4-laboratoriya ishi. Mavzu: Avtomobil yo’llarini qidiruvida joyning topografik xaritasini credo dasturiy ta’minoti yordamida chizish

Download 0,74 Mb.
Sana	13.05.2024
Hajmi	0,74 Mb.
	#229315

Bog'liq
3-LI

4-LABORATORIYA ISHI.
Mavzu: Avtomobil yo’llarini qidiruvida joyning topografik xaritasini CREDO dasturiy ta’minoti yordamida chizish.

Avtomobil yo‘llarini avtomatlashgan loyihalashda joy to‘g‘risidagi

asosiy axborotlar manbai bo‘lib joyning raqamli modeli xizmat qiladi.
Joyning raqamli modeli tashkiliy qismlari qo‘yidagilar
hisoblanadi: joy relefi raqamli modeli, vaziyat raqamli modeli, joyning geologik va gidrogeologik raqamli modeli, joyda ekologik o‘lchamlarni taqsimlash raqamli modeli va boshqalar. Joyning raqamli modeli tartibli ravishda, tartibsiz ravishda va statistik bo‘lishi mumkin.
Kredo kompleks dasturida (CREDO-TER) relef raqamli modeli
(RRM), vaziyat (VRM) va geologik raqamli modellar (GRM) ishlatiladi. RRM
nuqtalar, tuzilish chiziqlari va relef konturi (tashqi kurinishi) asosida
shakllanadi. Bunda uchburchaklardan tashkil topgan tarmoq tuziladi, buni
yordamida rejadagi ma’lum koordinatalar bilan nuqtalar balandlik
belgisi hisoblanishi mumkin, belgilangan yo‘nalish bo‘yicha yer ustki yuzasi qirqimi tuzilishi mumkin, gorizontallar yordamida relefni aks ettirish
va yon qiyaliklar shartli tasviri aks ettirilishi mumkin.

Joy relefi raqamli modeli elementlari

JRM tuzish uchun asos X, Y, Z koordinatali nuqtalar maydoni

hisoblanadi. Bularni interaktiv grafik apparat yordamida qayta ishlash
yo‘li bilan nuqtali, maydonli va chiziqli ob’ektlar quriladi, relefning
matematik modeli tuziladi.

Nuqta belgisini hisoblash sxemasi

JRM ni hosil qilish uchun ma’lumotlar quyidagi usullardan birida

shakllanishi mumkin: taxeometrik tasvir, rejali balandlikni asoslash,
CREDO DAT kichik tizimida chiziqli qidirish materiallarini qayta
ishlash jarayonida maxsus yoki matnli redaktorlarda ma’lumotlarni
kiritish; aero va kosmik tasvirlarni stereofotogrammetrik qayta ishlash;
skanerda olingan tasvirni vektorlashtirish va digitalizatsiya qilish;
CREDO PRO tizimlarida loyihalash natijalarini kiritish; klaviaturada
ma’lumotlarni bevosita kiritish.

Relef raqamli modeli turlari

Ekrannning yuqori qismida ikki qatorda boshqaruv tugmalari

joylashtirilgan. Yuqori qator tugmalari yordamida bajariladigan ish
tartibini tanlash mumkin: “ma’lumotlar” , “relef” , “vaziyat” , “yo‘l o‘qi”,
“chizma”, “o‘lchamlar”, “chiqish”. Ulardan birontasini faollashtirishda,
ekranda funksiyalar nomli menyu paydo bo‘ladi. Bu yuqoridagi
bajariladigan ish tartibiga mos holda yuzaga keladi. Tanlangan funksiyani
faollashtirgandan keyin jarayonlar nomli ikkinchi qator tugmachalar paydo bo‘ladi.

Ekranning chap qismida vertikal qatorda loyihalanayotgan ob’ektni
vizuallashtirishni boshqarish uchun belgilangan tugmachalar
joylashtirilgan. Yuqoridagi 4 ta tugma ob’ekt bo‘yicha ishchi oynani
siljitish uchun belgilangan, ya’ni mos ravishda yuqoriga, pastga, o‘nga, chapga.
Pastda ketma-ket tugmalar joylashgan: ob’ektni ishchi oynada chamalash
tugmasi, bu ob’ektga nisbatan ishchi oynani burish imkonini beradi; ishchi oyna miqyosini o‘zgartirish tugmasi yoki navigatsiya oynasi,
faolashtirishdan keyin foydalanuvchi to‘rtburchakli kontur yaratadi va
uning o‘lchamlarini belgilaydi, bu ob’ekt tasvirini miqyosini
o‘zgartirishini ko‘rish uchun; oldingi oynaga qaytish tugmasi, bu o‘zgartirish
kiritguncha mavjud bo‘lgan (ob’ektni siljitish, burish yoki miqiyosini
o‘zgartirish) holatni qayta tiklash imkonini beradi; ob’ekt bo‘yicha ishchi
oyna markazini siljitish tugmasi; miqiyosni o‘zgartirish tugmasi (tugmani
bosganda ochiladigan menyu paydo bo‘ladi, bu bilan biron bir standart
masshtabni tanlash yoki ixtiyoriy berish mumkin); ob’ektni qaytadan chizish.
Ishchi oynada ekranning eng katta qismini belgilangan miqyosdagi joyning fragmenti tasviri va shu bilan birga ob’ektni loyihalashda yuz
beradigan jarayonlar egallaydi. Ishchi oynaga ob’ekt to‘liq joylashmasa, u
holda aniqroq chamalash uchun navigatsiya oynasi xizmat qiladi.

Download 0,74 Mb.