|
Arxitekturaviy kompozitsiya va kompozitsiya turlari
|
| Sana | 18.12.2023 | | Hajmi | 61,39 Kb. | | #122528 |
Bog'liq Arxitekturaviy kompozitsiya va kompozitsiya turlari 555 Arxitekturaviy kompozitsiya va kompozitsiya turlari. Bajardi:Gulboyev.N Qabul qildi:Odinayev.R Reja: - 1. Kompozitsiya tushunchasi.
- 2. Tekislikdagi kompozitsiya
- 3. Tekislik bo'yicha klauzura va vazifalar 4.Xulosa
- 5.Foydalanilgan adabiyotlar
Kompozitsiya tushunchasi. “Kompozitsiya” iborasining lug‘aviy ma'nosi va ta’rifi. Adabiyot va san’atning boshqa turlari (musiqa, ashula, raqs, kino kabilar)dagi asarlarda kompozitsiyaning ko‘rinishlari. Misollar. Fanning ahamiyati va maqsadi. Klauzura va mashqlarning kompozitsion mahoratni o‘stirishdagi roli.Badiiy vositalar. Kompozitsiya mashqlardagi mavhumlik, shartlilik. Asarva tomoshabin orasidagi munosabat. Asarni idrok qilish. Kompozitsion talablar. Qismlar va jihatlar ortasidagi munosabat. Qiyoslash. Qismlarni butunga kcltirish. Asaming tugalligi. Muvozanat. Uyg‘unlik. Nisbat. Tartib vaxaos. Avtomobil yo’llarining landshaft arxitekturasiviy-badiiyvositalar.
Hajmiy - fazoviy shakl xususiyatlari. Avtomobil yo’llarining landshaft arxitekturasiviy asarni idrok qilishdagi vaqtning ahamiyati.
Har qanday badiiy ijod mahsuli bo‘lmish asaming mukammalligi, saviyasi, birinchi navbatda, kompozitsiya orqali namoyon bo‘ladi.«Kompozitsiya» so‘zi «yaxlitlik», «birlik», «o‘zaro bog'liqlik» degan ma’nolarni bildiradi. Boshqacha qilib aytaganda, qismlaming butunlikka
bog‘liqligini ta'minlovchi sifatlar kompozitsiyani tashkil etadi.
Avtomobil yo’llarining landshaft arxitekturasida kompozitsiya deb me’morlikning tashkil etuvchilari bo‘lgan hajm bilan fazoviy muhitning o‘zaro bog‘lanishiga aytiladi. Kompozitsiyadagi har qanday hajm va fazoviy muhitdan tashkil topgan yaxlitlik hajmiy- fazoviy shakl deb yuritiladi. Unga xos bolgan sifatlar me’moriy shakllarga ham xosdir.
Tekislik deb bir to‘g‘ri chiziqning ikkinchi to‘g‘ri chiziq bo‘yicha harakat qilishi natijasida hosil bo‘ladigan sathga aytiladi. Tekislikning to‘rt xossasi bor.
1. Tekislikning chegaraviy, ya’ni chegaraga, konturga olingan holatlari mavjud. Bular uchburchak, to‘rtburchak, doira. To‘rtburchakning kuch chiziqlari uning diagonallaridir. Uchburchakda kuch chiziqlari medianalari bo‘lsa, doirada - vertikal va gorizontal diagonallardir.
2. Tekislik kontrast tizimida ishlaydi. Fon bilan tekislik orasida kontrast bo’lmasa, tasvir yuvilib ketganday tuyiladi va tomoshabinga ta’sir etmaydi.
Natijada tekislikning ko‘rinishi o‘zgaradi, sustlashadi. Shu o‘rinda 2 misolni ko‘rib chiqaymiz: a) kichik disk kichkina tekislikda joylashganda uning siqish, ta’sir zonasi aktivdir; b) ayni shu kattalikdagi disk katta tekislikda joylashganda uning siqish, ta’sir zonasi har xil ishlaydi - diskka yaqin joyda aktiv ishlaydi, undan uzoqda esa passiv ishlaydi. Tekislik konturi markazga qancha yaqinlashsa, tekislik shuncha qisqaradi. Yoki fon qancha kattalashsa, diskning aloqalari shuncha kuchsizlashadi. Tekislikni chegaralovchi chiziq ayni vaqtda tekislikni kontur bilan «ushlab» turgandek bo‘ladi. Bu holda kontur chegara ekanligi juda aniq-ravshan idrok etiladi.
3. Tekislik chetlarining ishlashiga ta’sir etishiga qarab tekislik «harakat ga» kirishi mumkin. Uning harakati biz (tomoshabin) tarafga yoki bizdan ketishga harakat qiladi. Konturga olingan shakllar ijobiy yoki salbiy bo'lishi mumkin. Ijobiy shakllar biz tarafga harakat qiladi, salbiy shakllar - ichkariga, bizdan nariga harakat qiladi. Lekin ijobiy va salbiy shakllarning to‘qnashgan hollari ham uchraydi.
4.Tekislik yana og‘irlikni bildiruvchi xususiyatga egadir. To‘g‘ri oddiy shakllar har doim og‘ir bo‘lib tuyuladi.
Amaliy mashqlar tekislikning xossallarini o‘rganishga qaratilgan. Dastlabki klauzuralarda kompozitsiyani (bog‘liqlikni) bera oladigan eng kam ikki ishtirokchi bor: fon (tekislik) va tasvir (nuqtani ifoladalaydigan doiracha va to‘g‘ri to'rtburchak). Talaba «yuqori - past», «o‘ng-chap», ta’sir kuchi, ta’sir maydoni kabi tushunchilarga ega bo‘ladi. Keyingi klauzuralar kompozitsiyasida tasvirlaming soni ko£proq. Mashqlarda hal etiladigan masalalar murakkablashadi.
- kompozitsiya bosh unsurga yoki markazga ega bo‘lishi kerak. Bosh unsurning boshqalarga nisbatan alohida ahamiyati uchta belgisiga ko‘ra ya’ni: shakli, kattaligi va joylashishi orqali ochiladi;
- kompozitsiya muvozanati unsurlarning umumiy yuzasi, oraliqlar va bosh maydon (fon yuzasi) o‘rtasidagi muvozanatdan iborat boladi.
|
| |
