4 amaliy mashg‘ulot mavzu: udp protokoli asosida ishlovchi ilovalarni yaratish Ishning maqsadi

4 - AMALIY MASHG‘ULOT
Mavzu: UDP protokoli asosida ishlovchi ilovalarni yaratish 
 
Ishning maqsadi:
Talabalarda Java dasturlash tili java.net.* va java.io.* paketlari klasslaridan 
foydalanib UDP protokoli asosida ishlovchi dasturini yaratish bo‘yicha amaliy 
ko‘nikmalar hosil qilish.
Nazariy qism:
UDP serverini yaratish. UDP serveri kliyent ilovalariga xizmat ko‘rsatish 
uchun UDP protokolidan foydalanadigan tarmoq ilovasidir. UDP serverini yaratish 
uchun DatagramPacket obyektlarini kliyentlardan qabul qiladigan DatagramSocket 
obyektidan foydalaniladi. UDP serverini yaratish uchun quyidagilarni bajarish kerak 
bo‘ladi:
−
DatagramSocket obyektidan foydalanib soket yaratish;
−
DatagramPacket klass obyektini yaratish va kliyent xabarlarini qabul qilish 
uchun receive() metodidan foydalanish;
−
DatagramPacket klass obyektini yaratish va kliyent xabarlarini uzatish 
uchun send() metodidan foydalanish;
−
main() metodida UDP server klassi konstruktorini chaqirib, serverni ishga 
tushirish. 
Datagramma 
paketini 
qabul 
qiluvchi 
DatagramPacket 
obyekti 
datagrammalarni saqlash uchun buferga ega.
Qabul qiluvchiga yuborilgan DatagramPacket obyekti qabul qilingan 
ma’lumotlar obyektidan farq qiladi. Ushbu DatagramPacket obyekti xostning paket 
yuborilgan IP-manzili va port nomeriga ega bo‘ladi.
4 ta parametrni qabul qiluvchi DatagramPacket klassining yangi packet 
obyekti yaratiladi.
−
buffer: ma’lumotlarga ega bo‘lgan buferni beradi;
−
length: bufer uzunligin baytlarda beradi;

−
address: datagramma yuboriladigan adresni beradi;

−
port: masofadagi kompyuter datagrammani qabul qilishda ishlatadigan port 

nomerini beradi.
DatagramSocket klassining send() metodi adresga DatagramPacket obyektini 
yuboradi.
UDP serverini ishga tushirish uchun main() metodidagi konstruktor klassi 
chaqiriladi.
Quyida UDP serverning Java kodi keltirilgan:
package udp;

import java.io.*;

import java.net.*;
class Server

{
public static void main(String args[]) throws Exception

{
DatagramSocket serverSocket = new DatagramSocket(9876);
byte[] receiveData = new byte[1024];
byte[] sendData = new byte[1024];
System.out.println("Server ishga tushdi!");
while(true)
{
DatagramPacket receivePacket = new DatagramPacket(receiveData, 
receiveData.length);
serverSocket.receive(receivePacket);
String sentence = new String( receivePacket.getData());
System.out.println("Qabul qilindi: " + sentence);
InetAddress IPAddress = receivePacket.getAddress();
int port = receivePacket.getPort();
String capitalizedSentence = sentence.toUpperCase();
sendData = capitalizedSentence.getBytes();

 
DatagramPacket sendPacket =
new DatagramPacket(sendData, sendData.length, IPAddress, port); 
serverSocket.send(sendPacket); 
}

}
} 
UDP kliyentini yaratish. UDP kliyenti UDP protokolidan serverga so‘rovlarni 
yuborish va server ilovasidan javoblarni qabul qilish uchun
 
foydalanadigan ilovadir. 
Foydalanuvchining UDP-ilovasida UDP serveridan xabarlarni qabul qiladigan 
DatagramSocket klass obyektini yaratish zarur, bu uchun esa quyidagilarni bajarish 
lozim bo‘ladi:
1. Server bilan ulanish o‘rnatish uchun DatagramSocket klass obyektidan 
foydalanuvchi soketini yaratish.
2. DatagramPacket klass obyektini yaratish va xabarlarni serverga yuborish 
uchun send() metodidan foydalanish.
3. DatagramPacket klass obyektini yaratish va serverdan yuborilgan 
xabarlarni qabul qilish uchun receive() metodidan foydalanish.

DatagramSocket obyekti so‘rov yuboriladigan serverning IP-manzili va port 

raqamini o‘z ichiga oladi.
Quyida UDP kliyentning Java kodi keltirilgan:
package udp;
import java.io.*; 
import java.net.*; 
class Client 
{
public static void main(String args[]) throws Exception
{ 
System.out.println("Client ishga tushdi!"); 
BufferedReader 
inFromUser 
= 
new 
BufferedReader(new 
InputStreamReader(System.in));

DatagramSocket clientSocket = new DatagramSocket();

InetAddress IPAddress = InetAddress.getByName("localhost");

byte[] sendData = new byte[1024];

byte[] receiveData = new byte[1024];
String sentence = inFromUser.readLine();
sendData = sentence.getBytes();
DatagramPacket 
sendPacket 
= 
new 
DatagramPacket(sendData, 

sendData.length, IPAddress, 9876);
clientSocket.send(sendPacket);

DatagramPacket receivePacket = new DatagramPacket(receiveData, 

receiveData.length);
clientSocket.receive(receivePacket);
String modifiedSentence = new String(receivePacket.getData());
System.out.println("SERVERDAN:" + modifiedSentence);

clientSocket.close();

}
}