Amaliy mashg‘ulot IoT qurilmalari bilan ishlash Ishdan maqsad: IoT qurilmalari bilan ishlash va sozlashni o‘rganish

uzatuvchi birinchi simsiz radiotelefonlar yaratildi. Dastlab bular analog tarmoqlarda 
ishlagan bo’lsa, 80-yillar boshida raqamli standartlarga o’tish boshlanganligini 
anglatuvchi, spektrni yaxshi taqsimlashini, eng yaxshi sifatli signalni va eng yaxshi 
xavfsizlikni ta’minlovchi GSM standarti ishlab chiqildi. XX asrning 90-yillarida 
simsiz tarmoqlar holatini mustahkamlash jarayonlari yuz berishi, bu 
texnologiyalarni jadallik bilan rivojlanishiga olib keldi.
Bugungi kunda simsiz texnologiyalar kundalik hayotimizga mustahkam joylashib 
bormoqda, yuqori tezlikni ta’minlash bilan birga ular yangi qurilma va xizmatlarni 
taqdim etmoqda. Yangi CDMA (Code Division Multiple Access - kanallarni kodli 
taqsimlash texnologiyasi), GSM (Global Systems for Mobile Communications- 
mobil aloqa tarmoqlarining global tizimi), TDMA (Time Division Multiple Access-
kanallarni vaqt orqali taqsimlash texnologiyasi), 802.11, WAP (Wireless Application 
Protocol-simsiz texnologiyalar protokoli), 3G va 4G
(uchinchi va to’rtinchi avlod texnologiyalari), GPRS (General Packet Radio Service, 
ma’lumotlarni paketlab uzatish xizmati), Bluetooth (o’rta va qisqa masofa tarmog’i), 
EDGE (Enhanced Data Rates for GSM Evolution, takomillashtirilgan GSM tarmoq) 
va shu kabi texnologiyalarning xilma-xilligi bu sohada tub burilish 
boshlanayotganini anglatib turibdi.
Simsiz lokal tarmoqlar (WLAN) hamda o’rta va qisqa masofa tarmoq
(Bluetooth) larning rivojlanishi juda istiqbollidir. Simsiz lokal tarmoqlar aeroportlar, 
universitet va institutlar, mehmonxonalar, restoranlar, korxona va tashkilotlar 
tarmoqlarida ko’plab qo’llanilmoqda. Simsiz tarmoqlarni standartlarini ishlab 
chiqish 1990 yilda butunjahon IEEE (Elektr va elektronika bo’yicha muhandislar 
instituti) tashkiloti tomonidan 802.11 komiteti tashkil etilishi bilan boshlangan. 
Butunjahon o’rgimchak to’ri va bu tarmoqda simsiz qurilmalar yordamida ishlash 
g’oyasi simsiz texnologiyalarning rivojlanish jarayonlariga muhim turtki vazifasini 
o’tadi. 90-yillar oxiriga kelib foydalanuvchilarga WAP-xizmati taqdim etildi. Shuni 
ta’kidlash kerakki boshida bu xizmat ko’pchilikda uncha qiziqish uyg’onmadi.
WAP-xizmati asosiy axborot xizmatlari sifatida - yangiliklar, ob-qavo, 
kundalik va boshqa xizmatlar to’plamini taqdim etgan edi. Shuningdek, Bluetooth 
va WLAN dan ham ushbu aloqa vositalarining qiymati yuqoriligi bois juda kam 
miqdorda foydalanishgan. Lekin narxlarning tushishi ushbu vositalarga bo’lgan 
talab va qiziqishni ortishiga sabab bo’ldi. XXI asrning dastlabki o’n yilligi 
o’rtalariga kelib simsiz Internet-servisi foydalanuvchilarining soni bir necha o’n 
millionga etdi. Simsiz Internet-aloqasining paydo bo’lishi bilan birinchi o’rinda 
uning xavfsizligini ta’minlash masalalari ko’tarildi. Simsiz tarmoqlardan 
foydalanganda paydo bo’lgan asosiy muammolar sirasiga quyidagilarni keltirib 
o’tish lozim - bu maxsus xizmat, tijorat tashkilotlari va xususiy tadbirkorlar 
jo’natmalarini tutib qolish, kredit kartochkalar nomerlarini tutib qolish, bog’lanish 
uchun to’lov vaqtini o’g’irlash, kommunikatsiya markazlari ishiga xalal berish 
kabilardir. Bu muammolar aloqa standartlarini takomillashtirish orqali hal etib 
borilmoqda. Simsiz texnologiyalar taraqqiyotining ahamiyatli jihati shundaki, bu 

texnologiyalardan uy sharoitidagi foydalanuvchilar qulay tarzda foydalana 
olishlaridir.
Uy tarmog’i qurilmalari sonining ortishi bilan ushbu qurilmalarni birbiri bilan 
ulovchi ko’plab simlar bu tarmoqning asosiy muammosiga aylanib bormoqda. Bu 
o’z navbatida simsiz texnologiyalarga o’tishga sabab tug’dirmoqda. Simsiz 
texnologiyalarning yakka tartibda foydalanuvchilari soni salmoqli bo’lsada tezkor 
o’sib boruvchi segmenti - bu uning korporativ foydalanuvchilari hisoblanadi. 
Ma’lumotlarni simsiz uzatish muhim strategik vosita hisoblanib korxonada 
unumdorlikni oshishi (hodimlar korporativ axborotlarga doimiy va tezkor ega 
bo’ladilar, ular yangiliklardan tezkor boxabar bo’ladilar) ni ta’minlaydi, mijozlarga 
xizmat ko’rsatish sifatini oshiradi (bir vaqtning o’zida ularning shikoyatlarini va 
xohishlarini qabul qilish hamda bir vaqtning o’zida sezish mumkin), raqiblarga 
nisbatan ustunlikni yaratadi (axborotlarni almashish va qaror qabul qilish tezliklarini 
oshishi). Bir so’z bilan simsiz texnologiyalarni kelajak texnologiyalari deb 
aytishimiz mumkin

Download 0,88 Mb.