|
KIRISH………………………………………………………………………Bog'liq pdffox.com kurs-ishiKIRISH………………………………………………………………………...
40
“Samgeoltexservis”MChJda asosiy vositalarning yaroqlilik koeffissiti ham ijobiy
tomonga o’sgan ya’niy o’zgarish surati 122,1%ni tashkil qildi.Ushbu xolatni ijobiy
baxolash maqsadga mavfuq hisoblanadi.
2.3. “Samgeoltexservis” MChJning asosiy fondlari samaradorligi tahlil
Ishlab chiqarishning samaradorlik darajasi ko’p jihatdan asosiy foidalardan
foydalanish darajasiga bog’liq bo’ladi. Asosiy foidalardan qanchalik yaxshi
foydalanilsa, mahsulot ishlab chiqarish shunchalik ko’p, mehnat unumdorligi
shunchalik yuqori, chiqarilayotgan mahsulot tannarxi kam, foyda va reitabellik
yuqori bo’ladi.
Asosiy fondlardan foydalanish samaradorligini ifodalovchi ko’rsatkichlarga,
aytib o’tilgandek, fond samaradorligi; asosiy foizlar reitabelligi, mashina va
uskunalar quvvatidan foydalanish koeffisisiti kiritiladi. Asosiy fondlar fond
samaradorligi tahlil qilinayotgan davrda odatda,bir yilda ishlab chiqarilgan
(sotilgan) mahsulotni ularning o’rtacha (yillik o’rtacha) qiymatiga nisbati sifatida
quyidagi formula bo’yicha aniqlana
FS = Ich/AF;
Bunda: FS – fond samaradorligi;
Ich - tahlil qilinayotgan davrda mahsulot ishlab chiqarish;
AF – ishlab chiqarish asosiy fondlarining yillik qiymati.
Mamlakatni modernizasiya qilish sharoitida korxona xo’jalik faoliyatin
asosiy ko’rsatkichlaridan biri sotilgan mahsulot va xizmatlar hajmi hisoblanadi,
moliyaviy ahvolning foyda va rentabellik kabi ko’rsatkichlari unga bog’liq
KIRISH………………………………………………………………………...
41
bo’ladi.Shuning uchun fond samaradorligini maxsulot ishlab chiqarish hajmiga
ko’ra emas, balki sotilgan mahsulot va xizmatlar bo’yiga aniqlash kerak bo’ladi:
FS = S/AF;
Bunda: S – Sotilgan va xizmatlar hajmi.
Asosiy vositalarning yillik o’rtacha summasi O’zbekiston Respublikasi davlat soliq
qo’mitasining 1995 yil 2-oktyabr 99/54-son “Korxonalar mol-mulk solig’ini
hisoblash va byudjetga to’lash tartibi to’g’risida”gi yo’riqnomasiga muofiq
quyidagi formula bo’yicha aniqlanadi.
12
2
13
12
...
2
2
1
ÀÔ
ÀÔ
ÀÔ
ÀÔ
ÀÔ
;
Bunda: AF1 va AF13 – asosiy fondlarning yil boshiga va yil oxiriga bo’lgan
summasi;
AF2; AF3;...; AF12 –asosiy fondlarning yil har bir oy boshiga bo’lgan
summasi.
Asosiy vositalarning turlari bo’yicha yillik o’rtacha qiymati aniqlashda
o’rtachalik formulasi qo’llashga to’g’ri kladi, ya’ni
Af =
1
ÀÔ
+
12
.
Îñéèë
ÀÔñ
-
12
Îñéèë
ÀÔr
;
Bunda: AF1 – yil boshiga asosiy fondlar summasi
AFs – sotib olingan asosiy fondlar summasi
OS yil – asosiy vositalar ishga tushirilgan yoki ishdan chiqqan vaqtdan
boshlab yil oxirigacha bo’lgan oylar soni;
AFch – ishdan chiqqan asosiy vositalar summasi.
|
| |
