Atomlarining tuzilishi Ishqoriy metallarning biologik ahamiyati va ishlatilishi Kaliy o‘simliklar oziqlanishida

Reja:

• Atomlarining tuzilishi
• Ishqoriy metallarning biologik ahamiyati va ishlatilishi
• Kaliy o‘simliklar oziqlanishida

Litiy Li, natriy Na, kaliy K, rubidiy Rb, seziy Cs, fransiy Fr elementlar davriy sistemasining I guruhi bosh guruhchasini tashkil qiladi.

Litiy Li, natriy Na, kaliy K, rubidiy Rb, seziy Cs, fransiy Fr ishqoriy metallar deb ataladi.

Atomlarining tuzilishi

Kimyoviy reaksiyalarda ishqoriy metallar o‘zlarining valent elektronlarini oson beradi va +1 zaryadli ionga aylanadi.

Ishqoriy metallar eng kuchli qaytaruvchilar hisoblanadi va barcha birikmalarida +1 oksidlanish darajasini namoyon qiladi.

Atom yadrolarining zaryadi ortib borishi bilan ularda elektron qobiqlar soni va atom radiusi ortib boradi, tashqi elektronlarning yadroga tortilish kuchi va ionlanish energiyasi kamayib boradi.

Ishqoriy metallarning biologik ahamiyati va ishlatilishi

Natriy muskul to‘qimasida 0,26–0,78 %, ilikda 1,0 %, qonda 1970 mg/l miqdorda bo‘ladi. Har kungi ovqat tarkibida 5 g bo‘lishi kerak.

Kaliy muskul to‘qimasida 1,6 %, ilikda 0,21 %, qonda 1620 mg/l miqdorda bo‘ladi. Har kungi ovqat tarkibida 1,4–3,4 g bo‘lishi kerak.

Natriy xlorid NaCl osh tuzi sifatida ma’lum va tirik organizm uchun juda kerakli modda. Undan tibbiyotda (fiziologik eritma), oziq-ovqat va kimyo sanoatida keng foydalaniladi.

Glauber tuzi Na2SO4 . 10H2O tibbiyotda (surgi vositasi) va kimyo sanoatida ishlatiladi.

Suvsiz soda Na2CO3 va kristall soda Na2CO3 . 10H2O shisha, sovun, natriy birikmalari olishda, bug‘ qozonlarida suvni yumshatishda, bo‘yoq ishlab chiqarishda, qog‘oz fabrikalarida, kir yuvishda, kundalik hayotda ishlatiladi.

Kaliy o‘simliklar oziqlanishida katta ahamiyatga ega. Kaliy miqdorining kamayishi qishloq xo‘jaligi mahsulotlari hosilining pasayib ketishi, sifatining buzilishiga olib keladi.