Auditning umumqabul qilingan standartlari

134 
1.
To’g’ri rejalashtirish va nazorat. Ishni auditorlik tekshiruvi muvofiq 
holda rejalashtirilishi lozim, agarda auditorning yordamchilari mavjud bo’lsa, 
ularning faoliyatini nazorat qilib borish lozim (The work is to be adequately 
planned and assistans, if any, are to be properly supervised). 
2.
Ichki nazorat tizimini tushunishning etarliligi. Auditor auditorlik 
tekshiruvining ko’lami va unga sarflanadigan vaqtni to’g’ri belgilash maqsadida 
ichki nazorat tizimiga etarlicha baho berishi shart (The auditor should obtain a 
sufficient understanding of the internal control structure to plan the audit and to 
determine the nature, timing, and extent of tests to be performed). 
3.
Zarur dalillarning etarli miqdori. Auditorlik hisoboti haqida fikr 
tayyorlash uchun tekshirish, so’roq, kuzatish va tasdiq usullari orqali etarli hajmda 
dalillar yig’ish (Sufficient competent evidentual matter is to be obtained through 
inspection, observation, inquires and confirmations to afford a reasonable basis for 
an opinion regarding the financial statements under examination). 
Xulosa standartlari: 
1.
Hisobotning GAAP bilan mos tushishi. Xulosada moliyaviy 
hisobotning buxgalteriya hisobining umumqabul qilingan tamoyillarga mos kelishi 
haqida ma’lumot keltirib o’tiladi (The report shall state whether the financial 
statements are presented in accordance with generally accepted accounting 
principles). 
2.
GAAP qoidalariga amal qilinmaydigan holatlar. Xulosada o’tgan 
yillar nuqtai nazaridan hisobot yilida ko’zda tutilmagan holatlar mavjudligi 
aniqlanishi kerak (The report shall identify those circumstances in the current 
period in relation to the preceding period). 
3.
Ma’lumotlar bilan yoritib berishning etarliligi. Moliyaviy hisobotdagi 
axborot to’liq adekvat holda yoritib berilishi lozim, agarda xulosada boshqa 
holatlar ko’zda tutilmagan bo’lsa. (Informative disclosures in the financial 
statements are to be regarded as reasonably adequate unless otherwise stated in the 
report). 

135 
4.
Moliyaviy hisobot haqida fikrning to’liq bayon etilishi. Xulosa 
moliyaviy hisobotning to’liqligi haqida fikrni yoki fikrning mavjud emasligi 
haqida tasdiqni o’z ichiga olishi kerak. Agarda yakuniy xulosa berilmagan bo’lsa, 
mos keluvchi tamoyillar bilan inobatga olish kerak. Auditorning ismi moliyaviy 
hisobot bilan bog’liq barcha hollarda xulosada auditorlik tekshiruvining aniq 
shakldagi turi bayon qilinishi shart, agarda bu ko’zda tutilgan bo’lsa, shuningdek, 
auditor o’z zimmasiga oladigan mas’uliyatning darajasi haqida fikr bildirib o’tishi 
kerak (The report shall either contain an expression of opinion regarding the 
financial statements, taken as a whole, or an assertion to the effect that an opinion 
coannot be expressed. When an overall opinion cannot be expressed, the reasons 
therefore should be stated. In all cases where the auditor`s name is assotiated with 
the financial statements, the report should contain a clearcut indication of the 
character of the auditor`s examination, if any, and the degree of responsibility he is 
taking).
AICPA tomonidan qabul qilingan umumqabul qilingan standartlar auditorlik 
faoliyatining umumiy tamoyillarini, auditorlik kasbining umumiy yo’nalishlarini 
va auditor faoliyatining asosiy jihatlarini belgilab berdi. Yuqorida sanab o’tilgan 
standartlar asosida keyinchalik xalqaro auditorlik standartlari ishlab chiqildi. 
Auditorlik standartlarining ahamiyati quyidagilardan iborat: 
Auditning barcha standartlari quyidagi qismlardan tashkil topadi: 
1.
Umumiy qoidalar; 
2.
Standartda foydalaniladigan asosiy tushuncha va qoidalar; 
Ularga rioya qilinganda 
auditorlik 
tekshiruvlarining yuqori 
sifatli bo’lishi 
ta’minlanadi 
Auditorlik amaliyotiga 
yangi ilmiy yutuqlarni 
joriy qilishga yordam 
beradi 
Muayyan vaziyatlarda 
auditorlar qanday ish 
tutishlarini belgilab beradi 

Download 2,41 Mb.