Amaliy mashg‘ulot №1
Mavzu: Tarmoq simulyatorlari bilan ishlash.
Ishning maqsadi:
Ushbu laboratoriya ishi quyidagilar uchun mo‘ljallangan:
- Tarmoq simulyatorlari va emulyatorlarini o‘rganish.
Qisqa nazariy ma’lumotlar:
Tarmoq muhandislari va ma’murlari kompyuter tizimlarini loyihalash, monitoring qilish yoki
tahlil qilish uchun turli xil vositalardan foydalanadilar. Haqiqiy tarmoqlarda tajriba o‘tkazmaslik
uchun (tarmoq infratuzilmasi ishlamay qolishi yoki ishdan chiqishi bilan to‘la) tizim ma’murlari
buning uchun tarmoqni modellashtirish vositalaridan foydalanadilar.
Simulyator tizimning harakatini va uning interfeysini simulyatsiya qiladi.
Emulator va
simulyator o‘rtasidagi farqni tushunish lozim. Emulyator kompyuter yoki boshqa qurilma
modelini yaratish va uning ichida dasturiy ta’minotni ishga tushirish imkonini beradi.
Qurilmaning barcha asosiy komponentlari, jumladan,
protsessor, xotira va kiritish/chiqarish
qurilmalarini yaratish imkonini beradi. Cisco misolida emulyator marshrutizatorning modelini
yaratadi va uning ichida haqiqiy Cisco IOS operatsion tizimini ishga tushiradi. Shunday qilib, biz
to‘liq ishlaydigan routerga ega bo‘lamiz.
Graphical Network Simulator- so‘zma so‘z tarjima
qilinganda grafik tarmoq
simulyatorini anglatadi, lekin aslida bu emulyator. Bu to‘g‘ridan-to‘g‘ri kompyuteringizda turli xil
tarmoq topologiyalarini yaratishga imkon beradi. Ko‘pincha GNS laboratoriya dastgohi sifatida
ishlatiladi, bu yerda u yoki bu texnologiya yoki sxemani sinab ko‘rish mumkin (1-rasm).
1.rasm. GNS3 Emulyatori
GNS3 - bu turli tarmoq topologiyalarida tarmoq qurilmalarining o‘zaro ta’sirini kuzatish
imkonini beruvchi eng mashhur tarmoq emulyatsiyasi dasturlaridan biridir. Bu xalqaro
sertifikatlashtirish o‘qitish tarmog‘ining integratsiyalashgan segmenti bo‘lgan dasturiy ta’minot.
Muvaffaqiyatli tarmoq modellashtirish haqida gap ketganda, ushbu dasturiy vosita qanchalik
zamonaviy va keng qamrovli ekanligini ko‘rsatish uchun bu faktning o‘zi kifoya. O‘rnatish va
amalga oshirish oson,
bu ham havaskorlar, ham professional darajadagi mashhur tanlovdir.
EVE-NG: Emulated Virtual Environment Next Generation yoki EVEN-NG - bu kichik
biznes va jismoniy shaxslar uchun mo‘ljallangan yagona tarmoq simulyatori. Ushbu virtual tarmoq
simulyatsiya vositasini amalga oshirish ham pullik, ham bepul. Bepul versiyada har bir
laboratoriya uchun 63 tugun chegarasi mavjud. Tarmoq qurilmalarini
virtualizatsiya qilish,
bog‘lash va sozlash uchun serverdan tashqari qo‘shimcha ilovani yuklab olish va o‘rnatishning
hojati yo‘q. Tarmoq topologiyalarining barcha dizayni, ulanishi va boshqaruvi integratsiyalangan
HTML5 mijozi yordamida osongina bajarilishi mumkin (2-rasm).
2.rasm. EVE-NG -simulyatori
EVE-NG ni tarmoqni modellashtirishning eng yaxshi vositalaridan biriga aylantiruvchi
muhim omil shundan iboratki, u bir vaqtning o‘zida tarmoq topologiyasiga o‘zgartirishlar kiritish
imkonini berib, vaqtni tejaydi. Bundan tashqari, u Ethernet va ketma-ket interfeyslar uchun ham
mos keladi.
Cisco Packet Tracer - bu Cisco Systems tomonidan ishlab chiqarilgan ma’lumotlar
tarmog‘i simulyatori. Ishlaydigan
tarmoq modellarini yaratish, (Cisco IOS buyruqlari yordamida)
marshrutizatorlar va kalitlarni sozlash, bir nechta foydalanuvchilar o‘rtasida (bulut orqali) o‘zaro
ishlash imkonini beradi.
Simulyatorda (3-rasm) Cisco 800, 1800, 1900, 2600, 2800, 2900 marshrutizatorlari va
Cisco Catalyst 2950, 2960, 3560 kalitlari, shuningdek, ASA 5505
xavfsizlik devori amalga
oshiriladi. nuqtalar va uyali minoralar. Bundan tashqari, DHCP, HTTP, TFTP, FTP, DNS, AAA,
SYSLOG, NTP va EMAIL serverlari, ish stantsiyalari, kompyuterlar va routerlar uchun turli
modullar,
IP telefonlar, smartfonlar, hublar, shuningdek, WANni taqlid qiluvchi bulut mavjud.
Tarmoq qurilmalari har xil turdagi kabellar, masalan, oldinga va teskari yamoq kabellari, optik va
koaksial kabellar, ketma-ket kabellar va telefon juftlari yordamida ulanishi mumkin.
3.rasm. Cisco
Packet Tracer Simulyatori
Bu sizga hatto murakkab tarmoqlar sxemalarini yaratishga, tarmoq topologiyasini ishlash
qobiliyatini tekshirishga imkon beradi. Biroq, qurilmalarning amalga oshirilgan funksionalligi
cheklangan va haqiqiy uskunaning barcha imkoniyatlarini ta’minlamaydi. Cisco Packet Tracer
Cisco Networking Academy dasturi a’zolariga bepul taqdim etiladi.
Cisco Packet Tracer ning GNS3 ga nisbatan o‘quv jarayonida asosiy afzalligi shundaki,
GNS3 da hech qanday kalit yo‘q, GNS3 tizimi resurslariga ham yuqori talablarga ega. Shuning
uchun “Kompyuter tarmoqlari” fanidan amaliy mashg‘ulot darslari Cisco Packet Tracer
simulyatoriga asoslangan.
