21-mavzu: rdb tokarlik texnologik jihozlarning strukturaviy texnologik modeli

2-ma’ruza: Prokat stanlari tuzilishi, ishlashi 
va qo‘llanilish sohalari
 
Reja: 
1. Prokat stanlari tuzilishi.
 
2. Prokat stanlarining turlari.
 
3. Prokatlash texnologiyasining asosiy 
turlari.
 

Tayanch so`z va atamalar
•
Prokat stanlari ; 
•
Blyuminglar; 
•
Slyaminglar; 
•
Tayyorlov stanlari; 
•
Rels tipidagi stanlar; 
•
Sim prokatlash stanlari; 
•
List prokatlash stanlari; 
•
Truba prokatlash 
stanlari; 
•
Duo-stan; 
•
Trio stan; 
•
Prokat stanlari tuzilishi; 
•
Prokatlash 
texnologiyasi. 
 
03.02.2024 
5-ma’ruza: Prokat stanlari tuzilishi, ishlashi va qo‘llanilish sohalari 
2 

Prokat stanlari tuzilishi 
 
Aylanuvchi vallar (juvalar) bilan metallarga bosim 
bilan ishlov berish mashinalari 
prokatlash stanlari
 
deyiladi. Prokatlash stanlarini asosiy qismi 
ish kleti
 deb 
ataluvchi 1-stanina, 2-vallar va 3-shpindellardan iborat. 
03.02.2024 
5-ma’ruza: Prokat stanlari tuzilishi, ishlashi va qo‘llanilish sohalari 
3 

5.11-rasm. Bir kletkali prokatlash stani. 1-
stanina, 2-vallar, 3-shpindellar, 4-shesteren 
klet, 5-7-muftalar, 6-reduktor, 8-elektrodvigatel 
 
03.02.2024 
5-ma’ruza: Prokat stanlari tuzilishi, ishlashi va qo‘llanilish sohalari 
4 

Qisuvchi stanlar 
 
Prokatlash stanlarida ish kletlari soni bir va undan 
ortiq bo‘lishi mumkin. 
Vazifasiga ko‘ra stanlar ikkita asosiy tiplarga bo‘linadi:
•
Yirik quymalarni prokatlab, 200x200 dan 350x450 mm 
o‘lchamgacha zagotovkalar hosil qiluvchi stanlar 
blyuminglar
 
deyiladi. 
Kichik 
blyuminglarda 
val
diametrlari 859-900 mm gacha va katta blyuminglarda 
1000-1300 mm gacha bo‘ladi.
•
Qalinligi 250 mm va uzunligi 5 metrgacha list 
zagotovkalarni ishlab chiqaruvchi stanlar 
slyabinglar
 
deb ataladi. Bu stanlarda prokatlash kuchli qisish 
hisobiga vallar sinishi sodir bo‘lishi bois xavfli 
hisoblanadi. 
03.02.2024 
5-ma’ruza: Prokat stanlari tuzilishi, ishlashi va qo‘llanilish sohalari 
5 

Prokat stanlarining turlari 
•
Tayyorlov stanlari
blyuminglarni qo‘shimcha qisadi. 
Ushbu stanlar diametrlari oddatda 500-900mm ni tashkil 
qiladi. Bu stanlar yordamida sortli prokatlash, sim va