Zoho Spreadsheet ma’lumotlarni avtomatik tahlil qilish xususiyatiga ega bo‘lib, u
orqali varaqlarda kontenet va diagrammalarni yaratish boshqa alternetiv
dasturlarga qaraganda qulay. Bu foydalanuvchiga va jamoa uchun foydali
tushunchalarni yaratishga yordam beradi. Shuningdek, unda pivot jadvallarini
yaratishi mumkin. U yordamida avtomatik ravishda elektron jadvallardagi
dublikatlar va nomuvofiqliklarni aniqlash va olib tashlash mumkin.
2. Microsoft Excel turli xil elektron jadvallar yaratish, ularda xisob-kitob ishlarini
amalga oshirish, diagrammalar yaratish, ularning dizayni bilan ishlash va
boshqalarni
bajarish
mumkin.
Dasturni
ishga
tushirish
uchun
Excel
piktogrammasiga sichqoncha olib borib chap tugmani ikki marta tez-tez bosish
lozim. MS Excel elektron jadvallar bilan ishlovchi dastur bo‘lib murakkab formula
va funksiyalarni qo‘llab-quvvatlaydi. Dastur tushinarli interfeys va elektron jadval
dizaynini shakllantirish uchun ko‘plab uskunlar to‘plamiga ega. Dastur orqali
sinfdagi o‘quvchilar ro‘yxatini, dars jadvalini, davomat jadvalini, baholash
jadvalini va boshqalarni yaratishingiz mumkin. adval protsessorlari (TP)
iqtisodchilar, buxgalterlar, muhandislar, olimlar – katta hajmdagi raqamli
ma’lumotlar bilan ishlashga majbur bo‘lganlarning barchasi uchun qulay vositadir.
Ushbu dasturlar (relyatsion ma’lumotlar bazalaridan farqli o‘laroq) dinamik, ya’ni
jadvallarni
yaratishga
imkon
beradi.
Boshqa
maydonlardagi
manba
ma’lumotlarining qiymatlari o‘zgarganda, qiymatlari belgilangan formulalar
bo‘yicha avtomatik ravishda qayta hisoblangan hisoblangan maydonlarni o‘z
ichiga oladi. Elektron jadval protsessorlari bilan ishlashda hujjatlar yaratiladi –
elektron jadvallar (EJ). Kompyuter xotirasida elektron jadval (hujjat) yaratiladi.
Kelajakda uni ko‘rish, o‘zgartirish, saqlash uchun magnit diskda yozish, printerda
chop etish mumkin.
Elektron jadval protsessorining ish maydoni displey ekrani bo‘lib, unda elektron
jadval matritsa ko‘rinishida taqdim etiladi. EJ, xuddi shaxmat taxtasi kabi, odatda
stol hujjatlari deb ataladigan hujjatlarga bo‘linadi. Jadvalning satrlari va ustunlari
belgilangan. Ko‘pincha satrlar raqamlangan va ustunlar alifbo (lotin alifbosi
Maruzachi: Normatov Sulton Abdug‘ani o‘g‘li
harflari) belgilaridir. Shaxmat taxtasida bo‘lgani kabi, har bir katakda ustun nomi
va satr raqamidan iborat o‘z nomi (manzili) mavjud, masalan: A1, C13, F24 va
boshqalar.
Ammo shaxmat taxtasida atigi 8x8=64 yacheyka bo‘lsa, elektron jadvaldagi
katakchalar ancha ko‘p. Misol uchun, Excel elektron jadvalida maksimal jadval
hajmi 256 ustun va 16384 satrdan iborat. Lotin alifbosida atigi 26 ta harf mavjud
bo‘lganligi sababli, 27-ustundan boshlab, ikki harfli belgilar alifbo tartibida ham
qo‘llaniladi: AA, AB, AC, ..., AZ, BA, BB, BC, ... , BZ, CA ... Oxirgi, 256-Ustun
IY deb nomlanadi. Bu shuni anglatadiki, masalan, DL67, HZ10234 va boshqalar
nomlari bo‘lgan kataklar mavjud. Ma’lumotlarning jadvallar ko‘rinishida taqdim
etilishi ma’lumotlarni tahlil qilishni sezilarli darajada osonlashtiradi. Jadvallar
ko‘rinishida taqdim etilishi mumkin bo‘lgan muammolarni hal qilish uchun
elektron jadvallar yoki elektron jadval protsessorlari deb ataladigan maxsus
dasturiy paketlar ishlab chiqilgan. Ular birinchi navbatda iqtisodiy masalalarni
echishga qaratilgan, lekin ular matematik, fizikaviy va muhandislik masalalarini
hal qilish uchun ishlatilishi mumkin, masalan, formulalar yordamida hisob-
kitoblarni bajarish, grafik va diagrammalar qurish.
Excel Microsoft Office dasturlar to‘plamiga kiritilgan va Windows operatsion
qobig‘i ostida elektron jadvallarni tayyorlash va qayta ishlash uchun mo‘ljallangan.
Excel 4.0 va Excel 5.0 versiyalari Windows 3.1 uchun, Excel 7.0 va 97 esa
Windows-95/98 uchun. Windows-2000 da ishlovchi Office-2000 dasturiy paketiga
Excel-2000 kiritilgan. Excelning versiya raqami qanchalik eski bo‘lsa, u
shunchalik mukammal bo‘ladi.
Excel raqamli ma’lumotlarni qayta ishlash uchun asosiy ofis kompyuter
texnologiyalaridan biridir.
Excel hujjati ixtiyoriy nomli va XLS kengaytmali fayldir. Bunday *.xls fayli ishchi
kitob deb ataladi. Har bir *.xls fayli 1 dan 255 gacha elektron jadvallarni o‘z ichiga
olishi mumkin, ularning har biri ishchi varaq (Sheet) deb ataladi. Bitta elektron
Maruzachi: Normatov Sulton Abdug‘ani o‘g‘li
jadval kompyuter xotirasida joylashgan 16384 ta satr (qator) va 256 ta ustundan
(ustun) iborat. Qatorlar 1 dan 16384 gacha butun sonlar bilan raqamlangan va
ustunlar A, B, C,…, Z, AA, AB, AC,…, IY lotin harflari bilan belgilangan. Ustun
va satr kesishmasida jadvalning asosiy elementi - katak (yacheyka) joylashgan. Har
qanday hujjatda siz dastlabki ma’lumotlarni - raqamni, matnni, shuningdek olingan
ma’lumotlarni hisoblash uchun formulani kiritishingiz mumkin. Ustun yoki
qatorning kengligi sichqoncha yordamida o‘zgartirilishi mumkin. Hujjatga
ma’lumotlarni kiritishda bu avtomatik ravishda sodir bo‘ladi, ya’ni. elektron
jadvallar "rezina". Muayyan katakchani ko‘rsatish uchun katakchaning
kesishmasida joylashgan ustun belgisi va satr raqamidan iborat bo‘lgan manzil
ishlatiladi, masalan: A1, B2, F8, C24, AA2 va boshqalar.
3. Excel dasturi juda ko‘p funksiyalar va imkoniyatlarni foydalanuvchilarga taqdim
etadi. O‘quv jarayonida ham bu imkoniyatlardan samarali foydalanish mumkin.
MS Excel dasturida yangi fayl yaratish Файл menyusi (lentasi) orqali amalga
oshiriladi. Bundan tashqari bu menyu orqali avval yaratilgan hujjatlarni ochish,
saqlash, eksport qilish, chop etish va dasturning asosiy sozlanmalaridan
foydalanish mumkin.
MS Excel dasturida “Главная” menyusi shrift rangi, shrift o‘lchami, shrift uslubi,
tekislash, kataklarni birlashtirish, kataklarni shartli belgilash, jadval yoki katak
dizaynini sozlash, jadvalga ustun yoki qator qo‘shish va o‘chirish kabi asosiy
tahrirlash ishlari uchun mo‘ljallangan.
Maruzachi: Normatov Sulton Abdug‘ani o‘g‘li
MS Excel dasturida “Вставка” menyusi orqali jadvallar, shakllar, rasmlar,
diagrammalar, grafiklar, filtrlar, havolalar, WordArt yozuv usullari, matematik
formulalar, maxsus belgilardan foydalanish kabi imkoniyatlar mavjud.
MS Excel dasturida “Разметка страницы” menyusi hujjat dizaynini
o‘zgartirishga yordam beradi. U orqali hujjat orqa fon rangini o‘zgartirish, turli
shrift va ranglar to‘plamiga ega bo‘lgan mavzulardan foydalanish, sahifa va
maydon o‘lchamlari, orentatsiyasi, matn ustunlari, satrlar va ustunlari orqaliq
o‘lchamlarini o‘zgartirish kabi ishlarni amalga oshirish mumkin.
MS Excel dasturida “Формулы” menyusi maxsus funksiyalar to‘plamidan
foydalanish va murakkab formulalar yaratish uchun mo‘ljallangan.
Maruzachi: Normatov Sulton Abdug‘ani o‘g‘li
MS Excel dasturida “Данные” menyusi elektron jadvaldagi ma’lumotlarni
saralash uchun bir qancha uskunalar to‘plamini o‘zida saqalagan. Shuningdek,
menyu orqali turli formatdagi jadvalli fayllarni import qilish mumkin.
MS Excel dasturida “Рецензирование” menyusi hujjatdagi matnni orfografik
tekshirish, hujjatdagi so‘zlar, belgilar va sahifalar soni bo‘yicha satatistik
ma’lumotlar berish, hujjatni tekshirish, izohlar qoldirish, matnni tarjima qilish,
kitob yoki varaq himoyasi uchun parol o‘rnatish va shu kabi imkoniyatlarga ega.
MS Excel dasturida jadval yaratish quyidagicha amalga oshiriladi:
1. Kerakli diapazon belgilanadi.
2. Вставка menyusidan Таблица uskunasi tanlanadi. Paydo bo‘lgan kichik
oynada “OK” tugmasi bosiladi.
3. Natija
MS Excel dasturida jadval yaratish quyidagicha amalga oshiriladi:
1. Kerakli diapazon belgilanadi.
2. Главная menyusidan Границы uskunasi tanlanadi. Paydo bo‘lgan ochiluvchi
ro‘yxatdan Все границы buyrug‘i tanlanadi
Maruzachi: Normatov Sulton Abdug‘ani o‘g‘li
3. Natija
MS Excel dasturida bir nechta kataklarni qo‘shish quyidagicha amalga oshiriladi:
1. Birlashtirish kerak bo‘lgan kataklar belgilanadi.
2. Главная menyusidan объединить uskunasi tanlanadi.
3. Natija
MS Excel dasturida baholarning o‘rtachasini topuvchi formula yozish quyidagicha
amalga oshiriladi:
1. O‘quvchilar va ularning fanlardan olgan baholari ko‘rsatilgan jadval yaratish
2. O‘rtacha baho ustunidagi katakka =(C5+D5+E5)/3 ko‘rinishidagi formula
kiriting va Enter tugmasini bosing
3. Natija
Maruzachi: Normatov Sulton Abdug‘ani o‘g‘li
|
