See
discussions, stats, and author profiles for this publication at:
https://www.researchgate.net/publication/369879260
ISO sertifikatlashtirish xalqaro standartlarining bir turi sifatida
Article
· April 2023
CITATIONS
0
READS
466
2 authors
, including:
Дилшод
Эшмурадов
Tashkent State Technical University
71
PUBLICATIONS
4
CITATIONS
SEE PROFILE
All content following this page was uploaded by
Дилшод
Эшмурадов
on 07 April 2023.
The user has requested enhancement of the downloaded file.
MUXANDISLIK VA ENERGETIKANING DOLZARB MUAMMOLARI, INNOVATSION YECHIMLAR
Eshmuradov D. & Bahronova Sh. (2023). Yosh olimlar, doktorantlar va tadqiqotchilarning onlayn ilmiy forumi.
ISO
sertifikatlashtirish xalqaro standartlarining bir turi sifatida, 41-42. TATUFF-EPAI.
41
--
ISO SERTIFIKATLASHTIRISH XALQARO STANDARTLARINING BIR TURI
SIFATIDA
D.Eshmuradov
Islom Karimov nomidagi Toshkent davlat texnika universiteti, t.f.n. dotsent
Sh. Bahronova
Islom Karimov nomidagi Toshkent davlat texnika universiteti, magistrant
Abstract: This thesis presents an analysis of the technical regulation system. The
requirements for international organizations and their system of technical regulation are
considered.
Kalit so’zlar: ISO, xalqaro standart, sertifikat, sertifikatlashtirish organi, sifat, xizmat va
tovarlar.
Xalqaro ISO sertifikati - bu mahsulot sifatini nazorat qilish va sertifikatlashning xalqaro
tizimi doirasida tekshiriladigan murakkab protsedura. Sifati ISO tizimi tomonidan tasdiqlangan
barcha mahsulotlar xalqaro va milliy iste'mol bozorlarida bir qator qo'shimcha afzalliklarga ega.
Shuning uchun ko'pchilik kompaniyalar o'z ishini boshlaganidan so'ng darhol blok sertifikatini
olishga intilishadi.
Bugungi kunda ISO sifat standartlari dunyoning ko'plab
mamlakatlarida qabul qilingan,
chunki ularning universalligi ushbu standartlardan faoliyat ko'lami va ko'lamidan, shuningdek
geografik joylashuvidan qat'iy nazar, har qanday korxona yoki tashkilotda foydalanish va qo'llash
imkonini beradi. Shu bilan birga, iste'molchi auditoriyasi, kompaniyaning tor yoki keng yo'nalishi,
shuningdek, ishlab chiqarilgan mahsulot turi ko'plab boshqa sertifikatlar bilan solishtirganda hech
qanday rol o'ynamaydi.
ISO standartlari - bu tashkilotlar va korxonalarning sifat menejmenti tizimlarini (SMS)
takomillashtirish yoki yaratish uchun foydalaniladigan xalqaro standartlarning butun turkumidir.
Ushbu hujjatlarda SMS bilan bog'liq talablar, asosiy shartlar, kompaniyalar faoliyatini
takomillashtirish bo'yicha tavsiyalar va qoidalar, shuningdek atrof-muhitni muhofaza qilish va
SMS auditiga qo'yiladigan talablar mavjud.
ISO Xalqaro standartlari O’zbekiston texnik jihatdan tartibga solish agentligi tomonidan
tasdiqlanadi. ISO xalqaro tashkilotiga bugungi kunda 163 mamlakat a’zo
shu jumladan
O’zbekiston ham. O’zbekiston 39-bosh assambleyasida ishtirok etgan.
ISO ning asosiy maqsadlari:
xalqaro miqyosda xizmatlar, tovarlar yoki mahsulotlar almashinuvini samarali
ta’minlash maqsadida standartlashtirish sohasini, shuningdek, jahon faoliyatining
tegishli turlarini rivojlantirishga har tomonlama ko‘maklashish;
iqtisodiy,
intellektual, ilmiy-texnikaviy sohalardagi hamkorlikni rivojlantirish.
Shu sababli, xalqaro bozorga chiqishni rejalashtirayotgan, shuningdek, xorijiy
hamkorlar bilan ishlash va shu tariqa korxona imijini yaxshilash istagida bo‘lgan har bir
ishlab chiqaruvchi xalqaro sertifikat berishi kerak.
Xalqaro ISO standartlarini joriy etish bir qator muhim afzalliklarga ega:
xizmatlar, tovarlar yoki mahsulotlar sifatini oshirish;
tashkilotning boshqaruv tuzilmasini takomillashtirish hisobiga
ishlab chiqarishning
barcha bosqichlarida samaradorlikni oshirish;
ishlab chiqarish jarayonida nuqsonlarni kamaytirish va yo'qotishlarni kamaytirish;
sotilgan mahsulot hajmining oshishi;
ishlab chiqarilgan mahsulotlarni jahon narxlarida sotish imkoniyati;
xorijiy va mahalliy investorlar yoki sheriklar tomonidan ishonch mavjudligi;
foyda ko’rish va raqobatbardoshlikni oshirish;
MUXANDISLIK VA ENERGETIKANING DOLZARB MUAMMOLARI, INNOVATSION YECHIMLAR
Eshmuradov D. & Bahronova Sh. (2023). Yosh olimlar, doktorantlar va tadqiqotchilarning onlayn ilmiy forumi.
ISO
sertifikatlashtirish xalqaro standartlarining bir turi sifatida, 41-42. TATUFF-EPAI.
42
--
investorlar, yetkazib beruvchilar va kreditorlar oldida ishonchli va mustahkam sherik
sifatida korxonaning obro‘sini mustahkamlash;
mahsulotlarning Yevropa bozoriga kirish imkoniyatlarini oshirish;
tender yoki tanlovlarda ishtirok etish imkoniyati, tashkilotlar ko'pincha ushbu
sertifikatga ega bo'lgan kompaniyalarga ruxsat berishadi.
ISO sertifikati menejment tizimi sifatining ustuvorligini nazarda tutadi, chunki
mutaxassislarning fikriga ko'ra, yakuniy
mahsulotning xususiyatlari, shu jumladan uning narxi
ham unga bog'liq. Shuning uchun ISO sertifikati savdo va ishlab chiqarishni malakali va to'g'ri
tashkil etish muhim xisoblanadi.
Xalqaro sertifikatlash aniq va qat'iy qoidalarga muvofiq amalga oshiriladi. Xizmatlar,
mahsulotlar yoki tovarlar har tomonlama tekshiruvdan o'tkaziladi, jumladan sifat nazorati va
xalqaro bozorga chiqish imkoniyati. O'rganish va tadqiqot ob'ekti ham uskunalar, ishlab chiqarish
va texnologiya hisoblanadi. Mahsulotlar, biznes-rejalar va umuman ishlab chiqarish yuqori
standartlarga javob bersa, ishlab chiqaruvchilar xalqaro sertifikat olish imkoniyatiga ega.
Umuman olganda, ishlab chiqaruvchi uchun xalqaro sertifikatlashni o'tkazish tartibi ancha
murakkab jarayon, chunki ishlab chiqaruvchi o'z mahsulotlari Yevropa sifat standartlariga mos
kelishini isbotlashi kerak. Shu sababli, ushbu turdagi sertifikatlashtirish uchun ariza
topshirilganda, ishlab chiqaruvchi nafaqat ishlab chiqarilgan mahsulot sifatiga, balki ishlab
chiqarish jarayonining o'zini samarali tashkil etishga ham to'liq ishonch hosil qilishi kerak. Agar
mahsulot ushbu bosqichdan muvaffaqiyatli o'tgan bo'lsa, u o’z belgisi bilan belgilanadi, bu uning
mahsulot xavfsizligi va sifati bo'yicha o'rnatilgan va amaldagi Yevropa Ittifoqi standartlariga
muvofiqligini ko'rsatadi.
Xalqaro sertifikatlash muddati ancha uzoq muddat bo'lib, ko'p jihatdan ishlab chiqarish
hajmiga bog'liq. Albatta, xalqaro sertifikatlashtirish tartibi murakkab va qimmatli ishdir. Bundan
tashqari, ishlab chiqaruvchi doimiy ravishda kuzatib borishi va ushbu sohadagi qonunchilik
me'yorlaridagi o'zgarishlarni o'z vaqtida va mahsulotlarning xususiyatlari va parametrlaridagi
tegishli o'zgarishlarga javob berish uchun xabardor bo'lishi kerak. Biroq,
bularning barchasi
biznesni rivojlantirishda taqdim etilgan imkoniyatlar bilan qoplanadi.
