súwretlew (kóriw) ushın xızmet etedi. Sonday bolsada sırtqı kórinisinen ol televizorǵa uqsap ketsada, olar atqaratuǵın jumısları menen keskin parıq etediler. Monıtorlar reńli hám reńsiz boladı. Monıtor tiykarǵı xarakteristikalarınan biri onıń súwretlew qábileti bolıp tabıladı.
|
| |
