dem ak, o ‘t oldirish g ‘altagining birlamchi c h u lg ‘am ida o ‘ramlararo
qisqa tutashish m avjud. 3 -zo n a chiqish tranzistorining ochiq ho-
latini tavsiflaydi. K ontak t-tran zisto rli o ‘t oldirish tizimlari uchun
uzgich k o n ta k tla r i tu ta s h ib turish b u r c h a g in i tavsiflaydi, ko n -
taktsiz-tranzistorli o ‘t oldirish tizimlari u c h u n esa birlamchi tok
impulslari orasidagi vaqt va uning davomiyligini ifodalaydi. Os-
sillograf e k ra n ig a b a r c h a silindrlardagi b irla m c h i kuchlanish tav-
siflari bir-birini ustiga tushirish y o ‘li bilan uch qu nlarni bir vaqtda
(sinx ro n ) hosil b o ‘lish in i aniqlash m u m k i n . A gar silindrlarda
u c h q u n la r sin x ro n hosil b o ‘layotgan b o ‘lsa, birlam chi k u c h la
nish tavsiflari u s tm a -u s t tushadi, aks h o ld a 2 va 3-zona chegaralari
«yuvilgan» b o ‘ladi. A y n a n shu «yuvilgan» chegaraning kengligi,
y a ’ni u c h q u n hosil b o ‘lishining silindrlararo farqi ± 1° dan o rt-
masligi kerak.
Ikkilamchi z a n jir elementlaridagi o ‘zgarishlar h am birlamchi
kuchlanish ossillogram m asiga t a ’sir qiladi. 0 ‘t oldirish shamlari
elektrodlari orasidagi tirqish
m e ’y o rid a n
kam ayib ketganda 1-zo n a
chegarasi ortadi (4.13-rasm ,
b), o ‘t oldirish g ‘altagining yuqori kuch
lanish simi m assaga tutashgan b o ‘lsa, birlam chi kuchlanish ossil-
logrammasidagi 2 - z o n a m u tlaqo yo‘qoladi (4.13-rasm ,
d). 0 ‘t o l
dirish g ‘altagining yuqori kuchlanish simi t o ‘la uzilgan holda bir
lamchi kuch lanish ossillogramm asining k o ‘rinishi 4.13-rasm,
e da
k o ‘rsatilgan. B u n d a dvigatelni ishga tushirib b o ‘lmaydi va ossillo-
g ram m a tirsakli valni startyor yo rdam ida aylantirib olinadi.
Ikkilam chi k u c h la n is h egri chizig‘i orqali ( 4 . 14-rasm) ikki
lamchi k u c h la n is h n in g qutbi va uning kattaligi, o ‘t oldirish g ‘ai-
tagining ikkilamchi ch ulg ‘ami
va yuqori kuchlanish simining
holati aniqlanadi. Agar ossillo-
g r a m m a 4 .1 4 - r a s m d a k elti-
rilg an dan farq qilsa, d e m ak ,
izolatsiya shikastlangan yoki
y u q o ri k u c h la n is h z a n jirid a
uzilish mavjud b o ‘ladi.
